3. Een nationale taal en Sara Burgerhart

1 / 32
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

This lesson contains 32 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.

Items in this lesson

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Lesdoelen

~ Je kennis over de Verlichting wordt opgefrist
~ Je begrijpt waarom er behoefte is aan een nationale taal
~ Je weet wat een brievenroman is
~ Je kunt uitleggen waarom Sara Burgerhart zo'n belangrijk boek is

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

Voorbereiding SE literatuurgeschiedenis en verhaalanalyse

Slide 3 - Slide

This item has no instructions

Aantekeningen maken

Slide 4 - Slide

This item has no instructions

In de klas wordt door je docent een onderwerp uitgelegd. Het is heel lastig om dat allemaal in je hoofd te onthouden. Om de belangrijke dingen uit de les te onthouden kun je aantekeningen maken. Bekijk hieronder een aantal andere manieren hoe je informatie kunt ordenen.
Tijdlijn
Een tijdlijn maken is heel handig voor het vak geschiedenis!
Verbanden
Verbanden leggen is voor elk vak belangrijk, maar kun je op verschillende manieren uitvoeren
Opdelen
Wat hoort wel bij elkaar en wat juist niet? Soms kan opdelen helpen. 
Theorie aantekeningen maken

Slide 5 - Slide

This item has no instructions

Waar hebben we het de vorige les literatuurgeschiedenis over gehad?

Slide 6 - Mind map

This item has no instructions

Renaissance
Het Wilhelmus
Rederijkersliteratuur
Vondel




Slide 7 - Slide

This item has no instructions

De Verlichting was een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in Europa die ruwweg samenviel met...
A
de 16e eeuw
B
de 15e eeuw
C
de 17e eeuw
D
de 18e eeuw

Slide 8 - Quiz

This item has no instructions

De Verlichting


Slide 9 - Slide

This item has no instructions

De reformatie in de zestiende eeuw zorgde ervoor dat
A
men historische zaken minder ging waarderen
B
het individu belangrijker werd
C
meer mensen Rooms Katholiek werden
D
er meer beelden in de kerken kwamen

Slide 10 - Quiz

This item has no instructions

De eeuw van de rede
Modernisering van de samenleving: 
individualisering
emancipatie (feminisme)
secularisering 
globalisering
mensenrechten 

Durf te denken 
(Kant 1724-1804)




Slide 11 - Slide

This item has no instructions

Slide 12 - Video

This item has no instructions

Achttiende eeuw
Nationale taal
Sara Burgerhart
Jeugdliteratuur
Literatuur en de koloniën

Slide 13 - Slide

This item has no instructions

Slide 14 - Video

This item has no instructions

Slide 15 - Video

1:15-2:18

7:30-10:05
Zuidelijke 
Nederlanden
Noordelijke Nederlanden
strenge censuur
Frans als officiële administratieve taal
calvinistische predikanten
persvrijheid groter
bezet door Spanjaarden
Oprichting letterkundig genootschap: Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde

Slide 16 - Drag question

This item has no instructions

Waarom ontstaat er in de tweede helft van de achttiende eeuw een behoefte aan een nationale taal?

Slide 17 - Mind map

This item has no instructions

Behoefte aan standaardtaal
In de tweede helft van de achttiende eeuw groeide onder burgers het besef dat het voor een land belangrijk was om een eigen cultuur te hebben. Dat zou een gevoel van eenheid creëren. En dat was weer noodzakelijk om vaderlandsliefde op te wekken. Het belangrijkste bindmiddel voor zo’n gedeelde cultuur zou een standaardtaal moeten zijn. Hoe anders konden een boer uit Friesland, een bakker uit Limburg en een visser uit Antwerpen elkaar begrijpen?

Slide 18 - Slide

This item has no instructions

Achttiende eeuw
Nationale taal
Sara Burgerhart
Jeugdliteratuur
Literatuur en de kolonieën

Slide 19 - Slide

This item has no instructions

Wat is proza?

