Thema 6 - Ecologie

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Ecologie

Thema 6

Basisstof 1

Biotische en abiotische factoren

Niveaus van de ecologie

Voedselrelaties

Ecologie

Bij ecologie worden relaties tussen organismen en hun milieu bestudeerd

Biotisch en abiotisch

• Biotisch: levende natuur
• Abiotisch: niet levende natuur
• Beide hebben invloed op organisme

Niveaus van de ecologie

• Organisme (individu)
  
• Populatie
• Levensgemeenschap
• Ecosysteem
• Biosfeer

Bioom= een groot stuk van de biosfeer dat 

een bepaald klimaat heeft

Tot welk niveau van de ecologie behoort een bos?

1. Ecosysteem
2. Individu
3. Levensgemeenschap
4. Populatie

Ecologie werkt op de volgende organisatieniveaus?

1. Atoom tot orgaan
2. Organisme tot populatie
3. Orgaan tot bioom
4. Organisme tot biosfeer

Wat bestuderen we in de ecologie?

1. In de ecologie bestuderen we alle relaties (betrekkingen) tussen organismen en hun milieu
2. In de ecologie bestuderen we een milieu
3. In de ecologie bestuderen we de invloeden die afkomstig zijn van de levende natuur
4. A en B zijn beide goed

Voedselketen

Voedselweb

• Producenten, consumenten, reducenten
• Herbivoor, omnivoor, carnivoor
• Autotroof en heterotroof
• Trofische niveaus

Piramide van aantallen

Piramide van aantallen

Piramide van biomassa

accumulatie

Basisstof 2

Groepen organismen in kringloop van stoffen

Kringloop van water

Kringloop van koolstof

Kringloop van stikstof 

Waterkringloop

• Verdamping
• Condensatie
• Neerslag

Koolstofkringloop

• Fotosynthese
  
• Verbranding
• Consumptie

Stikstofkringloop (V)

• Stikstofzouten
• Eiwitten

Basisstof 4

Piramide van aantallen

Piramide van biomassa

Basisstof 5 (L: 10)

Energiestroom

Energiestroom

Basisstof 6 (L: 5)

Optimale omstandigheden

Populatiegrootte

Biologisch evenwicht

Optimum

• Optimale omstandigheden
• Optimumkromme
• Optimumwaarde

Populatiegrootte

• Predator-prooi cyclus
• Biologisch evenwicht

Basisstof 7 (L: 6)

Successie

Pionierecosysteem
en climaxecosysteem 

Successie

• Pionierecosysteem
• Humus
• Climaxecosysteem

Basisstof 8 (L: 7)

Stroomlijn

Zoolgangers, teengangers, topgangers

Poten en snavels van vogels

Aanpassingen

Stroomlijn

Poten landzoogdieren

Poten en snavels vogels

Basisstof 9 (L: 8)

Zonplanten en schaduwplanten

Aanpassing aan droogte en water

Licht

• Zonplant: kleine, dikke bladeren
• Schaduwplant: grote, dunne, donkergroene bladeren

Water

• Veel of weinig water heeft invloed op bladeren en wortels
• Waterplanten drijven en hebben luchtkanalen van oppervlakte naar wortels

Basisstof 10 (alleen VWO)

Concurrentie en samenwerking

Symbiose

Relaties binnen populatie

• Concurrentie
• Samenwerking
• Rangorde
• Territorium
• Paarvorming

Relaties tussen soorten

• Niche
• Symbiose
  - mutualisme +/+
  - commensalisme +/0
  - parasitisme +/-

Basisstof 11 (alleen VWO)

Bodemdeeltjes

Humus

Bodem

• Zand grotere bodemdeeltjes dan klei
• Klei houdt beter water en voedingsstoffen vast, maar wortels kunnen minder goed doordringen
• Humus verbetert vasthouden water en doordringen wortels

• Biotische en abiotische factoren, levensgemeenschap, biotoop, ecosysteem
  
• Planteneters (herbivoren), alleseters (omnivoren), vleeseters (carnivoren)
  
• Voedselketen en voedselweb, trofische niveaus, energiestroom
  
• Producenten, consumenten, reducenten, autotroof en heterotroof
  
• Kringloop van water, stikstof (V) en koolstof
  
• Piramide van aantallen en biomassa
  
• Populatiegrootte, biologisch evenwicht, optimale omstandigheden, optimumkromme
  
• Successie: pionierecosysteem tot climaxecosysteem
  
• Aanpassingen dieren: gestroomlijnd, poten landzoogdieren en vogels, snavels vogels
  
• Aanpassingen planten: zonplanten en schaduwplanten, waterplanten
  
• Symbiose (V)
  
• Bodem (V)
  

https: