Instrumentenleer: Elektrofonen

• Muzieklab
• Deeltijds kunstonderwijs

Instrumentenleer: Elektrofonen

Elektrofonen zijn muziekinstrumenten die geluid produceren door middel van elektriciteit.

Tel(e)harmonium

 Een belangrijk vroeg elektronisch instrument was het Teleharmonium of Telharmonium, ontwikkeld door Thaddeus Cahill in 1897. Het gebruik van het Teleharmonium werd echter om eenvoudige redenen gehinderd: het instrument woog zeven ton en was zo groot als een goederenwagon. 

Theremin

 Als een van de eerste praktische elektronische instrumenten wordt de Theremin genoemd, uitgevonden door professor Léon Theremin omstreeks 1919-1920. Een ander vroeg elektronisch instrument was het Ondes-Martenot, dat door onder anderen Olivier Messiaen werd gebruikt in de Turangalîla-Symfonie, en ook door andere vooral Franse componisten, zoals André Jolivet.

Ondes-Martenot

Een ander vroeg elektronisch instrument was het Ondes-Martenot, dat door onder anderen Olivier Messiaen werd gebruikt in de Turangalîla-Symfonie, en ook door andere vooral Franse componisten, zoals André Jolivet.

Electrophoon

In Nederland ontwierp Daniël Ruyneman een "electrophoon" met het geluid van belletjes, die hij gebruikte in zijn composities Hieroglyphen (1918) en Symphonie brève (1929). Doordat het instrument in 1940 verloren ging bij het bombardement op Rotterdam, is de constructie onbekend. Ruyneman gaf zelf aan dat zijn electrophoon vervangen kon worden door een vibrafoon.

Moderne Moog en Korg synthesizers

Vraag: Wat is een sample?

Wat is een sample?

Toelichting

Laat de leerlingen antwoord geven op de vraag. Komen de antwoorden overeen met de uitleg op de volgende slide?

Antwoord

Een muziekfragment dat in een ander muziekstuk wordt gebruikt dan waar het oorspronkelijk vandaan komt.

In de hiphop en r&b worden heel vaak samples gebruikt; Je "leent" een stukje muziek van een ander en mixt dat door een eigen nummer heen.

Toelichting

- Laat een leerling het antwoord voorlezen.

Extra toelichting:
In de muziekindustrie wordt sampling aangeduid als het hergebruiken van een kort geluidsfragment: een monster ofwel ‘sample’ wordt genomen van een bestaand lied en vervolgens gebruikt in een nieuwe compositie. De lengte van het hergebruikte fragment kan variëren: vaak meerdere seconden, maar soms ook minder dan een seconde. Door samples te mixen en/of te herhalen (‘loopen’) worden deze vaak minder herkenbaar in het nieuwe werk teruggebracht.

Doe het zelf!

Open de website van incredibox en ga zelf aan de slag met samples. 

Ga naar: https://www.incredibox.com

Toelichting

• Leerlingen kunnen eenvoudig zelf muziek maken met samples; door de mannetjes een petje of bril op te zetten. Sleep een bril of hoed naar een mannetje toe en hij begint vanzelf. 
• Dit kan zowel klassikaal als individueel (met koptelefoons). Geef leerlingen 10 minuten de tijd en laat vervolgens aan elkaar het resultaat horen.
• Wat vinden ze van elkaars creaties?
  

Extra verdieping:

• Bespreek de functie van de vier kleuren van de hoedjes/brillen (muzikale parameters):
  

Geel: ritme (de beat)
Blauw: de baslijn (lage tonen)
Rood: harmonie (samenzang/akkoorden)
Paars: melodie (zanglijn)