Slide 20 - Mind map

This item has no instructions

Slide 21 - Slide

This item has no instructions

Na 1780 verdween het epos (de heldendichten) onverwacht snel uit de Nederlandse literatuur. Dat kwam omdat proza inmiddels veel belangrijker was geworden om lessen en meningen over te brengen dan poëzie. Moderne genres, zoals tijdschriften, briefromans en prozatoneel, gaven schrijvers veel meer vrijheid, omdat ze minder waren gebonden aan regels.

Slide 22 - Slide

This item has no instructions

Slide 23 - Video

This item has no instructions

De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart
  • Brievenroman
  • Eerste moderne Nederlandse roman
  • geen onderdanigheid maar vrijheid
  • Didactische/opvoedkundige bedoelingen
  • Commercieel succes


Slide 24 - Slide

This item has no instructions

Betje Wolff en Aagje Deken
De schrijfsters Betje Wolff (1738-1804) en Aagje Deken (1741-1804) ontmoeten elkaar voor het eerst in 1776. Beide vrouwen schrijven dan al jaren. Zij leren elkaar beter kennen en worden al snel hartsvriendinnen. Na het overlijden van Wolffs’ man, gaan Betje en Aagje samenwonen. Zij vormen een onafscheidelijk schrijversduo.
1.
Beroepsschrijfsters
In hun meest productieve periode schrijven Betje Wolff en Aagje Deken 140 pagina’s per maand. Zij verdienen met de verkoop van de boeken en gedichten genoeg om van het schrijven hun beroep te maken.
2

Slide 25 - Slide

In deze dia: 
-informatiebutton 1: Betje Wolff en Aagje Deken
-informatiebutton 2: Beroepsschrijfsters

Doel:
informeren

Sara Burgerhart
De Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart geeft de 18e-eeuwse lezer een inkijkje in de gevoelens van Sara Burgerhart, een jonge, verlichte vrouw. Haar zoektocht naar geluk en liefde is herkenbaar en spreekt veel mensen aan.
4
De betekenis van de briefroman
De brief is in de 18e eeuw wat e-mail en social media vandaag de dag zijn: één van de belangrijkste communicatiemiddelen voor jong en oud. Wolff en Deken borduren voort op de populariteit van de brief: ze schrijven een roman die bestaat uit brieven die de personages naar elkaar schrijven.
3.

Slide 26 - Slide

In deze dia:
-informatiebutton 3: SB: de vorm
-informatiebutton 4: De betekenis van de briefroman

Doel:
-informeren over vorm en inhoud SB
Deze informatie is later bruikbaar om verbanden te leggen, bijv. waarom de briefroman bij de Verlichting past. 


‘Gebruik je eigen verstand!’
Wat de schrijfsters met het verhaal duidelijk willen maken is dat het goed is om over alles zelfstandig na te denken. Daarbij is het belangrijk om te luisteren naar kennis en adviezen van verstandige mensen. Dit vormt het recept om een verstandige, verlichte burger te worden.
6.

Slide 27 - Slide

In deze dia:
-informatiebutton 6: 'Gebruik je eigen verstand!'
Na de vorm en de inhoud globaal te hebben behandeld, wordt hier meer specifiek ingegaan op de inhoud van de briefroman. Daarbij wordt duidelijk gemaakt waarom de briefroman bij de stroming van de Verlichting past. 

Doel:
-kennis verwerven


Lommerlust en het succes
De Nederlandse burgers smullen ervan om te lezen over hoe de jonge Sara op zoek gaat naar geluk en liefde. De briefroman wordt meteen na publicatie een groot succes. Uit heel het land komen mensen naar ‘Lommerlust’, het buitenhuis van Wolff en Deken in Beverwijk. De fans proberen een glimp op te vangen van de schrijfsters, die in hun tuinhuisje het “Riete Kluisje” bezig zijn met het schrijven van boeken en gedichten.
7.

