6.5: Heel Holland zakt

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

6.5 Heel Holland zakt

6.5: Heel Holland zakt

Zand

Löss

Wordt vervoerd door de wind en door water

wordt vervoerd door de wind

Klei

Veen

Wordt aangevoerd door water

Is ontstaan op de plek zelf door rottende planten

Hoogveen

Laagveen

boven de zeespiegel

onder de zeespiegel

B89 Grondsoorten in Nederland

1. Klei / Het Zeekleilandschap

• Komt overwegend voor in het Noorden en westen van Nederland.
• Ontstaan als gevolg van overstromingen van de Noordzee (geen dijken) 
• Vruchtbare grond, erg geschikt voor landsbouw. 

1.Klei / Het rivierkleilandschap

• Strekt zich uit over het gebied van Maas en waal. 
  
• Ontstaan als gevolg van het overstromen van rivieren
  (geen dijken)

• De bodem is net zo vruchtbaar als zeeklei. 
• Laat water niet goed door, houdt het vast. Vruchtbaar door de vele mineralen.

2. Zand / Het duinlandschap 

• Dit landschap komt voor direct naast de Nederlandse noordzee. 
• Het gebied bestaat uit zandplaten, zandheuvels (de duinen zelf) en strand. 
• De duinen beschermen ons tegen overstromingen én het is een zoetwater opslagplaats. 

2. Zand / Het zandlandschap 

• Dit landschap komt vooral voor in de Oostelijke helft van NL. 
• Je vindt er soms zandverstuivingen (los zand) 
• Door een gebrek aan voedingsstoffen groeien er geen/ weinig planten. 
• Er grazen wel vaak dieren in het gebied. 

3. Veen / Het veenlandschap 

• Een veenbodem bestaat uit dode plantenresten. 
• Planten die in die tijd doodgingen kwamen op de bodem van een meertje terecht. 
• Er kwam geen zuurstof meer bij waardoor de plantenresten niet konden verteren. Uiteindelijk ontstond hierdoor veen. 

4. Löss / Lösslandschap 

• In Zuid- Limburg vinden we heuvels terug die bedekt zijn met de grondsoort löss. 
• De riveren in Zuid- Limburg hebben de rivieren 'uitgesleten'
• Löss is een hele lichte grondsoort die aangevoerd is vanuit het noorden van NL (ijstijd).
• Kleine poriën, houdt water goed vast, vruchtbaar

Notitie

 Een bodem is de voor de plantengroei belangrijke bovenste laag van de aardkorst (in Nederland tot ongeveer 1,20 m)

Een grondsoort is het losse materiaal aan de oppervlakte van de aardkorst. Veelvoorkomende grondsoorten zijn: zand, klei, veen en löss  

B90 Bodemprofiel 

Bodemprofiel O-A-E-B-C

Aquifer

Daling grondwaterspiegel

Daling grondwaterspiegel:

Oorzaak:  Het oppervlaktewater raakt op. 

Gevolg: Putten slaan om water uit aquifers te gebruiken → daling grondwaterpeil.

Aquifer

Aquifer = Een bodemlaag met veel grondwater.

Wat is geen oorzaak van bodemdaling?

1. Wipwap effect
2. Delfstoffen winnen
3. Polders leegpompen
4. Zware gebouwen bouwen

Hoe noem je het proces van bodemdaling in veenpolders?

1. inwinning
2. inwendig
3. instening
4. inklinking

Waarom zorgt veen voor bodemdaling?

1. Het reageert met zuurstof en krimpt
2. Het wordt samengedrukt door nieuwe lagen sediment
3. Het water wordt eruit gepompt
4. alle bovenstaande antwoorden zijn juist

Wat gebeurt er met huizen op palen als je het grondwater verlaagd?

Is inklinking en compactie hetzelfde? Leg uit!