10.2 De Koude Oorlog: 1945 - 1963

toetsstof
Historische context 3 plus hoofdstuk 10 
Let op! Historische context 3 is het dunne boekje en hoofdstuk 10 (paragraaf 10.1 t/m 10.6) is uit het dikke boek,

1 / 43
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 5,6

This lesson contains 43 slides, with interactive quizzes, text slides and 11 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

toetsstof
Historische context 3 plus hoofdstuk 10 
Let op! Historische context 3 is het dunne boekje en hoofdstuk 10 (paragraaf 10.1 t/m 10.6) is uit het dikke boek,

Slide 1 - Slide

Kenmerkende aspecten tijdvak 
Televisie en computer

  • De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van de wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
  • De dekolonisatie die een einde maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
  • De eenwording van Europa.
  • De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren '60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
  • De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.


 

Slide 2 - Slide

Kapitalisme                          en communisme 
  • 1945: Oprichting Verenigde Naties (plan Roosevelt)
  • verbeterde versie van Volkenbond o.a:
  • 'blauwhelmen'
  • Veiligheidsraad, 
  • 15 leden, permanent:
  • VS, SU, Eng, Fr, China >
  • vetorecht

Slide 3 - Slide

'De Grote Drie' in Potsdam, 
juli/augustus 1945
        'De Grote Drie' in Potsdam,
                juli/augustus 1945

Slide 4 - Slide

Slide 5 - Slide

Leg het begrip Koude Oorlog uit aan de hand van de cartoon.

Slide 6 - Mind map

Belangrijk I:
1. WO II bracht 'De Grote Drie' bij elkaar:
    er was een gemeenschappelijke vijand.
2. WO II ging over in de Koude Oorlog:
      kapitalisme <> communisme 
verschillen:
 - pol: parl.dem. <> 'volksdemocratie'
  - ec:  vrije markteconomie <> 
            geleide staatseconomie
  - cultuur: godsdienstvrijheid <>
                 'opium voor het volk' (Marx)

Slide 7 - Slide

Belangrijk II:
  • K.O. leidde tot bewapeningswedloop
  • K.O. indirect gevoerd door grootmachten:
  • Berlijnse Blokkade (1948/49)
  • Korea Oorlog (1950-1953)
  • Vietnam Oorlog (1945-1975) 
  • Bouw Berlijnse Muur (1961) 
  • Cuba-crisis (1962) 

Slide 8 - Slide

Kenmerkende aspecten tijdvak Televisie en computer:
  • De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van de wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
  • De dekolonisatie die een einde maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
  • De eenwording van Europa.
  • De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren '60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
  • De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.

Slide 9 - Slide

Nog tijdens WO II al spanningen tussen Westen en Oosten:
  • Conferentie van Potsdam (juli/aug 1945) > onenigheid over:
  • de manier waarop er nieuwe regeringen in de bevrijde gebieden in Europa komen >
  • West-Europa: parlementaire democratieën
  • Oost-Europa: volksdemocratieën (alleen communistische partij toegestaan) 

  • Wel overeenkomst over de bestuurlijke opdeling van Dld in bezettingszones:

Slide 10 - Slide

Slide 11 - Video

Verdeling Duitsland in 1945:
4 bezettingszones
Verdeling Berlijn in 1945 +
Berlijnse Muur  in 1961 

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Video

Waarom mochten de Oost-Europese landen de Marshallhulp niet accepteren?

Slide 14 - Mind map

Slide 15 - Slide

Containmentpolitiek:
1.  Trumandoctrine (1947)
2. Marshallplan (1947)
- financiële hulp:
- voor door WO II getroffen landen
Redenen VS:
- containmentpolitiek
- economische belangen voor VS
- propaganda voor VS
- vergroting machtspositie
Opmerking: Stalin verbood Oostbloklanden hulp te accepteren.

Slide 16 - Slide

3e onderdeel containmentpolitiek:
  • Militaire samenwerking westen nav:
  • Berlijnse Crisis (1948/1949) >
  • nav. invoeren één munt in west. zones >
  • Stalin blokkeert toegangswegen W-Berlijn 
  • grote tekorten in West-Berlijn >
  • Luchtbrug >
  • na 11 maanden blokkade opgeheven.
  • Gevolgen crisis:
  • - Duitsland opgedeeld in BRD en DDR (1949)
  • - Navo opgericht (1949, onderdeel containment) >
  • - Warschau-pact (1955)

Slide 17 - Slide

Chinese Revolutie en Koreaoorlog: 
uitbreiding communisme in Azië
  • 1949: Mao (comm) verslaat Chiang Kai-shek (westers) in burgeroorlog>
  • Chinese Volkrepubliek uitgeroepen
  • China naar communistisch model opgebouwd:
  • - collectivisatie landbouw en vijfjarenplannen
  • - haatcampagnes tegen het westerse kapitalisme
  • Ideologisch verschil met SU: 'Landbouwsector kan dragen revolutie zijn'
  • 1958: 'Grote Sprong Voorwaarts':
  • - collective boerderijen > volkscommunes (autarkisch)
  • - decentralisatie industrie
  • Resultaat was ramzalig (produktie stortte in, 45 miljoen doden)




