H1 S1234 Jodendom

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Het Jodendom

Jodendom

Jodendom

Het jodendom is de kleinste van de vijf wereldgodsdiensten. Wereldwijd zijn er ongeveer 14 miljoen joden. De meeste joden wonen in Israel en de Verenigde Staten. Het geloof is lang geleden in Israel ontstaan, maar inmiddels vind je joodse mensen in alle delen van de wereld. Ook al wonen de joden ver uit elkaar, ze voelen zich wel één.

H1: Ik kan kenmerken van het jodendom noemen, door:

S1: Ik kan uitleggen dat de joden niet alleen een geloof, maar een volk vormen (r)

S2: Ik kan de volgende begrippen uitleggen: diaspora – thora – sabbat – kosjer – synagoge – pesach (r)

S3: Ik kan beoordelen of een gerecht wel of niet kosjer is (t)

S4: Ik kan uitleggen hoe het jodendom naar Nederland is gekomen, en ook bijna weer is verdwenen (r)

S1: Ik kan uitleggen dat de joden niet alleen een geloof, maar een volk vormen (r)

De joden zien zichzelf niet alleen als godsdienst, maar ook als volk. Volgens hun verhalen zijn ze allemaal nakomelingen van Abraham, de man die aan het begin stond van de joodse geschiedenis en het geloof in de god Jahweh. Je bent joods wanneer je moeder joods is. Het is dus lastig om je tot het jodendom te bekeren. Er zijn ook mensen die zichzelf wel joods noemen, omdat ze zich verbonden voelen met de geschiedenis en rituelen, maar niet gelovig zijn.

S2: Ik kan de volgende begrippen uitleggen: diaspora – thora – sabbat – kosjer – synagoge – pesach (r)

De joodse gemeenschap dat verspreid is over de hele wereld noem je diaspora.

Thora: het heilige boek met alle historische Joodse verhalen over bijvoorbeeld het ontstaan van de wereld.

S2: Ik kan de volgende begrippen uitleggen: diaspora – thora – sabbat  – synagoge – pesach – kosjer (r)

Sabbat: een wekelijkse rustdag (zaterdag) waarbij niet gewerkt mag worden.

Synagoge: het gebouw waar de

Joden samenkomen.

S2: Ik kan de volgende begrippen uitleggen: diaspora – thora – sabbat  – synagoge – pesach – kosjer (r)

Pesach:  lentefeest  waarmee de Joden de bevrijding van de slavernij vieren.

Koosjer: voedsel van planten of  dieren dat bereid is volgens Joodse wetten. 
Vis met zichtbare schubben en vinnen is koosjer. Vlees (o.a. runderen, schapen) en gevogelte (o.a. kip, eend, gans, kalkoen) uit ritueel geslachte dieren is koosjer.

Er staan in de Tora duidelijke regels over wat wel en niet gegeten mag worden. Er zijn drie hoofdregels:

1. Je mag niets eten waar bloed in zit. Dieren moeten op een bepaalde manier worden geslacht, en worden zo behandeld dat er geen bloed achterblijft in het vlees.

2. Er mogen alleen reine dieren gegeten worden. In de Tora staat omschreven welke dieren wel en niet toegestaan zijn. Varkens worden bijvoorbeeld niet gegeten, en vis is alleen toegestaan wanneer de vis schubben en vinnen heeft.

3. Vlees en zuivel mag niet samen bereid of gegeten worden. Streng joodse gezinnen hebben vanwege deze regel twee aparte keukens in huis.

Wanneer voedsel voldoet aan deze regels wordt het kosjer (geoorloofd) genoemd. In grote steden zijn aparte winkels en restaurants voor kosjer voedsel, en van veel grote merken weten joodse mensen ook of het wel of niet toegestaan is. Een rabbijn bezoekt dan de fabriek om alle ingredienten en het maakproces te controleren.

Kosjer

Niet kosjer

1. Geen bloed in vlees en speciale manier geslacht.

2. Varkens worden niet gegeten en alleen vis met schubben.

3. Vlees en zuivel (melk, kwark, yoghurt, room, mag niet samen bereid worden).

1. Geen bloed in vlees en speciale manier geslacht.

2. Varkens worden niet gegeten en alleen vis met schubben.

3. Vlees en zuivel (melk, kwark, yoghurt, room, mag niet samen bereid worden).

S3: Ik kan beoordelen of een gerecht wel of niet kosjer is (t)

S4: Ik kan uitleggen hoe het jodendom naar Nederland is gekomen, en ook bijna weer is verdwenen (r)

Nederland is een aantal eeuwen een aantrekkelijk land voor Joden geweest om naartoe te vluchten wanneer zij in hun thuisland niet veilig waren. Dit had te maken met de godsdienstvrijheid die Nederland kende, als één van de weinige landen in die tijd. Vanaf ongeveer 1600 kwamen er vluchtelingen uit Spanje en Portugal, en na de jodenvervolging in Oost-Europa (tussen 1800 en 1900) zijn er opnieuw veel joden naar Nederland gevlucht.

De vluchtelingen vestigden zich overal in Nederland, maar met name in Amsterdam gingen veel joodse mensen wonen. Ze werden hier onderdeel van de samenleving en speelden een belangrijke rol in de stadscultuur. Er ontstond een joodse buurt met synagoges, restaurants en kosjere winkels. De bijnaam van Amsterdam, Mokum, is door de joden aan Amsterdam gegeven.

In de Tweede Wereldoorlog zijn vrijwel alle Joden uit Nederland afgevoerd. Er wonen nu zo'n 40.000 joden in Nederland, voor de oorlog waren dat er 130.000.

Tijd voor Geschiedenis
-linksboven M1 schooljaar 2023-2024. 

-Hoofdstuk 2: Jodendom

-Opdrachten: allen