4.4 Ondermaat en overmaat

Overmaat en ondermaat
1 / 18
next
Slide 1: Slide
ScheikundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 3

This lesson contains 18 slides, with interactive quiz and text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Overmaat en ondermaat

Slide 1 - Slide

Tot nu toe - massaverhoudingen
Tot nu toe hebben we dit soort vragen gezien:

2 H2 + O2 --> 2 H2O

De massaverhouding waterstof : water is 2 : 18
Ik heb 50 g waterstof. Hoeveel water kan ik hiermee maken?

Tip:  Maak een verhoudingstabel
timer
3:00

Slide 2 - Slide

Tot nu toe - massaverhoudingen
2 H2 + O2 --> 2 H2O

50 x 18 / 2 = 450 gram

Je kunt inderdaad 450 gram water hiermee maken, maar welke aanname maken we hierbij? 


Je gaat er hier vanuit dat er ook voldoende zuurstof aanwezig is !!!

Slide 3 - Slide

Tot nu toe - massaverhoudingen
2 H2 + O2 --> 2 H2O

Een reactie stopt zodra één van de beginstoffen op is. 
Meng je de stoffen precies in de massaverhouding? Dan gaat het goed.

Zo niet.... dan blijft één van de beginstoffen over.

Slide 4 - Slide

Het maken van een cheeseburger
1
+ 1
+ 2
+ 3
1
(Bij koken gebruik je vaak de massaverhoudingen!)
1 : 1 : 2 :3

Slide 5 - Slide

Het maken van een cheeseburger
1
+ 1
+ 6
+
1
1 : 1 : 2 :3
Overmaat
Eén van de stoffen is teveel aanwezig
en 4 plakjes kaas over

Slide 6 - Slide

Het maken van een cheeseburger
1
+ 1
+ 1
+ 3
1 : 1 : 2 :3
Ondermaat
Eén van de stoffen is te weinig aanwezig
Geen hamburger die aan eis voldoet

Slide 7 - Slide

Overmaat en ondermaat
Overmaat = het teveel aan stof wat overblijft na reactie.

Ondermaat = het tekort aan stof wat nodig is om volledig te reageren.

Slide 8 - Slide

Waarom is het bij een reactie belangrijk om te rekenen met de stof die in ondermaat aanwezig is

Slide 9 - Open question

Een reactie stopt
Wanneer stopt een chemische reactie:
1. Als een van de beginstoffen op is (ondermaat)

Dus als een beginstof helemaal weg reageert, dan is deze in ondermaat. De stof die overblijft na de reactie, is de stof in overmaat.
Hoeveel reactieproduct  er ontstaat is dus afhankelijk van de stof in ondermaat.

Slide 10 - Slide

Rekenen aan ondermaat en overmaat


Belangrijk:
bij het doorrekenen van de reactie is de ondermaat altijd je uitgangspunt. Want wanneer die stof volledig is gereageerd, stopt de reactie.




Slide 11 - Slide

Uitleg met een voorbeeld
3 H2 + N2 --> 2 NH3
   6     :    28    :      34

Ik reageer 80 g waterstof met 310 g stikstof.
Welke stof is in overmaat?

Hoeveel ammoniak kan ik dan maximaal maken?

Slide 12 - Slide

Opdracht
Voorbeeld:
Koper en zwavel reageren met elkaar tot kopersulfide (CuS). Ze reageren in de verhouding 63,6 : 32,1. Stel je hebt 273 g koper en 141 g zwavel. Hoeveel kopersulfide ontstaat er dan?


Slide 13 - Slide

Voorbeeld
Voorbeeld:
Koper en zwavel reageren met elkaar tot kopersulfide (CuS). Ze reageren in de verhouding 63,6 : 32,1. Stel je hebt 273 g koper en 141 g zwavel. Hoeveel kopersulfide ontstaat er dan?
Uitwerking volgens stappenplan:
1.                  Koper + zwavel --> kopersulfide
2.  m.v.        63,6 u     32,1 u                   

Slide 14 - Slide

Voorbeeld
Voorbeeld:
Koper en zwavel reageren met elkaar tot kopersulfide (CuS). Ze reageren in de verhouding 63,6 : 32,1. Stel je hebt 273 g koper en 141 g zwavel. Hoeveel kopersulfide ontstaat er dan?
Uitwerking volgens stappenplan:
1.                  Koper + zwavel --> kopersulfide
2.  m.v.        63,6 u     32,1 u                  
                                       

3.                  273 g       141 g


Slide 15 - Slide

Voorbeeld
Voorbeeld:
Koper en zwavel reageren met elkaar tot kopersulfide (CuS). Ze reageren in de verhouding 63,6 : 32,1. Stel je hebt 273 g koper en 141 g zwavel. Hoeveel kopersulfide ontstaat er dan?
Uitwerking volgens stappenplan:
1.                  Koper + zwavel --> kopersulfide
2.  m.v.        63,6 u     32,1 u                    95,7 u
                                       

3.                  273 g       141 g

Slide 16 - Slide

Voorbeeld
Voorbeeld:
Koper en zwavel reageren met elkaar tot kopersulfide (CuS). Ze reageren in de verhouding 63,6 : 32,1. Stel je hebt 273 g koper en 141 g zwavel. Hoeveel kopersulfide ontstaat er dan?
Uitwerking volgens stappenplan:
1.                  Koper + zwavel --> kopersulfide
2.  m.v.        63,6 u     32,1 u                    95,7 u
                                       

3.                  273 g       141 g
4.  Uitrekenen hoeveel zwavel nodig is bij gegeven aantal koper  --> ondermaat, deze bepaalt de gehele reactie
      Uitrekenen hoeveel koper nodig is bij gegeven aantal zwavel --> overmaat, van zwavel hou je dus wat over.

Slide 17 - Slide

Voorbeeld
Voorbeeld:
Koper en zwavel reageren met elkaar tot kopersulfide (CuS). Ze reageren in de verhouding 63,6 : 32,1. Stel je hebt 273 g koper en 141 g zwavel. Hoeveel kopersulfide ontstaat er dan?
Uitwerking volgens stappenplan:
1.                  Koper + zwavel --> kopersulfide
2.  m.v.        63,6 u     32,1 u                    95,7 u
                                       

3.                  273 g       141 g
4.  Uitrekenen hoeveel zwavel nodig is bij gegeven aantal koper  --> ondermaat, deze bepaalt de gehele reactie
      Uitrekenen hoeveel koper nodig is bij gegeven aantal zwavel --> overmaat, van zwavel hou je dus wat over.
     Er zal dus 410,78 gram kopersulfide ontstaan.

Slide 18 - Slide