Slide 18 - Slide

Uitbreiding van het communisme in Azië:
Korea.
  • Situatie in Korea in WO II: bezet door Japan (sinds 1907)
  • 1945: na nederlaag Japan:
  • - Noorden in invloedssfeer van de de Sovjet-Unie > Kim il-Sung (communist)
  • - Zuiden gesteund door VS
  • 1950: Kim valt zuidelijk deel Korea aan >
  • Truman grijpt in met indienen resolutie in Veiligheidsraad >
  • VN troepen (vooral Amerikanen) drijven communisten terug >
  • Mao steunt Kim il-Sung met troepen > 
  • 1953: Wapenstilstand (grens: 38e breedtegraad)

Slide 19 - Slide

0

Slide 20 - Video

0

Slide 21 - Video

Cuba-crisis (1962)
  • 1959: Castro aan de macht (revolutie)
  • communist
  • Varkensbaai-invasie (1961) >
  • Castro vraagt bescherming aan SU >
  • plaatsing raketinstallaties (1962) >
  • Kennedy stelt zeeblokkade in >
  • Chroesjtsjov en Kennedy sluiten akkoord:
  • Russen halen kernwapens weg,
  • VS verwijderd kernwapens uit Turkije (navo)
  • belang: bijna-kernoorlog > hot line en
  • SALT-akkoorden > détente

Slide 22 - Slide

0

Slide 23 - Video

Slide 24 - Slide

De Berlijnse Muur: 

Van de bouw in 1961 
tot 

de val in 1989
Conrad Schumann
Gorbatsjov
Honecker

Slide 25 - Slide




Berlijn en de Koude oorlog (15 minuten)

Slide 26 - Slide

0

Slide 27 - Video

Berlijnse Muur (1961-1989)
  • Laatste 'gat in het 'IJzeren Gordijn'
  • Doel: tegengaan vlucht naar West-Berlijn
  • 'anti-fascistische beschermingsmuur'
  • gezinnen van elkaar gescheiden >
  • vluchtpogingen
  • filmimpressie

Slide 28 - Slide




Berlijn en de Koude oorlog (6 minuten)

Slide 29 - Slide

0

Slide 30 - Video

reactie Amerikanen:
  • aanvankelijk een licht protest:
  • Muur stond op Oost-Duitse grond
  • 1963: J.F. Kennedy
  • 'Ich bin ein Berliner' speech
  • impressie van de speech >

Slide 31 - Slide

0

Slide 32 - Video

10.3: Naar een nieuwe wereldorde:
de ondergang van het communisme door problemen in SU:
  • 1.  Geen economische groei
  • 2. Militaire uitgaven werden te hoog. SDI-project VS nieuwe fase in wapenwedloop (Reagan)
  • 3. Geen inspraak van de bevolking >
  • 1985: Gorbatsjov wijzigt de koers: 
  • - Peresjtrojka > vernieuwing productieproces en invoering marktwerking
  • - Glasnost: 'Openheid', verruiming vrijheid van meningsuiting > kritiek

Slide 33 - Slide

Probleem voor de SU was ook de onvrede in Oostbloklanden:
  • Verzet tegen de communistische dictatuur >
  • - roep om democratische vrijheden en
  • - recht om in vrijheid te reizen
  • Tot Gorbatsjov: hard militair optreden tegen hervormingsbewegingen (DDR in '53, Polen en Hongarije in '56,  Tsjechoslowakije, '68)
  • Gorbatsjov: weigert militair in te grijpen in de DDR >
  • Val van de Muur (1989) >
  • Hereniging Duitsland (1990) >
  • Val andere communistische regimes in Oostblok >
  • Einde eenpartijstaat in SU > Sovjet-Unie opgeheven (1991)

Slide 34 - Slide

2 documentaires 
Val van de Muur
1e: 7 minuten (NOS)
2e: 10 minuten (NOS)

Slide 35 - Slide

0

Slide 36 - Video

0

Slide 37 - Video

Gevolgen van de Koude Oorlog: samenvattend
  • Containmentpolitiek > Truman doctrine, Marshallplan, Navo
  • Berlijnse Blokkade 1948/1949

  • 'IJzeren Gordijn' > Berlijnse Muur (1961 -1989)
  • Cuba-crisis (1962)
  • Conflicten in Azië, belangrijk:
  • Vietnamoorlog (1945-1975)
  • China communistisch (Mao, 1949)
  • Aanval Noord-Korea (communistisch) op Zuid-Korea (kapitalistisch) >
  • Verenigde Naties grijpt militair in (!!!) > Korea-oorlog (1950-1953) >
  • wapenstilstand (tot nu toe)

Slide 38 - Slide

Slide 39 - Slide

Slide 40 - Slide

Slide 41 - Video

Slide 42 - Slide

Slide 43 - Slide