2.2 Het dagboek van de aarde (aangepast)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2.2 Wereld : Het dagboek van de aarde

Lesplanning

- Wat weten we nu?

-  leerdoelen deze les

- lezen 2.2 + uitleg

- testen kennis

- Zelfstandig werken

wat weten we nu?

Wanneer zijn volgens jou de dinosauriërs uitgestorven?

1. 250 miljoen jaar geleden
2. 65 miljoen jaar geleden
3. 15 miljoen jaar geleden

Vijf keer verdween een groot deel van al het leven op aarde, hoe heten deze momenten?

1. Mesozoïcum
2. massa-extincties
3. Geologische epicentra
4. paleontologen

Hoe denk jij dat wetenschappers erachter zijn gekomen dat 65 miljoen jaar geleden iets bijzonders is gebeurd?

Is de uitsterving van 65 miljoen jaar geleden de grootste uitsterving ooit?

1. Ja, groter dan de uitsterving van perm-Trias
2. Nee, niet groter dan de uitsterving van perm-Trias
3. De aarde is maar 2021 jaar oud, waar heb je het over?

De uitsterving 65 miljoen jaar geleden kwam waarschijnlijk door:

1. Extreme vulkanische activiteit (globaal)
2. Een meteoriet inslag
3. Minecraft liep vast

Uit welke periode stammen de oudste fossielen ?

1. 65 miljoen jaar geleden
2. 1 miljard jaar geleden
3. 3.4 miljard jaar geleden

Kun je in Nederland fossielen in gesteente vinden?

1. Ja
2. Nee

Nothosaurus  (volgens de aanwezige experts)

Leefde in het Trias (250 tot 200 miljoen jaar geleden

Leerdoelen deze les

1. Je weet hoe een fossiel in een steen terecht komt

2. Je begrijpt waarom bodemlagen en fossielen veel kunnen vertellen over de geologische geschiedenis van de aarde

3. Je kunt met behulp van voorbeelden de relatieve en absolute ouderdom van bodemlagen vaststellen

Samen lezen

- 2.2 (blz. 28)

Leerdoel : Je weet hoe een fossiel in een steen terecht komt

Filmpje van online methode (1 minuut)

Ontstaan van fossielen

1. Een dier sterft.
2. De resten van het dier worden snel bedolven 

onder modder of zand

   3.Sedimentlagen worden over elkaar heen gelegd

   4. De druk neemt toe op de onderste laag

   5. De onderste laag versteend met het fossiel

Fossiel - visachtige

Fossiel - steenkool

Fossielen in sedimentgesteente

2. Je begrijpt waarom bodemlagen en fossielen veel kunnen vertellen over de geologische geschiedenis van de aarde

Mammoet op de bodem van de Noordzee?

• Er is een koud klimaat geweest, waardoor de zeespiegel lager stond en de Noordzee droog stond

Kalksteen in de grond?

• de kalksteen skeletten van zeedieren zijn naar de bodem gezakt en er is dus ooit een zee geweest

Er zijn 3 soorten gesteenten:

1. Sedimentgesteente - gesteente die laag voor laag worden afgezet, waarbij de onderste laag het oudst is. BV: zandsteen, kalksteen, schalie 

2. Stollingsgesteente - gesteente gevormd door vulkanische activiteit. Door het stollen van magma (in de aarde) of lava (op de aarde). BV: graniet, basalt.

3. Metamorf gesteente - dit is sediment- of stollingsgesteente wat door invloed van  hoge druk en hogere temperatuur veranderd (metamorfose) van structuur. BV: kalksteen veranderd in marmer / schalie veranderd in leisteen. 

Graniet 

- Kristallen

- Langzamer afgekoeld dan basalt

- Stolt 'in de aardkorst' (uit het zicht)

Basalt

- Geen zichtbare kristallen

- Sneller afgekoeld dan graniet

- Koelt af boven aardkorst

Leerdoelen deze les

1. Je weet hoe een fossiel in een steen terecht komt

2. Je begrijpt waarom bodemlagen en fossielen veel kunnen vertellen over de geologische geschiedenis van de aarde

3. Je kunt met behulp van voorbeelden de relatieve en absolute ouderdom van bodemlagen vaststellen

Kennistest

Stollingsgesteente is gevormd door:

1. samendrukken van sedimentgesteente
2. vorming van fossielen
3. vulkanische activiteit

Wanneer er zich graniet in de bodem bevindt, dan weet je dat :

1. hier vroeger vulkanen waren
2. Ik zou voor antwoord A gaan
3. Lees antwoord B
4. Lees antwoord C

Welk soort gesteente is gevormd door het ondergronds stollen van magma?

1. Zandsteen
2. Graniet
3. Marmer

Op welk soort gesteente sta ik waarschijnlijk? En waarom denk je dat?

Hoe komt een fossiel in gesteente terecht? En in welk soort gesteente?

Wat is het verschil tussen relatieve- en absolute ouderdom?

Leerdoelen deze les

1. Je weet hoe een fossiel in een steen terecht komt

2. Je begrijpt waarom bodemlagen en fossielen veel kunnen vertellen over de geologische geschiedenis van de aarde

3. Je kunt met behulp van voorbeelden de relatieve en absolute ouderdom van bodemlagen vaststellen

Aan de slag 

Wat?	Van paragraaf 2.2: maken opdracht : 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8
Waar?	Online methode, kies leerroute B!
Hoe?	Zelfstandig of zachtjes met elkaar overleggen, muziek mag in
Klaar?	Leerstofherhaling: opdr. 1