Les 2: 30 mei

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Opfrisser

• Tekstdoelen
• Opbouw van een tekst
• Manieren om een tekst in te leiden
• Manieren om een tekst af te sluiten
• Onderwerp en deelonderwerpen
• Hoofdgedachte
• Functie van de titel
• Alinea’s

Welke tekstdoelen zijn er?

• Informeren/uitleg geven: je komt iets nieuws te weten of je krijgt uitleg over hoe iets werkt of in elkaar zit.
• Overtuigen: je wordt overtuigd dat iemands mening de juiste is.
• Activeren: je wordt aangespoord iets te doen of te kopen.
• Mening vormen/opiniëren: je ziet verschillende kanten van een onderwerp en kunt daarover nadenken en je mening vormen.
• Amuseren: je wordt vermaakt door een verhaal.

Drie delen van een tekst

Een tekst bestaat uit drie delen:

• Inleiding
• Middenstuk/kern
• Slot

Teksten inleiden

Een schrijver kan zijn tekst op verschillende manieren inleiden. Soms kiest hij voor een combinatie. 

1. Het onderwerp aankondigen (= vertellen waar de tekst over gaat)
2. Een kort grappig of bijzonder verhaaltje (= anekdote) vertellen 
3. Een of meer vragen stellen.
4. De aanleiding voor het schrijven noemen (= vertellen waarom je schrijft)

Teksten afsluiten

Een schrijver kan zijn tekst op verschillende manieren afsluiten. Soms kiest hij voor een combinatie.

1. Conclusie
2. Samenvatting
3. Advies

Onderwerp van een tekst

• Een tekst of een verhaal gaat ergens over.
• Dit noem je het onderwerp van een tekst en wordt in 1 of enkele woorden opgeschreven.

Deelonderwerpen

• In een tekst kunnen verschillende dingen over een onderwerp gezegd worden.
• Deze kleinere onderdelen van het onderwerp zijn deelonderwerpen.
• Meestal wordt er in één alinea één deelonderwerp behandeld.
• Wat zouden deelonderwerpen bij het onderwerp voetbal kunnen zijn? Of bij muziek?

Hoofdgedachte

De hoofdgedachte van een tekst is dat wat de schrijver over het onderwerp wil vertellen. 

• De hoofdgedachte formuleer je in één zin.

Dus: 

• Hoofdgedachte = in één zin waar de hele tekst over gaat (samenvatting).
• Onderwerp = in maximaal 5 woorden (waar de tekst over gaat).
  

Functie van de titel

• De lezer nieuwsgierig maken
• Het onderwerp van de tekst noemen

Alinea's

• Een tekst is meestal verdeeld in stukjes. 
• Dit noemen we alinea's.

• Hoe herken je een alinea?
• Hoe heet de belangrijkste zin van een alinea?

Lees de tekst!

https:

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. Kinderen online op safari
2. Dankzij het kanaal WildEarth kunnen kinderen online op safari.
3. Vragen stellen tijdens online safari
4. Online op safari

De alinea "Door de ... je thuis" behoort tot

1. de inleiding van de tekst.
2. het middenstuk van de tekst.
3. de afsluiting van de tekst.

Op welke manier wordt de aandacht van de lezer getrokken in de inleiding?

1. De schrijfster vertelt een kort, grappig verhaaltje.
2. De schrijfster noemt de aanleiding voor het schrijven van de tekst.
3. De schrijfster begint met het stellen van vragen.
4. De schrijfster geeft advies.

Hoe wordt deze tekst afgesloten?

1. Met een conclusie
2. Met een samenvatting
3. Met een advies
4. De tekst wordt niet afgesloten.

James Hendry zegt verderop in de tekst (derde alinea) over het stellen van vragen:
‘Dat vinden we alleen maar leuk’.

Deze tekst bevat...

1. een mening
2. een feit

In de derde alinea antwoordt Hendry: ‘Dat zijn ze helemaal niet’.

Waar verwijst 'ze' naar?

1. de negenjarige Amerikaanse jongen
2. de leeuwen, zebra's en een flinke kudde olifanten
3. de kijkers van kanaal WildEarth
4. de nijlpaarden

Lees de tekst!

https:

Op welke manier wordt de aandacht van de lezer getrokken in de inleiding?

1. De schrijver vertelt een kort verhaaltje.
2. De schrijver noemt de aanleiding voor het schrijven van de tekst.
3. De schrijver begint met het stellen van vragen.
4. De schrijver geeft advies.

Hoe herken je de verschillende alinea's in deze tekst?

1. Tekst laten inspringen
2. Nieuwe regel gebruiken
3. Witregels gebruiken tussen de alinea's
4. Er zijn geen alinea's

Wat is de kernzin van de derde alinea?

1. De eerste zin
2. De tweede zin
3. De derde zin
4. De laatste zin

Hoe wordt de tekst afgesloten?

1. Met een samenvatting
2. Met een advies
3. Met een conclusie
4. Er is geen afsluiting

Deze tekst is...

1. subjectief
2. objectief

Einde les