5.5 Gaswisseling, opname en transport bij planten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.5 Gaswisseling, opname en transport bij planten

Leerdoelen:

• Ik kan de gaswisseling bij planten beschrijven en uitleggen hoe planten hun waterbalans onder verschillende omstandigheden handhaven.
• Ik kan beschrijven hoe planten water en voedingszouten in plantenwortels opnemen en transporteren.
• Ik kan de transportroute van planten voor water en mineralen met de sapstromen voor organische stoffen vergelijken.

Gemiddeld 20.000 huidmondjes per cm2. 

Gaswisseling via de huidmondjes. 

Er verdampt ook water > zuigkracht (watertransport omhoog).

Droogte: huidmondjes dicht > geen opname CO2 > fotosynthese neemt af.

Worteldruk

1. Water en mineralen worden opgenomen via cellen en celwanden.
2. Endodermis: kurklaag (bandjes van Caspari), opname via celwanden stopt.
   
3. Alleen nog actief transport: opname mineralen, water volgt door osmose
   -> worteldruk

Mycorrhiza:
symbiose van (langdurige samenleving) van wortels en schimmels.

vergroot opname water en mineralen.

Plasmastroming in de cel

Houtvaten: holle buisjes van opgestapelde dode lege cellen, verstevigd met hout. Voor water en mineralen.

Bastvaten: Langgerekte levende cellen met zeefvormige tussenschotten.

Voor glucose en organische stoffen.

Suikers door actief transport van cel naar bastvat. Water volgt door osmose. Druk in bastvat neemt toe (overdruk).

Suikers door actief transport opgenomen in cel. Water volgt door osmose. Druk in bastvat daalt (onderdruk).

Drukverschil houdt de sapstroom met de suikers op gang 

Vleesetende planten haalt stikstof uit de vliegen. Normaal gesproken haalt het stikstof in de vorm van nitraat uit de grond. 

Aminozuren zijn organische moleculen en worden dus door de bastvaten getransporteerd naar de rest van de plant.