2.9 Natuurrampen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

2.9 Natuurrampen en steden

Doel: Ik weet wat een natuurramp kan doen met een bijzondere stad zoals Jakarta 

De wereldbol wordt bedekt door verschillende aardplaten. Deze platen bewegen, botsen soms tegen elkaar aan, of bewegen juist van elkaar vandaan. Hierdoor bouwt zich energie op, en wanneer deze energie te hoog opgebouwd is, ontstaat er een aardbeving.

Aardbevingen worden gemeten op de schaal van Richter. Aardbevingen met een grote kracht (dus een hoge score op de schaal van Richter) kunnen grote schade aanrichten. Huizen en andere gebouwen storten in en bomen kunnen omvallen. Aardbevingen komen het meest voor in gebieden die precies op zo’n een scheur in de aardkorst liggen. Landen waar de meeste aardbevingen voorkomen zijn China, Japan, Iran, Indonesië en de Filipijnen.

Aardbevingen kunnen ook door menselijk toedoen worden veroorzaakt. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan de aardbevingen in Groningen, die worden veroorzaakt doordat de gasbel onder Groningen wordt leeggepompt. Hierdoor verschuift de aarde zich ook, waardoor een aardverschuiving en dus een aardbeving ontstaat.

Een tsunami , ook wel vloedgolf, is een hele hoge golf uit de zee die onverwachts een groot deel van de kust van een land kan overspoelen. Een tsunami wordt vaak veroorzaakt door een aardbevingen in de zee. De energie die vrijkomt bij deze aardbeving, zorgt voor een extreem hoge golf.

Een van de bekendste tsunami’s was de tsunami in de Indische Oceaan op 26 december 2004. Deze tsunami richtte onder andere schade aan in Indonesië, Sri Lanka, India en Thailand.

Een orkaan , ook wel een cycloon, is een storm waarbij er sprake is van windkracht 12 of hoger. Een orkaan ontstaat boven zee waarbij er sprake moet zijn van zeewatertemperaturen van minstens 26,5 graden Celsius. Door het opstijgen van warme lucht, ontstaat er op een gegeven moment een botsing met koude lucht, waardoor er een lagedrukgebied ontstaat. Door windstromen gaat dit lagedrukgebied draaien, waardoor er uiteindelijk een orkaan kan ontstaan.

Orkanen komen alleen voor in gebieden waar de temperatuur van het zeewater boven de 26,5 graden ligt. Door de kracht van de wind van een orkaan kunnen complete gebieden worden weggevaagd. Daarnaast kunnen er door de wind ook vloedgolven ontstaan, waardoor kustgebieden ook nog last kunnen krijgen van overstromingen.

Verspreid over de hele wereld zijn vulkanen te vinden. Vulkanen zijn in drie groepen in te delen. Uitgedoofde of dode vulkanen zijn vulkanen waarvan de aardkorst zo is dichtgegroeid dat er geen magma meer doorheen kan komen. Deze vulkanen kunnen dus niet meer uitbarsten. De tweede groep zijn de slapende vulkanen. Deze vulkanen kunnen soms eeuwenlang geen activiteit vertonen. De derde groep is de groep van de actieve vulkanen. Deze vulkanen hebben de afgelopen jaren nog activiteit vertoont, of zijn op dit moment actief.

Actieve vulkanen kunnen tijdens een uitbarsting zorgen voor lavastromen en grote aswolken. Mensen die in de omgeving van deze vulkaan wonen kunnen door de lavastromen hun huis kwijtraken, of moeten verhuizen naar andere gebieden waar het minder gevaarlijk is. Daarnaast kan ook het (lucht)verkeer grote hinder ervaren door de gaswolken die ontstaan door vulkaanuitbarstingen.

Overstromingen kunnen worden veroorzaakt door een aantal van de bovengenoemde natuurrampen, bijvoorbeeld door een tsunami of door een orkaan. Daarnaast kunnen overstromingen ook ontstaan door grote hoeveelheden regen, of door het smelten van ijs in de bergen. Door overstromingen moeten mensen soms worden geëvacueerd, of terwijl naar veilige plekken worden gebracht. Door overstromingen kunnen ook stukken landbouwgrond onder water komen te staan, waardoor een oogst kan mislukken. In Nederland hebben we hiernaast nog een ander gevaar als het om overstromingen gaat: de zee. Omdat Nederland voor een groot deel lager ligt dan de zee, is er altijd een gevaar voor overstroming. Door goede dijken kunnen we ons gelukkig wel goed beschermen tegen de zee , en gewoon wonen in Nederland.

Extreme droogte

Welke natuurrampen zijn er? 

