SCHRIJVEN / les 4 / afstemmen op publiek

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Mededeling vooraf:

• Je doorloopt de presentatie zelfstandig.
• Aan het einde van de presentatie staan 2 opdrachten. Voer die opdrachten uit.
• Als je de presentatie hebt doorlopen én je hebt de opdrachten uitgevoerd, dan zet ik je op aanwezig (11 januari).
• Voer dit uit vóór 11 januari!

SCHRIJVEN / les 4

Afstemmen op publiek

Vorige les:

• verwijzen

Deze les:

• afstemmen op publiek

Eerst even lesstof ophalen van de vorige keer!

Weet jij waar de boeken liggen?
Ja, ... liggen in de kast achter je.

1. Ze
2. Zij
3. Hun
4. Hen

Kun jij mij zeggen wat ... postcode is?

1. Hen
2. Haar
3. Zijn
4. Hun

Volgens ... is dat niet waar!

1. Hun
2. Hen
3. Zij
4. Ze

Het meisje ... daar zit, is gezakt voor haar examen.

1. Die
2. Dat

De stoel ... ik geschilderd heb, is erg mooi geworden.

1. Die
2. Dat

Het meisje ... hij samenwerkt bij de AH, is verliefd op hem.

1. Waarmee
2. Met wie

Het huis ... zij wonen, wordt binnenkort gesloopt.

1. Waarin
2. In wie

Afstemmen op publiek

• Als je een tekst schrijft, moet je rekening houden met je doelgroep. 
• De doelgroep is de groep mensen voor wie je een tekst schrijft.
• Voor je begint met schrijven, moet je een goed beeld hebben van je doelgroep, zodat je het taalgebruik op de doelgroep kunt afstemmen.

Voorbeeld

2 teksten met hetzelfde onderwerp. Verschil?

Formele taal / informele taal

Formele taal:

• Het taalgebruik is formeel als je schrijft voor mensen die je niet kent.
• De tekst gaat dan meestal over zakelijke dingen.
• Als je formeel schrijft, spreek je de lezer aan met 'u' en is je toon beleefd.
• Je woordkeus bepaalt de toon van de tekst.

Formele taal / informele taal

Informele taal:

• Het taalgebruik is informeel als je schrijft voor vrienden, bekenden of leeftijdsgenoten.
• Het gaat vaak over alledaagse dingen.
• Als je informeel schrijft, spreek je de lezer aan met 'je'. 
• Bij informele taal gebruik je vaak dezelfde woorden als wanneer je spreekt.

Informele taal is:

1. Zakelijk
2. Beleefd
3. Spreektaal
4. Zonder woorden

Formele taal is:

1. Onbeleefd
2. Zakelijk
3. Iemand aanspreken met 'je'
4. Met populaire woorden als 'chill' of 'relaxed'

Aanhef (formele taal)

 Als je de naam weet:

• Geachte heer Janssen
• Geachte mevrouw Janssen
• Geachte heer of mevrouw Janssen

Als je de naam niet weet:

• Geachte heer, geachte mevrouw
• Geachte heer of mevrouw

Aanhef (informele taal)

• Hoi Martijn
• Beste Martijn
• Hallo Martijn
• Dag Martijn
• Hoi Hoi!
• Hé Hallo! 
• Yo Martijn

Afsluiting (formele taal / informele taal)

Formele taal:

• Met vriendelijke groet,

Informele taal:

• Groetjes,

Formeel of informeel:

Doe je mee aan de ontwerpwedstrijd?

1. Formeel
2. Informeel

Formeel of informeel?

Graag hoor ik van u of de minister kan garanderen dat het evenement volgend jaar subsidie krijgt.

1. Formeel
2. Informeel

Formeel of informeel?

Geef maar aan of je nog meer attributen nodig hebt voor de sportdag.

1. Formeel
2. Informeel

Formeel of informeel?

De maatpakken zullen conform afspraak vrijdag geleverd worden.

1. Formeel
2. Informeel

Formeel of informeel?

Het abonnement op dit tijdschrift zeg ik bij dezen op.

1. Formeel
2. Informeel

Samenvatting:

Formeel taalgebruik:

• duidelijk (de lezer kan de tekst in één keer begrijpen).
• kort & bondig (de tekst bevat geen overbodige informatie).
• beleefd (de tekst toont respect voor de lezer, vooral door de woordkeuze).
• correct (de tekst bevat geen fouten).

Informeel taalgebruik:

• spreektaal (je schrijft zoals je spreekt).
• taalgebruik is 'losjes' (voor vrienden, kennissen).

Opdracht 1

Vul de tekst aan met drie zinnen zonder van toon te veranderen. Mail het hele bericht naar [e-mail].

Opdracht 2

Vul de tekst aan met drie zinnen zonder van toon te veranderen. Mail het hele bericht naar [e-mail].