10.2 Puberteit

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

10.2 Puberteit

Leerdoelen 10.2

• Je kunt beschrijven hoe geslachtshormonen (oestrogeen/testosteron) ervoor zorgen dat er lichamelijke veranderingen op gaan treden. 
• Je kunt primaire, secundaire en tertiaire geslachtskenmerken noemen/herkennen.
• Je kunt uitleggen hoe jeugdpuistjes en mee-eters ontstaan. 

Planning

• Wat weten jullie nog?
• Uitleg 10.2 deel 1
• Filmpje
•  Opdrachten maken

Hoe heet onderdeel 1?

Wat geeft de hypofyse af (nummer 2)? Antwoord in enkelvoud.

In de                            bevinden zich                           cellen, deze cellen kunnen zich                                 . Wanneer je groeischijven                                , veranderen ze in bot. Dit gebeurt allemaal onder invloed van het                              .

delen

groeschijven

groeihormoon

verkalken

kraakbeen

Geslachtshormonen

Hypofyse produceert hormonen in het

 begin van de puberteit. Die hormonen 

gaan naar de geslachtsorganen. Die 

reageren op deze hormonen door geslachtshormonen te maken:

• de zaadballen maken testosteron (mannelijk)
• de eierstokken maken oestrogeen (vrouwelijk)

Door deze geslachtshormonen ontstaan secundaire geslachtskenmerken.

Lichaam in de puberteit

Geslachtskenmerken = kenmerken waaraan je het verschil tussen jongens en meisjes kunt zien.

• primair: zijn vanaf geboorte aanwezig.
• secundair: ontstaan in puberteit.
• tertiair: verschillen in kleding/denken/gedrag.

Vanaf het begin van de puberteit ben je vruchtbaar (na 1e ongesteldheid/zaadlozing). Dan kun je kinderen krijgen. 

Wat verandert er nog meer?

• Groeispurt
• Acne: huid maakt talg (vettige stof) -> gaat via poriën naar buiten. Als die verstopt raken, ontstaat er een mee-eter. Met bacteriën in de talg, wordt dit een puistje.
• Zweet gaat ruiken (door zweetklieren)
• Veranderende gevoelens

Primaire geslachtskenmerken

Secundaire geslachtskenmerken

Penis

Borsten

Baard in de keel

Grote schaamlippen

Vagina

Bredere heupen

Balzak

Toename spiermassa

Baardgroei

Opdrachten

Basis: 1, 2, 4 t/m 9, 11 en 12

Verdieping: 13

Extra oefening: 10

Planning

• Filmpje
• Uitleg over 10.2 deel 2
• Opdrachten maken 
• Evt. toets inzien

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat je eigen identiteit ontwikkelen betekend.
• Je kunt uitleggen wat transgender zijn betekent.
• Je kunt de stappen noemen die transgenders doormaken wanneer zij van geslacht willen veranderen.

Puberteit

Identiteit = wie je bent. 

Tijdens de puberteit ontwikkel je je eigen identiteit. Je gaat meer nadenken over bepaalde dingen:

• Wat is voor jou belangrijk? 
• Hoe kom je op anderen over?
• Hoe zie je eruit?

Genderidentiteit hoort daar ook bij.

Als je geslacht niet gelijk is aan je genderidentiteit heb je genderdysforie en ben je transgender.

Geslachtsverandering

Als je een geslachtsverandering wilt, doorloop je een aantal stappen.

Transseksueel = iemand die van geslacht veranderd is.

Effect van hormonen op man/vrouw                        

Travestiet = iemand die zich soms verkleed als het andere geslacht. Een travestiet heeft niet het gevoel dat diegene in een verkeerd lichaam is geboren.

Opdrachten

Basis: 1, 2, 4 t/m 9, 11, 12 en 16 t/m 18

Verdieping: 13

Extra oefening: 10