§5.6 Kringlopen in het systeem aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

§5.6 

Kringlopen in het systeem aarde

Recycling van de aardkorst

De oceanische korst wordt telkens 

gerecycled (bij subductiezones)

Continentale aardkorst wordt nooit 

gerecycled (duikt nooit in de mantel).

De oudste delen vind je in het midden van de continentale platen, de zogenaamde schilden.

Plooiingsfases

Mount Fitz Roy (Andes).                          Appalachen (VS)                                            Ardennen (België)   

Jonge gebergtes zijn steil en hoog, oude gebergtes flauw en laag. Dit komt door de invloed van verwering & erosie.

We onderscheiden 3 plooiingsfases: Alpien (jong), Hercynisch (middel) & Caledonisch (oud)

Hooggebergten met veel reliëf veranderen in middelgebergten en heuvelland

Dit gebeurt dankzij exogene processen.

 De gesteentekringloop

Soorten gesteente

• Sedimentgesteente
  
•  Metamorf gesteente
• Stollingsgesteente

Ontstaan

Sedimentgesteente:

• Sediment wordt afgezet door de rivier / zee
• Sediment plakt onder druk aan elkaar
• Druk van bovenliggende sedimentpakketen

Uiterlijke kenmerken

Sedimentgesteente:

• Gelaagd
• Vaak met fossielen
• Oorspronkelijke sedimentdeeltjes kunnen zichtbaar zijn

Voorbeeld: 

Fossiel in sedimentgesteente

Ontstaan

Stollingsgesteente:

• Magma/lava stolt (Veel warmte)
• Vormt basalt (effusief) / andesiet (explosief) buiten de   vulkaan
• Graniet wanneer het stolt als intrusie in de aarde

Uiterlijke kenmerken

Stollingsgesteente:

• Geen gelaagdheid
• Geen fossielen
• Mineralen zijn zichtbaar als aparte kristallen

Voorbeeld: 

       

Schist                                           Steenkool                 Marmer  

Metamorf gesteente ontstaat wanneer sedimentgesteente 

of stollingsgesteente onder hoge druk en temperatuur 

worden omgevormd tot een ander gesteente.       

     

Metamorfe gesteenten

Uiterlijke kenmerken

Metamorf gesteente:

• Helemaal gekristalliseerd / glad
• Geen holtes of barsten
• Geen fossielen

Voorbeeld: 

Voorbeeld marmer

Let op, de druk wordt
steeds groter!

Schelpen (sediment) > Kalksteen (sedimentgesteente) > Marmer (metamorf gesteente)

Voorbeeld leisteen

Let op, de druk wordt
steeds groter!

Klei (sediment) > Schalie (sedimentgesteente) > Leisteen (metamorf gesteente)

Sedimentgesteente    Metamorf gesteente    Stollingsgesteente