Reageren op prikkels 4T examentraining

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Reageren op prikkels

Van waarnemen naar bewegen

• Je beschrijft de onderdelen van het zenuwstelsel en hun functies.
• Je legt uit hoe de hersenen de spieren aansturen via zenuwen.
• Je benoemt verschillende soorten bewegingen.

Elk organisme( bacteriën, schimmels, planten en dieren) kan prikkels waarnemen.

1. waar
2. niet waar

Prikkels en impulsen

Prikkels

Prikkels: Alle veranderingen in je omgeving waar je op kan reageren. 

- Inwendige prikkels

- Uitwendige prikkels 

Adequate prikkels

• Juiste prikkel bij het juiste zintuig

Geur is een adequate prikkel voor je ogen.

1. waar
2. niet waar

Adequate prikkels 

Onthouden

1. Zintuigcellen vangen de prikkel uit de omgeving op en zetten de prikkel om in een impuls. 
2. Een impuls is een elektrisch stroompje dat 
3. Door zenuwen gaat van het zintuig naar de hersenen of van de hersenen naar de spier.

Wat is het verschil tussen een prikkel en een impuls?

Drempelwaarde

Als een prikkel te klein is, dan kan het zintuig het niet waarnemen.

De prikkel is beneden de DREMPELWAARDE.

De drempelwaarde is bij verschillende organismen anders: een hond kan beter horen dan een mens.

De docent praat heel erg zacht waardoor je haar niet verstaat en niet reageert, hoe komt dit?

1. Je motivatie is te laag
2. Je discipline is te laat
3. Het geluid komt niet tot de drempelwaarde
4. Het geluid komt wel over de drempelwaarde

Gewenning

Je went aan prikkels, je reageert er na verloop van tijd niet meer op.

Voorbeelden:

- Je hoort de klok niet meer tikken.

- Je voelt niet meer dat je een horloge, oorbellen, ring of kleding 
   draagt.

-  Als je naast het spoor woont hoor je treinen niet meer.

Verschillende prikkels

• Zintuigen zetten prikkels om in impulsen. 
• Een impuls is een elektrisch stroompje door een zenuw naar de hersenen gaat.
  
• impulsen gaan door het zenuwstelsel, ze zetten de hersenen of het ruggenmerg aan het werk.
  

reageren of niet?

• Je reageert niet op:
• te zwakke prikkels
  
• prikkels die er de hele tijd zijn (gewenning)
  
• onbelangrijke prikkels (motivatie)
  

Bewuste reactie

Voorbeeld: 

1. je wordt geduwd , 
2. je kijkt  
3. duwt terug.

De hersenen bepalen wat er gebeurt en geven een impuls af naar een spier

Bewuste beweging (via de hersenen)

Reflex

Prikkel -> impuls -> gevoelszenuwcel -> schakelzenuwcel -> bewegingszenuwcel -> Spier/klier reageert

Onbewuste beweging= Reflex (niet via de hersenen)

Iemand trapt op een punaise . Tijdens de reflex die daarop volgt, wordt het been omhooggetrokken.

 

Beschrijf de reflexboog waarlangs de impulsen worden geleid bij deze reflex. 

Beenspieren

Gevoelszenuwcellen

Bewegingszenuwcellen

Zintuigen in de voet

Schakelcellen in het ruggenmerg

Bewuste reactie 

zintuig - gevoelszenuwcellen - ruggenmerg/hersenstam - hersenen       
                          REACTIE  

ruggenmerg/hersenstam - bewegingszenuwcellen - spieren/klieren

 Reflex is een vaste, onbewuste reactie op een zeer sterke prikkel

Functies van een reflex: onbewust regelen van motoriek, snel reageren bij kans op onverwachte beschadiging van het lichaam

• Bij een reflex reageert het ruggenmerg en niet de hersenen
  
• Alleen bij een zeer sterke prikkel
  

Terugtrekreflex; 

Strekreflex; Kniepeesreflex; 

Pupilreflex; 

reflexen/reflexboog

Een paar vragen

Bewegingszenuwen geleiden impulsen van ...

1. zintuigen naar het ruggenmerg
2. het ruggenmerg naar zintuigen
3. spieren naar het ruggenmerg
4. het ruggenmerg naar spieren

Koppel de juiste prikkel aan het juiste zintuig

Lichtzintuig

Reukzintuig

Smaakzintuig

Gehoorzintuig

Licht

Geur

Geluid

Stoffen in voedsel

Wat betekent het dat je went aan een prikkel?

Hoe kan het dat een kat een muis kan horen?
gebruik drempelwaarde in je antwoord.

Wat is een reflex?

1. Bewuste reactie op een prikkel
2. Een snelle impuls naar de hersenen
3. Een snelle reactie op een sterke prikkel
4. Een bewuste impuls naar de spieren