tijdvak 3 H4.2 De Franken komen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Memo brugklas H/V

H4. De tijd van monniken en ridders

Vorsten, monniken en boeren

par. 4.2 De Franken komen

Leerdoelen

Aan het eind van deze paragraaf:

• Kun je 3  voorbeelden van problemen geven die in de 4e eeuw ontstonden in het Romeinse Rijk.
• Weet je in welk jaartal het Romeinse Rijk uit elkaar viel.
• Weet je in welke 2 delen het Romeinse Rijk uit elkaar viel.
• Kun je uitleggen wat de volksverhuizingen te maken hebben met het verdwijnen van het West-Romeinse Rijk.
• Weet je in welk jaar en met welke gebeurtenis het West-Romeinse Rijk ophield met bestaan.
  

Leerdoelen

Aan het eind van deze paragraaf:

• Kun je 3 gevolgen noemen van het verdwijnen van het West-Romeinse Rijk. 
• Kun je uitleggen waarom de bekering van Clovis tot het christendom belangrijk is geweest voor het Frankische Rijk.
• Weet je uit welke gebieden het Frankische Rijk omstreeks 500 bestond.
  
• Ken je de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf. 
  

Het Romeinse Rijk valt uit elkaar

In de 4e eeuw ontstonden er steeds grotere problemen, namelijk:

1. Het leger was eigenlijk te klein (300.000 man) om alle grenzen van het rijk goed te bewaken.

Het Romeinse Rijk valt uit elkaar

2. Door de hoge belastingen voor het leger, hielden veel boeren niet genoeg geld over om zelf van te leven. Ze verlieten hun boerderijen: akkers bleven onbewerkt, voedselproductie daalde en in Rome kwamen minder inkomsten binnen.

3. Door de lange diensttijd van de soldaten, voelden ze zich meer verbonden met hun generaal dan met de keizer in Rome.

Het Romeinse Rijk valt uit elkaar

4. Opvolging van de keizer: Romeinen vochten steeds vaker onderling, als er een nieuwe keizer moest komen. Tijdens zo'n ruzie werd het rijk niet goed bestuurd.

Gevolg: in 395 werd het Romeinse Rijk in tweeen gesplitst:

- West-Romeinse Rijk met een eigen keizer.

- Oost-Romeinse Rijk met een eigen keizer. Tot 1453 bestaan.

Noteer in je schrift de antwoorden op deze vragen:

(laat bij vraag 1 een regel vrij onder elk probleem)

1. Noem 4 voorbeelden van problemen  die in de 4e eeuw ontstonden in het Romeinse Rijk.

2. In welk jaartal viel het Romeinse Rijk uit elkaar.

3. In welke 2 delen viel het Romeinse Rijk uit elkaar.

4. Wat waren de hoofdsteden van deze twee Romeinse rijken?

Soorten veranderingen

• op politiek gebied: gaat over bestuur
• op economisch gebied: gaat over de manier waarop mensen hun brood verdienen
• op militair gebied: gaat over het leger
• op religieus gebied: gaat over godsdienst

(deze soorten gebruiken we ook bij problemen, oorzaken of gevolgen)

Noteer in je schrift

Bij je antwoord op deze vraag

1. Noem 3 voorbeelden van problemen die in de 4e eeuw ontstonden in het Romeinse Rijk

of het probleem politiek of economisch of militair of religieus is

Kies het goede antwoord

1. er zijn 2 economische en 2 militaire problemen
2. er zijn 2 militaire problemen + 1 politiek en 1 economisch probleem
3. er is 1 politiek, 1 economisch, 1 religieus en 1 militair probleem
4. er zijn 2 militaire en 2 religieuze problemen

Volksverhuizingen

• Toen de Hunnen (volk uit Azie) plunderend door Europa trokken werden de problemen nog groter.
• Volken sloegen op de vlucht en zochten bescherming in het W.R.R.
  

Volksverhuizingen

• Germaanse volken, zoals de Visigoten en Vandalen, trokken ook rovend en plunderend Europa door.
• Ze waren op zoek naar een nieuwe landbouwgronden, milder klimaat en rijkdom.
• Germaanse volken, zoals de Franken, kregen toestemming om zich in het W.R.R. te vestigen als ze meehielpen bij de verdediging van het rijk.
  

Volksverhuizingen

• Zo kwamen de volksverhuizingen in de 4e eeuw op gang.
  
