3-31, M1F, mannelijk, vrouwelijk, onzijdig

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Nederlands B1E

15-17 mei

Haa

LEZEN

Is dit woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

Lesdoel

Aan het einde van deze les kan je bepalen of een Nederlands woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig is en er op de juiste manier naar verwijzen.

Klaar!

Lees op deze site alvast over die en dat!

Taalhelden.nl

Introduceer het leerdoel en leg uit wat er van de studenten wordt verwacht na de les.

Welk lidwoord hoort bij het woord 'fiets'?

1. Het
2. Dat
3. De
4. Die

Welk lidwoord hoort bij het woord 'tafel'?

1. De
2. Dat
3. Die
4. Het

Welk verwijswoord past in de zin: 'Ik wil graag ___ broodje, ___ ligt daar op de tafel.'?

1. Dat
2. Dit
3. Die
4. Deze

Wat is het woordgeslacht?

Net zoals in het Frans, Duits of Spaans hebben Nederlandse woorden een woordgeslacht. 

De-woorden zijn mannelijk of vrouwelijk. 

Het-woorden zijn onzijdig.

Definieer wat een zin is en geef voorbeelden van zinnen en niet-zinnen.

Geslacht opzoeken

Je kan het woordgeslacht opzoeken in een (online) woordenboek.

Leg uit waarom het belangrijk is om een hoofdletter aan het begin van een zin te gebruiken en laat voorbeelden zien.

Wat doe je met die informatie?

Voor mannelijke en vrouwelijke woorden gebruik je de, deze en die.

Voor onzijdige woorden gebruik je het, dit en dat.

Leg uit waarom het belangrijk is om een punt aan het einde van een zin te gebruiken en laat voorbeelden zien.

Welk lidwoord gebruiken we altijd bij woorden in het meervoud?

1. de
2. het
3. een

Welke verwijswoorden gebruiken we bij woorden in het meervoud?

Oefening 1

Zoek het woordgeslacht van de volgende woorden op www.vandale.nl

1. school

2. gevaar

3. bibliotheek

Geef de studenten de opdracht om vijf zinnen te schrijven die aan de vereisten voldoen en laat ze hun werk met elkaar delen.

Onderwerp (en deelonderwerpen)

Elke tekst gaat ergens over. Het heeft een bepaald onderwerp.

Als er veel over een onderwerp te vertellen is, kan het onderverdeeld zijn in deelonderwerpen.

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over school?

1. De dierenwinkel
2. De geschiedenis van voetbal
3. Pauzes in de aula
4. Zakgeld

Deelonderwerp

Een deelonderwerp is het onderwerp van een alinea of meerdere alinea's. 

Voorbeeld: De tekst gaat over mondkapjes op scholen. 

Deelonderwerpen kunnen zijn: 

- regels

- verzet tegen mondkapjes

- mening schoolleiding

Onderwerp tekst: mondkapjes op scholen 

Deelonderwerp:

Regels mondkapjes

Deelonderwerp:

Verzet tegen mondkapjes

Deelonderwerp:

Mening schoolleiding mondkapjes

Middenstuk: 

Alinea 3/4

Alinea 5

Alinea 2

Inleiding: alinea 1 

Slot: alinea 6

Hoe vind je deelonderwerpen? (leesstrategie)

Soms één alinea, soms meerdere per deelonderwerp.

Tussenkopje geeft vaak aan wat het deelonderwerp is.

Leesstrategie:

Globaal lezen: eerste en laatste zin van de alinea.

Zoeken lezen: je hebt een stukje tekst nodig over een specifiek deelonderwerp.

              Let op: tussenkopjes, anders gedrukte woorden, opvallende tekens.

Wat is een deelonderwerp?

1. Het onderwerp van een tekst
2. Het onderwerp van een alinea
3. aspecten van het onderwerp

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over politiek?

1. Voetbal
2. Verkiezingen
3. Vakantiereizen
4. Examens

Wat is het deelonderwerp alinea 2?

Wat is het deelonderwerp van alinea 2?

1. artiestennaam
2. bedriegers
3. onveilig
4. praktisch

Zet deze deelonderwerpen in een logische volgorde

Deelonderwerp 1 

Deelonderwerp 2

Deelonderwerp 3

De walvisjacht

Wat eten walvissen

Wat is een walvis?

Maken:

•  Cursus 1 Meer dan lezen § 6 Inleiding en slot - Opdracht 1 t/m 3 (4)
• Cursus 1 Meer dan lezen § 7 Deelonderwerpen - Opdracht 1 en 2 
• Cursus 6 Formuleren - §1 Volledige zinnen – Opdracht 1 t/m 3
• Cursus 6 Formuleren -  §2 Mannelijk, vrouwelijk en onzijdig - opdr. 1,2,3,5

• Fictiedossier

Woordenschat (Journaal of Schooltaal)

Lezen van je boek

jeugdjournaal.nl