Dit komt elk examen terug!

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Vorige les

Opdrachten afgemaakt van betrouwbaarheid/bruikbaarheid/representativiteit?

Vraag feedback.

Deze les

2 0nderwerpen die op elk examen terugkomen

Check examenblad examen geschiedenis 2018-2024

1 oefening en werk voor thuis

Modern imperialisme

Welke verschillen zie je? Wat is kolonialisme? 

Wat zou modern imperialisme zijn?

Modern imperialisme

8.6

de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Door de industriële revolutie hadden de Europese landen grote behoefte aan grondstoffen en afzetmarkten en waren ze militair superieur. In de 19e eeuw veroverden ze grote gebieden in Afrika en Azië waar ze kolonies stichtten.

 

Examenvraag 2016/1

De Nederlandsch-Indische Spoorweg Maatschappij liet in 1867 voor het eerst een stoomtrein rijden in Indonesië. De trein reed tussen de havenstad Semarang en het plantagegebied van midden-Java. In 1870 was het netwerk uitgebreid tot 110 kilometer spoorweg.

Deze spoorwegaanleg past bij het modern imperialisme.

4p 15 Leg uit dat de aanleg van deze spoorweg:

− voortkwam uit het modern imperialisme en

− het modern imperialisme op Java mogelijk maakte. 

Tekst bij het KA

5 maximumscore 4

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De aanleg van deze spoorweg kwam voort uit het modern imperialisme omdat het verkrijgen van grondstoffen/afzetmarkten voor de industrie van het moederland daarbij centraal stond 1

• en met deze spoorweg konden grondstoffen/delfstoffen uit Nederlands-Indië / industrieproducten naar het binnenland van Java worden vervoerd 1

• De aanleg van deze spoorweg maakte het modern imperialisme op Java mogelijk omdat hiervoor controle over het binnenland / over de plaatselijke bevolking nodig was 1

• en de spoorweg maakte die grotere militaire aanwezigheid / bestuurlijke controle mogelijk 1

2. Totalitaire ideologien

Wat zijn Totalitaire Ideologieën?

Een totalitaire ideologie is een politiek systeem waarbij de staat alle aspecten van het leven van de burgers controleert en beheerst.

Definieer en verduidelijk het concept van totalitaire ideologieën voor de leerlingen.

Kenmerken van Totalitaire Ideologieën

1. - Een  partij
2.  - Een leider met bijna goddelijke status 
3. - Gebruik van propaganda om de bevolking te indoctrineren
4.  - Gebruik van terreur en repressie om politieke tegenstand te onderdrukken

Geef de belangrijkste kenmerken van totalitaire ideologieën en leg ze uit.

Totalitaire ideologie:

Fascisme komt van het woord Fasces: een oud Romeins symbool van het gezag van de hogere leiders.

Kenmerken

Fascisme

• Extreem-nationalistisch
• Militaristisch
• Antidemocratisch
• Eén sterke leider principe (Benito Mussolini (il duce)
• Verheerlijking geweld (bv. knokploegen)
• Totalitair (ze wilden de bevolking helemaal controleren, iedereen moest zich inzetten voor de ideologie).

Leerdoel 2

Je kan in eigen woorden kenmerken van het nationaal-socialisme benoemen.

Totalitaire ideologie: nazisme

Duitse variant van het fascisme.

Gaat uit van een rassenleer (sommige rassen (ariers) zijn meer waard dan anderen (slaven en joden)

Kenmerken Nationaal-Socialisme

1. Extreem-nationalistisch

2. Militaristisch

3. Antidemocratisch en anticommunistisch

4. Eén sterke leider principe 

5. Verheerlijking geweld (bv. knokploegen)

6. Totalitair 

7. Rassenleer en  Antisemitisme 

8. Idee van Lebensraum

Deze vraag gaat over het nationaal-socialisme

welke kenmerken van het nationaal socialisme herken je op deze afbeelding?

Noem er minstens 3.

Voorbeeldopdrachten

1) Terreur en onderdrukking

Terreur: georganiseerd politiek geweld

Voorbeelden van terreur en onderdrukking.

1. 1933 oprichting GeStaPo (geheime politie die tegenstanders oppakte)
2. 1933 Opening concentratiekamp Dachau. Politieke tegenstanders (en anderen die niet pasten bij de nazi ideologie)  werden opgesloten in concentratiekampen. 

2) Censuur van kunst en media

• Censuur: toezicht van een overheid of kerk op voor publicatie bestemde teksten, films, voorstellingen enz., met de mogelijkheid om die te verbieden of er delen uit te schrappen

Voorbeeld

1. Boekverbranding
2. Invoering Rijkscultuurkamer (alleen als je hiervan lid was mocht je iets maken of publiceren)

Lidmaatschapsboekje

Georg Herting was beeldend kunstenaar.

Zonder dit bewijs geen verkoop of productie vaN ZIJN WERK mogelijk 

Dit gold voor:

theater, film, de media, muziek, radio, literatuur en beeldende kunst.

Rijkscultuurkamer

https://nl.wikipedia.org/wiki/Reichskulturkammer

3) Propaganda

• Propaganda: alles wat wordt gedaan om aanhangers te winnen voor bepaalde (politieke) ideeën:
• Veel gebruik van moderne communicatiemiddelen. 
• Hitler bracht niet alleen zalen en stadions vol aanhangers in vervoering maar was ook te horen op bioscoopjournaals en radio. 
• Tegenstanders werden met de grofste middelen zwartgemaakt. 
• De eigen ideeën werd verheerlijkt. 

Massaorganisaties

• Voor totalitaire regimes waren massaorganisaties belangrijk. 
• De Nazi's verplichtte arbeiders om lid te worden van het Arbeitsfront. 
• Hier werden deze arbeiders opgevoegd tot goede nazi's. 
• Het arbeitsfront organiseerde filmvoorstellingen, dansavonden en groepsreizen om de arbeiders buiten werktijd te controleren. 
• Ander voorbeeld: Hitlerjugend

Nazificatie & gelijkschakeling?

Nazificatie 

Nazificatie = (gelijkschakeling) Duitsland laten worden zoals de nazi's dat willen (wetten).

Vraag:

Hoe zie je dit terug in de spotprent die hiernaast staat?

Nazificatie: Het organiseren van de samenleving volgens de ideologie van het nationaal-socialisme 

Leerdoel 4

Je kan met hulp van de kenmerken van totalitaire ideologieën uitleggen waarom fascisme en nationaalsocialisme totalitaire ideologien zijn.

Opdracht: Onderbouw met voorbeelden waarom  fascisme en nationaal-socialisme totalitaire ideologieen waren.

• Indoctrinatie
• Propaganda en Censuur
• Persoonsverheerlijking
• Massaorganisaties
• De aanwezigheid van één staatsideologie, waarin het gehele volk dient te geloven;
• Eenpartijstaat
• een geheime politie met verregaande bevoegdheden
• een staatsmonopolie op communicatiemiddelen