7.3 de Democratische Revoluties

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wat hield 'de Verlichting' in? Leg uit.

7.3 de Democratische Revoluties

Hoe verlichte ideeën zorgden voor revoluties

Wat ga je leren?

- Hoe democratische revoluties verliepen in de VS, Frankrijk en Nederland.

- Hoe in Frankrijk tóch de monarchie weer terugkwam na de revolutie.

Belangrijke begrippen

Democratische revoluties 

ingrijpende politieke verandering waarbij een democratische grondwet wordt ingevoerd

Grondwet

(constitutie) wet waarin staat hoe een staat geregeerd wordt en wat de rechten en plichten van burgers zijn.

Staatsgreep

plotselinge en gewelddadige overname van de staatsmacht

Het Congres

wetgevende vergadering in de VS

Hoe verliep de Amerikaanse revolutie (1765 - 1887)?

Britse kolonies voelden zich onderdrukt door de Britse regering:

- Hoge belastingen

- Geen inspraak in het bestuur vanuit Engeland.

- Handelsrestricties belemmerden de handel.

In 1776 verklaarden de kolonies zich onafhankelijk van het Britse rijk. Een burgeroorlog volgde. 

Uiteindelijk werd er een democratische rechtsstaat met een grondwet opgericht in 1787 - de rechten en plichten van alle burgers werden in deze grondwet opgenomen.

De bestuursmacht lag bij het Congres en de president.

Hoe verliep de Bataafse revolutie (1795 - 1805)?

In Nederland werd men enthousiast over de gebeurtenissen in de Verenigde Staten - dat moest hier ook plaatsvinden!

Johan van der Capellen riep op tot revolutie met zijn patriotten - de regenten en de stadhouder waren corrupt geworden en hadden te veel macht gekregen. In 1786 en 87 werden regenten verjaagd, maar wist Pruissen de orde te herstellen met hun leger. De vrouw van stadhouder Willem V was namelijk Duits-Pruissisch.

In 1795 hielp het Franse leger de patriotten en creëerde een eenheidsstaat van Nederland, waarin alle burgers beschermd werden door een grondwet. Alle mannen kregen kiesrecht.

Tussen 1806 en 1813 werd Nederland bezet door Napoleon. Daarna werd Nederland een monarchie.

Hoe verliep de Franse revolutie? 

Terwijl in de VS en Nederland revoluties uitbraken, werd de Franse  bevolking ook geïnspireerd.

Lodewijk XVI, de kleinzoon van de zonnekoning, hield vast aan zijn absolute macht, terwijl de bevolking inspraak eiste. 

De Franse bevolking betaalde alle belasting en hadden geen inspraak. 

De koning liet geen vergadering toe van de burgerbevolking, waardoor er in 1789 een bestorming van de staatsgevangenis (Bastille) plaatsvond.

Kot daarna werd een constitutionele monarchie opgezet, waarin in 1791 een democratische grondwet werd aangenomen.

... hoe werd Frankrijk tóch een keizerrijk na de revolutie?

Na 1792 radicaliseerde de Franse staat. Veel mensen wilden dat Frankrijk een republiek werd zónder koning. Uiteindelijk werd Lodewijk onthoofd op de guillotine in 1793.

Hierna volgde Robbespierre als president de koning op - hij startte een terreur waarbij hij elke vorm van kritiek op zijn republiek de kop indrukte door veel mensen ter dood te veroordelen. Hijzelfd werd uiteindelijk in 1794 opgepakt en onthoofd.

De invloed van het volk werd langzaam teruggedrongen totdat Napoleon een staatsgreep deed in 1799. Kort daarna kroonde hij zichzelf tot Keizer van Frankrijk. Hij veroverde grote delen van Europa totdat hij 1815 werd verslagen. 

Wat zijn de overeenkomsten tussen deze democratische revoluties?

In zowel Nederland, Amerika als Frankrijk wilden mensen...

... meer inspraak in de regering.

... dat het volk de macht kreeg door een democratische rechtsstaat.

... dat hun rechten en plichten wettelijk beschermd werden door een grondwet.

Waarom is dit een gevolg van Verlicht denken?

Deze revoluties zijn een gevolg van Verlicht denken, omdat het gebruik van het verstand door mensen en de gelijkheid van alle mensen ervoor zorgde dat zij ook inspraak en macht moesten krijgen.

Beantwoord de volgende vragen:
1. Welk doel(en) hadden de democratische revoluties in Frankrijk, Amerika en Nederland?
2. Waarom werd Frankrijk tóch een keizerrijk een aantal jaar na de Franse revolutie?