Extreme droogte

De laatste categorie natuurrampen is de categorie van de extreme droogte. Door klimaatveranderingen, en vooral door een vermindering van de neerslag die valt in sommige delen van de wereld, kan extreme droogte ontstaan. Dit kan leiden tot een watertekort voor de inwoners van dit gebied, maar ook voor de vee- en landbouw die in dit gebied is. Extreme droogte kan er voor zorgen dat landbouw niet meer mogelijk is, en hierdoor grote voedseltekorten veroorzaken. Daarnaast vergroot droogte het gevaar voor grote natuurbranden, waarbij grote stukken land kunnen worden verwoest.

bosbranden - Los Angeles

Welk van deze natuurrampen komt in Nederland voor?

Wind/waterhoos -> Tornado 

-> Overstroming (uiterwaarden, rivierengebied 

-> Wateroverlast na hevige regen of omweersbui

-> Bosbranden (heide)

-> Aardbevingen (Groningen) 

Jakarta 

Waarom wil Indonesië Jakarta niet meer als hoofdstad hebben? 

Waar ligt Jakarta?

Java

-> cultureel centrum

-> politiek centrum

'Het Brussel van Azië'

https://www.backpackblog.nl/backpacken-jakarta-bezienswaardigheden-tips/#Activiteiten-en-bezienswaardigheden-in-Jakarta 

Indonesië heeft een oppervlakte van 1.904.000 km² (46 maal Nederland en 60 maal België) en bestaat uit 17.508 eilanden waarvan er 6000 zijn bewoond. De bevolking van Indonesië telt 250 miljoen inwoners en is zeer ongelijk verspreid over de archipel. Ruim twee derde van de bevolking woont op Java, Bali en Sumatra, terwijl deze eilanden maar 7 procent van de totale oppervlakte beslaan. De bevolking van Indonesië is onder te verdelen in ruim driehonderd bevolkingsgroepen, ieder met een eigen identiteit. De verscheidenheid van groepen is ontstaan door verschillende migratiegolven onder meer vanuit het vasteland van Azië en vanuit Afrika.

Cultuur van Indonesië: De archipel is grofweg te onderscheiden in West-, Midden- en Oost Indonesië. Het centraal gelegen Java met Jakarta als epicentrum claimt de hoofdrol: cultureel, economisch en politiek. Het eiland herbergt meer dan de helft van de Indonesische bevolking, de meeste industrie en beste infrastructuur en dus relatief de meeste welvaart. Het westelijk gelegen Sumatra laat zich graag voorstaan op haar Malayu cultuur van religieuze devotie en pioniersgeest. Oost-Indonesië staat te boek als de regio van religieuze en culturele minderheden, als kleurrijk en cultureel authentiek. Maar het is ook het minst ontwikkelde gebied, met de meest schrijnende armoede. Met uitzondering van Bali, de parel van de oostelijke eilandengroep, mede dankzij het toerisme.

Indonesië en haar cultuur leer je pas écht kennen door het contact met de lokale bevolking. Tijdens onze rondreizen door Indonesië en familiereizen door Indonesië kom je ook in aanraking met de gastvrije bewoners van het land.

Wat is het probleem van Jakarta?

Enorme bevolkingsgroei

-> Vervuiling door enorm veel auto's en 

7 energiecentrales

Slechtst georganiseerde infrastructuur 

ter wereld

-> gemiddelde inwoner van Jakarta 

staat in zijn leven 10 jaar in het verkeer

Jakarta zinkt

Oplossing..........? 

Hoofdstad verplaatsen

Java - Borneo 

Waarom? 

- Minder kans op natuurrampen

- Centrale ligging in Indonesië  

Opdracht: Een stad met een bijzonder verhaal......

Kies een van de volgende steden uit: 
- Pompeï (Italië) - De stad bevroren in tijd 
- Banda Aceh (Indonesië) - De stad die de tsunami overleefde
- San Francisco (VS) - De stad die steeds weer opstaat
- Christchurch (Nieuw-Zeeland) - De stad van de aardbevingen
- Los Angeles - De stad van sterren en de bosbranden

Maak een verhaal van 1A4'tje in lettertype 11 over hoe de stad aan die naam komt, welke natuurrampen er voor zijn gekomen en hoe de stad staande is gebleven en of jij hier zelf in de toekomst eens naartoe zou willen. Voeg een of twee plaatjes toe! 
 

Klaar? 

• Maak de opdrachten van paragraaf 2.9 
  -> Doe eerst de atlasvragen (atlas is op school) 
  -> Andere vragen zonder atlas op school of thuis maken