17.3-17.5 evolutie en soortsvorming

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Doelen

• Je kunt uitleggen hoe genetische variatie, natuurlijke selectie, survival of the fittest en recombinatie kunnen leiden tot een specifieke verandering binnen een soort.
• Je kunt uitleggen hoe door reproductieve isolatie nieuwe soorten kunnen staan (allopatrisch en sympatrisch)
• 
  

Darwin 1809 - 1882

• De Beagle
  
• 5 jaar
  
• Galapagos eilanden

Charles Darwin - Evolutie

Nu jullie, succes!

natuurlijke selectie 

kunstmatige selectie

Seksuele selectie en natuurlijke selectie botsen wel eens; een eigenschap levert wel meer paring op maar verlaagt de overleving 

Huiswerk

toetsvragen bij 17.3

In de afbeelding zie je de ingraafdiepte van 3 prooien van de kanoet (vogel). Onderzoekers verwachten dat de snavel van deze soort in de komende decennia langer zal worden. Leg dit uit aan de hand van de evolutietheorie.

evolutionaire wapenwedloop

Soomige niet-giftige vlinders lijken op de giftige monarch vlinder. Wat is voor de niet-giftige vlinders het selectievoordeel?

selectiedruk

omgevingsfactor die ervoor zorgt dat bepaalde eigenschappen een selectievoordeel of -nadeel hebben

bv: een slang zorgt dat alleen gecamoufleerde kameleon het overleeft.

het overleven van een kamelon verhoogt zijn fitness. Leg uit

doel

Je kent verschillende oude theorieën over het ontstaan van leven.

Generatio spontanea

onder de juiste omstandigheden ontstaan nieuwe organismen vanzelf

verworpen door experiment rechts

generatio spontanea: men denkt dat leven uit dode materiaal komt.

Biogenese: iedere cel komt uit een cel. al het leven komt uit leven voort

Doel

Je kunt uitleggen hoe evolutie gecombineerd met seksuele selectie kan leiden tot het ontstaan van nieuwe soorten.

Definitie van een biologische soort?

allopatrische soortvorming

Allopatrische soortvorming

• geografische isolatie
  
• verschil in selectiedruk in beide nieuwe omgevingen
  
• selectie op verschillende eigenschappen
  
• na verloop van tijd: populaties kunnen niet meer onderling voortplanten
  

sympatrisch: in zelfde gebied

hoe dan?

reproductieve isolatie door bv:

sexuele selectie

gedrag: communicatie, voedselvoorkeur, legvoorkeur

samenvatting soortvorming

1. er is sprake van reproductieve isolatie tussen 2 populaties van 1 soort.
2. beide populaties evolueren apart van elkaar  (door: verschillende selectiedruk of toevallige mutaties)
3. uiteindelijk kunnen beide populaties onderling geen vruchtbare nakomelingen krijgen en zijn er dus 2 aparte soorten ontstaan.

huiswerk

toetsvragen bij 17.5