• Het Romeinse leger was niet sterk genoeg om de grenzen van het West-Romeinse Rijk te verdedigen. 
• En de Romeinse grenslegers bestonden grotendeels uit Germaanse soldaten: minder betrouwbaar!
  

De Hunnen waren gewelddadig en joegen andere volken het Romeinse Rijk in. 

De zwakke verdediging en de andere volken (barbaren) zorgden ervoor dat de Romeinse keizer werd afgezet.

Einde West-Romeinse Rijk

• De Romeinse keizer kreeg steeds minder macht.
• In 476 zette het Germaanse stamhoofd Odoaker de laatste West-Romeinse keizer af.
• laatste keizer: Romulus Augustulus (keizertje)
• Odoaker liet zichzelf in Rome  kronen.
• Dit betekende het einde van het West-Romeinse Rijk.
  

476 na chr. het einde

Wat is geen oorzaak voor het verdwijnen van het West-Romeinse Rijk?

1. Volksverhuizingen
2. Te klein leger
3. Slecht bestuur
4. Ontstaan Oost-Romeinse Rijk

Wat zie je op de kaart?

1. Splitsing in West- en Oost- Romeinse Rijk
2. De val van het Oost-Romeinse Rijk
3. De val van het West-Romeinse Rijk
4. De volksverhuizingen

Het begrip dat bij dit plaatje past is ...

1. West Romeinse Rijk
2. Volksverhuizingen
3. Frankische rijk
4. Romeinse cultuur

Welk deel van het Romeinse Rijk is blijven bestaan tot 1453?

1. West Romeinse Rijk
2. Oost Romeinse Rijk

Gevolgen

• Overal in Europa ontstonden kleine koninkrijkjes.
  
• Bruggen en wegen werden niet meer onderhouden.
  
• Steden raakten in verval.
• Bijna alle handel verdween.
• Europa werd (weer) een landbouwsamenleving.

De middeleeuwen zijn begonnen.

Aan de slag!

• Lees blz 77/78 uit je handboek
• Noteer in je schrift eigen vragen en woorden of begrippen die je niet kent
• Zoek de betekenis van de begrippen op, en noteer die je schrift
• Maak digitaal vraag 3,4,5 van H4.2 
• Alles af? Melden bij docent

Franken

• Germaanse stam.
• Bondgenoot Romeinen.
• Leefden eerst in Zuid-Nederland en Belgie.
• Eind 5e eeuw ook Gallie (huidige Frankrijk).
• Gebeurde onder Clovis.
  

Frankische Rijk 

• Rond 500 n.C. verenigde Clovis de Frankische stammen: begin Frankische Rijk
• Veel inwoners van Gallie waren christen.
  
• Rond deze tijd bekeerde hij zich ook tot het christendom.
  

Frankische Rijk 

• Hierdoor kreeg hij steun van de bevolking en van de christelijke kerk. 
• De christelijke bevolking keek namelijk op tegen de geestelijken. 
• De geestelijken hielpen Clovis bij het besturen van het rijk: lezen & schrijven.

Frankische Rijk 

• Clovis was de enige christelijke koning.
• Hij verspreidde het christendom door heidense volken aan te vallen en te bekeren.
  

het koninkrijk der Franken:

begin 5e eeuw groot deel van Frankrijk, Belgie en Nederland.

Clovis, 481-511

Welk geloof had Clovis?

1. Romeinse godsdienst
2. Jodendom
3. Christendom
4. Islam

Waarom was de bekering van Clovis tot het christendom belangrijk voor de uitbreiding van het Frankische Rijk?

Welke gebieden hoorden begin 5e eeuw bij het Frankische Rijk?

1. Stukken van Frankrijk, Duitsland en Nederland
2. Stukken van Nederland, België en Duitsland
3. Stukken van Frankrijk, België en Nederland.
4. Stukken van België, Frankrijk en Duitsland.

Schrijf 2 dingen op die je vandaag geleerd hebt.

Wat vind je nog lastig?

Aan de slag

Wat? Eerst ga je de tekst van par. 4.2  lezen  en daarna maak je de opdr. van par. 4.2 tot de toepassingsopdracht.

Hoe? Alleen 

Hulp? Bij je buurman/buurvrouw. Kom je er samen niet uit? Dan bij je docent. 

Tijd? Tot het einde van de les.

Klaar? Dan ga je de toepassingsopdracht maken. Daarna werk je de leerdoelen uit van par. 4.2. Je kunt ook de TestJezelf maken in SOM.