H5 Water in Nederland - start + 5.1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Laag Nederland:

Ligt lager dan 1M boven de zee spiegel

Zee speelt grote rol bij ontstaan van het landschap. 

______________________________________________

Hoog Nederland:

Ligt hoger dan 1M boven de zeespiegel.

Rivieren en beken voeren water af naar de zee.  Meer neerslag dan er verdampt.

Rivieren

- Dicht langs de oevers van de rivier werd zand gelegd. 

- De hoge gebieden aan de oevers van de rivier noem je oeverwallen. 

- Naast de oeverwallen droogt klei langzaam op en er ontstaan komgronden.

uitleg filmpje

inklinken

Oeverwallen en komgronden

dit is een delta

De monding van een rivier die steeds vertakt

HUISWERK

Maken: startopdrachten 1 t/m 4 blz. 92
P5.1 opdracht 1 - 2 blz. 93 

Deze les.

Deel 2 paragraaf 1

Eerst even herhalen. 

Daarna  opdrachten maken

Rivieren

- Dicht langs de oevers van de rivier werd zand gelegd. 

- De hoge gebieden aan de oevers van de rivier noem je oeverwallen. 

- Naast de oeverwallen droogt klei langzaam op en er ontstaan komgronden.

inklinken

Veranderd landschap in Nederland

De wind en de zee hebben invloed op hoe ons landschap eruit ziet. 

Dit gebeurde al tijdens de ijstijden. 

Circa 200.000 jaar geleden:

Ijstijd: Dikke laag ijs tot in een gedeelte van Nederland

Winter: Alles bevroren. Rivieren voeren geen water af. 

Zomer: Rivieren stroomde juist snel en namen veel zand mee.

 tot 12.000 jaar geleden:

Einde van ijstijd: 

Water smelt. Zeespiegel stijgt. 

Het zand wat de rivieren hebben meegebracht werden verplaats door wind, en golven naar de kust. Duinen en eilandjes

Hier zijn de openingen gesloten --> ontstaat moeras en veen gebied. 

Hier zijn de openingen niet gesloten--> Zout water kan nog toetreden, geen veen grond, maar wel zeeklei gebied. 

Moerassen en veen

• Duinen werden steeds langer en breder. De eilanden langs de kust van Noord- en Zuid-Holland groeiden daardoor aan elkaar. 
• In het gebied achter de duinen ontstonden zoetwatermoerassen met waterplanten en riet.

Veen

• Veen hoort niet in het rijtje van grondsoorten, want bestaat uit plantenresten
  
  
• Wanneer in moerassen planten onder water groeien en dood gaan, rotten ze niet zo snel weg
  
  
• Na verloop van tijd vormt zich zo een dikke laag plantenresten. Vroeger droogden we dit en maakten we er turf van om mee te stoken.
  
  
• In Brabant komen we dit bijna niet tegen, omdat hier weinig moerassen voorkwamen.

Geen zuurstof, dus geen vertering --> ontstaan veen

Ontstaan veen

Na laatste ijstijd, steeg zeespiegel.
Achter de duinen bleef zeeklei liggen. 

Veen = Afgestorven planten bewaard gebleven in een natte, zuurstofarme omgeving.

Inklinking: Veen verdroogt, oxideert en klinkt in.

Waddenzeeën en moerassen

• Sinds de laatste ijstijd 10.000 jaar geleden -> zeespiegel heel langzaam gestegen -> nieuwe grondsoorten zijn hierdoor ontstaan
• Stranden en duinen ontstaan door de zee -> achter de duinen waddenzee.
• Waddenzee staat vaak stil -> deeltjes klei dwarrelen naar beneden -> ontstaan dikke lagen zeeklei
• Als de openingen zich sluiten -> ontstaan moerassen -> doden planten resten hopen zich onder water op -> ontstaan veen

Aan de slag!

Maken: 5,6,7

Daarna: Keuze uit: 4 of 8