Hoofdstuk 5: Een nieuwe gedachte

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 5

Een nieuwe gedachte

Wat leerde ik vorig hoofdstuk?

Ik leerde...

• wat landbouw is en welke vormen van landbouw bestaan
  
•  wat de gevolgen van verstedelijking en efficiëntere landbouw zijn voor de samenleving
  
• welke soorten rivieren er bestaan
  
• wat centralisatiepolitiek inhoudt
  
• hoe het christelijke geloof zich steeds verder verspreidde

Wat leer ik dit hoofdstuk?

• over de ontdekkingsreizen uit de 15e eeuw
• hoe verschillen in welvaart ontstaan tussen landen
• hoe zeestromen invloed hebben op het klimaat
• hoe de hervormingen van de kerk tot stand kwamen
• hoe Nederland is ontstaan

Ik leer...

Columbus

Columbus

§1 Ontdekkers van de wereld

Afbeelding: 

Nik Shuliahin- https://unsplash.com/photos/JOzv_pAkcMk 

Portugese pioniers

• Hendrik de Zeevaarder
• Goudkust
• Azië 

Enkele ontdekkingsreizigers

 Kaap de goede Hoop

Westkust van India

Amerika

Barthelomeus Diaz

Amerigo Vespucci

Vasco da Gama

Verdrag van Tordesillas

Spanje en Portugal verdeelden de niet-

Europese wereld onder elkaar, er werd een lijn getrokken van noord naar zuid op zo’n 1770 km van

Kaapverdië.

Het rijk van de Merovingers.

https://en.wikipedia.org/wiki/Merovingian_dynasty

Wat is geen gevolg van de ontdekkingsreizen?

Wat is geen gevolg van de ontdekkingsreizen?

1. Dood door overdraging ziektes
2. Meer rijkdom veroverde gebieden
3. Gesproken taal
4. Huidig geloof

§2 Leefomstandigheden in de Derde wereld 

Afbeelding: 

Victoriano Izquierdo- https://unsplash.com/photos/HoevDVvxInw 

Meten van welvaart

• BNP per inwoner
• HDI

Afbeelding:

• Ali Arif Soydaş https://unsplash.com/photos/uwzPks8CE3k
• Bruno van der Kraan https://unsplash.com/photos/v2HgNzRDfII
• Ömer F. Arslan https://unsplash.com/photos/W0FhhtnMd8k

Wat wordt er niet meegomen in de HDI?

Wat wordt er niet meegenomen in de HDI?

1. Gezondheid
2. milieu
3. Inkomen
4. Onderwijs

Factoren voor armoede

• Interne factoren
• Externe factoren

Afbeelding: 

Ali Arif Soydaş https://unsplash.com/photos/uwzPks8CE3k

Ontwikkelingshulp

• Noodhulp
• Structurele hulp 

Afbeelding:

• Dimitry B https://unsplash.com/photos/uDl5opHop7E
• Girl with red hat https://unsplash.com/photos/J2uXSi8tHrE

Nederland moet meer geld uitgeven aan ontwikkelingshulp

Nederland moet meer geld uitgeven aan ontwikkelingshulp.

Eens

Oneens

Primaire behoeftes

• Voedsel
• Huisvesting
• Onderwijs
• Gezondheidszorg

§3 Zeestromen en invloed op het klimaat

Afbeelding:

• Lynn Vdbr https://unsplash.com/photos/KFfCjthUZic

Chili: de Atacamawoestijn

• Weinig verdamping
• Loefzijde Andesgebergte
• Subtropische zone

Woestijnvorming!

El Niño

De wind draait, waardoor er voor de kust van Chili warm water aanwezig is.

Gevolgen El Niño

Gevolgen El Niño

Hoe denk je dat het klimaat er in 2050 uit zal zien?

Hoe denk je dat het klimaat er in 2050 uit zal zien?

§4 Hervormingen in de kerk

Afbeelding: 

https://unsplash.com/photos/X48hkTT1qQc

John Towner

Kritiek op de kerk

• rijkdom
• aflatenhandel
• pastoors hielden zich niet regels
• macht van de paus

Afbeelding: 

• Constantinos Kollias-https://unsplash.com/photos/yqBvJJ8jGBQ
• https://www.meme-arsenal.com/en/create/template/2708874

Hervormers

• ketters
• vervolgd door inquisitie 

Reformatie

Katholieke kerk

Protestantisme

• Lutheranisme
• Calvinisme

• Afbeelding: https://frisiacoasttrail.blog/2020/10/26/dorestat/
• https://www.dorestadonthuld.nl/H9.html
• https://onh.nl/verhaal/vikingen-in-nederland

Noem een verschil tussen het protestantisme en het katholicisme

Noem een verschil tussen het protestantisme en het katholicisme.

Er zijn op dit moment te veel afscheidingen binnen het Christendom

Er zijn op dit moment te veel afscheidingen binnen het Christendom.

Eens

Oneens

§5 De Nederlandse opstand

Habsburgse rijk

• Karel V
• Filips II en Ferdinand
• Godsdienstpolitiek: katholicisme
• Lage Landen 

Lage Landen

• Filips II
• Landvoogd Margaretha van Parma
• Veel protestanten
• Smeekschrift der Edelen

De uitbarsting

• Hagenpreken
• Beeldenstorm 

Wat zorgde niet voor onvrede bij het volk?

Wat zorgde niet voor onvrede bij het volk?

1. Misoogsten
2. Beeldenverering
3. Adel te groot
4. Enkel katholieke kerken

Landvoogd Alva

• Reactie op Beeldenstorm
• Raad van beroerten
• Tiende penning 

Verzet

• Willem van Oranje 
• Geuzen
• Den Briel

Verloop opstand

Alva ontslag

Spaanse furie

Unie van Utrecht onafhankelijk

Republiek de 7 Nederlanden

We moeten terug naar de tijd dat Nederland en België 1 land waren

We moeten terug naar de tijd dat Nederland en België 1 land waren 

Eens

Oneens

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat vind je nog lastig?

Wat leerde ik dit hoofdstuk?

Ik leerde...

• Over de ontdekkingsreizen uit de 15e eeuw
• Hoe verschillen in welvaart ontstaan tussen landen
• Hoe zeestromen invloed hebben op het klimaat
  
• Hoe de hervormingen van de kerk tot stand kwamen
  
• Hoe Nederland is ontstaan
  

Waar komen de afbeeldingen vandaan?

• https://unsplash.com/photos/emH2e5SBifE         Austin Neill

• https://unsplash.com/photos/XpAFtjJEMeU         Bailey Hall
• https://unsplash.com/photos/X48hkTT1qQc         John Towner