V4 Par 2 en 3 Onderwerp, hoofdgedachte en tekstsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat is je bijgebleven van het hoofdstuk over communicatie?

Nabespreken

Opdracht

Lees de tekst op p. 32 en noteer onderwerp en hoofdgedachte

Kun je ook uitleggen hoe je het onderwerp en de hoofdgedachte gevonden hebt?

Leerdoelen

1. R Ik weet wat onderwerp, deelonderwerp en hoofdgedachte zijn en wat de voorkeursplekken hiervoor zijn
2. T1 Ik kan deze herkennen
3. T2Ik kan onderwerp en hoofdgedachte in eigen woorden omschrijven
4. I Ik kan zelf een hoofdgedachte en deelonderwerpen bedenken

*Leerdoelen zijn RTTI geformuleerd (in leerlingentaal).

Wat is het onderwerp van een tekst? Het onderwerp van een tekst...

1. ... vertelt in één woord waar de tekst over gaat.
2. ... vertelt wat het belangrijkste van de tekst is.
3. ... vertelt wat iemand ergens van vindt.
4. ... vertelt wat waar of niet waar is.

Wat is het onderwerp van de tekst?

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. gevonden pootafdrukken van dino's
2. het Schotse eiland Skye
3. wetenschappers in Schotland

Wat is een hoofdgedachte van een tekst?

1. gedachte uit je hoofd
2. het belangrijkste wat er over het onderwerp gezegd wordt in de tekst
3. samenvatting van een tekst
4. één zin in de tekst

Wat is de hoofdgedachte?

1. Door alle inspanningen van de gemeente wordt Zwolle gezien als een fietsstad.
2. Door het aanleggen van fietsstraten denkt de gemeente Zwolle dat de binnenstad verkeersveiliger wordt.
3. Een fietsstraat is een straat die ingericht is als een soort fietspad waar ook auto’s op mogen rijden.
4. Door de fietsstraten zijn de belangrijke fietsroutes voor fietsers en automobilisten beter herkenbaar.

Bedenk een mogelijke hoofdgedachte bij de volgende drie onderwerpen: (1) voetbal op kunstgras, (2) bol.com en (3) lettervermicelli

Opdracht

Wie is de afzender?

Wat is het onderwerp?

Wat is de hoofdgedachte?

De hoofdgedachte hangt samen met het tekstdoel!

Welke tekstsoort hoort niet in het rijtje thuis?

1. discussiestuk
2. betoog
3. beschouwing
4. uiteenzetting

Wat heb je opgestoken van deze les?

Noem een deelonderwerp bij de stelling: de communicatie tussen leerling en leraar kan beter.

Kijken!

Wie is deze mevrouw?

Wat is het onderwerp en de hoofdgedachte?

Hoe kondigt de spreker het onderwerp en de hoofdgedachte aan?

En waarom is Nederlands zo moeilijk?

Wat zijn de mannentepels van de Nederlandse taal?

Omgekeerde piramde

De Amerikaanse minister van Oorlog, Edwin Stanton (1814-1869), bedacht dat je informatie het beste kunt aanbieden in een afnemende volgorde:

Eerst een korte introductie (titel en introductie)

Hierna kiest de lezer of hij verder wil lezen met de informatie die hij nu heeft.

Na de introductie geef je iets meer informatie. 

Voordeel: teksten zijn heel compact, alleen relevante informatie staat erin.

Nadeel: teksten zijn vaak erg saai.  

Opdracht

Lees de tekst op p. 35 over de twitterende boom

Wat zijn onderwerp, de hoofdgedachte en de deelonderwerpen

Wat zou jouw eerste zin zijn als je de tekst moet herschrijven.

Kernzin

De belangrijkste zin van een alinea. 

Meestal de eerste, tweede of laatste zin in een alinea.

De kernzin helpt bij het vinden van de hoofdgedachte, maar! 

de hoofdgedachte staat vaak niet letterlijk in de tekst. 

De hoofdgedachte moet je vaak zelf bedenken met de vraag: 

Wat is het belangrijkste dat de schrijver over het onderwerp zegt?

Termen van les 2:

• onderwerp
• deelonderwerpen
• hoofdgedachte
• voorkeursplaatsen
• oriënteren
• kernzin
• parafraseren

• Welke termen ken je al? 
• Welke termen zijn nieuw?

Aan de slag

Maak opdracht 10 tm 14 bij de tekst op p. 36.

Onderstreep eerst de kernzinnen

Onderstreep ook de woorden die je niet kent.

Noteer hier de hoofdgedachte van de tekst

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Noem een voorbeeld van een amuserende tekst.

Noem een voorbeeld van een activerende tekst.

Waar of niet waar?
Een activerende tekst lijkt op een overtuigende tekst, maar het gaat een stapje verder: de schrijver wil niet alleen dat je het met hem/haar eens bent, hij/zij wil ook dat je iets (niet) gaat DOEN.

1. waar
2. niet waar

In welke tekstsoort staan voornamelijk feiten?

1. overtuigende tekst
2. beschouwende tekst
3. activerende tekst
4. informerende tekst

amuserende tekst

overtuigende tekst

activerende tekst

Welke vijf tekstdoelen ken je/moet je kennen?

Wat is het tekstdoel?

1. amuseren
2. overtuigen
3. informeren
4. activeren

Wat is het tekstdoel?

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

Wat is het
tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. overtuigen

Wat is het
tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. overtuigen

Wat is het tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. beschouwen

Wat is het
tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. overtuigen

Wat is
het tekstdoel?

1. informeren
2. beschouwen
3. activeren
4. overtuigen

Huiswerkopdrachten maken

• Maak opdracht 10 t/m 14 op pagina 36-37 en opdr. 12 t/m 17 op pagina 40-41 van je oefenboek.
• Je krijgt voor deze opdrachten de rest van de les de tijd.
• Deze opdrachten zijn huiswerk voor volgende les (donderdag na de vakantie). 

Afsluiting en vooruitblik

Volgende les: 

• Huiswerk: maken opdr. 10 t/m 14 (p. 36-37) & opdr. 12 t/m 17 (p. 40-41) + leren deze LessonUp en p. 56-59
• Meenemen: LAPTOP, leesboek, schrift, pen en oefenboek
• Programma: communicatie 4, 5 en 6