Slide 28 - Slide

In deze dia:
-informatiebutton 7: Lommerlust en het succes 

Doel:
-informeren en amuseren

De Verlichting
‘Beste vriendin!
Ik moet het herhalen: het bevalt me helemaal niet dat je je overal en altijd met de heer Jacob Brunier vertoont. Wat moeten de mensen toch van je denken? Het beste is nog dit: dat je je keuze al bepaald hebt. Zou je wel willen, Saartje, dat men je voor sukkel houdt? Want dat moet een meisje wel zijn dat omgaat met zo’n onbeduidende jongmens, als al die Bruniers zijn? Een opmerking nog: pas op dat de stroom van wereldse vermaken niet al te sterk aanzwelt. Een springvloed, Saartje, kan zeer veel schade veroorzaken en je kan erop rekenen dat die je in zijn bruisende vaart niet weg zal voeren van de afgrond waarlangs je zo luchtig trippelt!
Altijd je vriendin, A. Willis’

Brief 46: Mejuffrouw Anna Willis aan mejuffrouw Sara Burgerhart

Slide 29 - Slide

Dit een brief uit Sara Burgerhart. Er kan eventueel een vraag over gesteld worden zoals welke boodschap wordt gegeven door de schrijfster van de brief of waar deze brief precies over zal gaan.

De betekenis en eventuele koppeling aan de Verlichting kunnen worden toegelicht door de docent (eventueel met vragen) samen met de leerlingen.
Religie en de briefroman
In de Nederlandse Republiek is elke inwoner vrij om zijn eigen geloof te kiezen. Het geloof speelt ook een belangrijke rol in Sara Burgerhart. Betje Wolff en Aagje Deken willen het lezerspubliek laten inzien dat de voorschriften uit de Bijbel niet blind hoeven worden gevolgd. Daarom wordt de lezer aangespoord zelf na te denken over het geloof en hier een eigen weg in te vinden.
11.

Slide 30 - Slide

In deze dia:
-informatiebutton 11: Religie in Nederland en de briefroman


Crisis in de Republiek
In de tweede helft van de 18e eeuw gaat het slecht met de economie en het bestuur van de Nederlandse Republiek. In deze jaren hebben steeds minder inwoners werk en de armoede neemt toe. De regering doet weinig om dit te veranderen.
9.
De patriottenbeweging
In de Nederlandse Republiek ontstaat een zogenaamde ‘patriottenbeweging’. De patriotten zijn een groep kritische burgers die het niet eens zijn met het beleid van stadhouder Willem V. 
Betje Wolff en Aagje Deken sluiten zich ook aan bij de patriotten. In hun gedichten en literaire werken uiten zij regelmatig kritiek op ouderwetse denkbeelden over allerlei onderwerpen, zoals bestuur en geloof.
10.
Verlichting
De 18e eeuw wordt ‘de eeuw van de Verlichting’ genoemd vanwege de grote kennistoename en vooruitgang op allerlei gebieden zoals de wetenschap. Steeds meer mensen vonden de wetenschap en het gezonde verstand belangrijk. Ze wilden zelf nadenken en onderzoeken wat echt waar is. Niet langer wilde iedereen zomaar doen wat de kerk en regering voorschreven.
8.

Slide 31 - Slide

In deze dia:
-informatiebutton 8: De Verlichting
-informatiebutton 9: Crisis in de Republiek
-informatiebutton 10: De patriottenbeweging

In deze dia wordt context gegeven, hoe de situatie was in NL tijdens publicatie van SB.
Hier blijkt ook waarom BW en AD passen bij de Verlichting.
Vrouwelijke schrijfsters
Een andere 18de eeuwse schrijfster is Belle van Zuylen (1740-1805), afkomstig uit een rijke adellijke familie. Zij wil met haar verlichte teksten vrouwen aan het denken zetten over hun positie in de samenleving, die niet gelijk was ten opzichte van de man.
Haar bekendste uitspraak is: ‘Ik heb geen talent voor ondergeschiktheid.’
13.

Slide 32 - Slide

In deze dia extra informatie om te benoemen dat niet enkel Wolff en Deken vrouwelijke schrijfster waren uit die tijd.