4.4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Goedemorgen

Vandaag:

- vraagjes 4.4 taakverdeling en rangorde

- uitleg 4.4 partners & altijd een baas

- Aan de slag

Wat is het voordeel van taakverdeling voor een groep dieren?

1. meer overlevingskans
2. dieren houden meer tijd over
3. dieren worden specialist in bepaalde taak
4. dieren kunnen dan uitslapen

Wanneer is er veel ruzie in een roedel?

1. wanneer de rangorde duidelijk is
2. wanneer de rangorde onduidelijk is
3. wanneer er een indringer komt

De linkerhond is

1. dominant
2. onderdanig
3. de baas in de groep
4. bovenin de rangorde

Rangorde = de volgorde van dominant tot onderdanig

1. Waar
2. Niet waar

Bas heeft zijn 4 kippen geobserveerd om te kijken wie elkaar pikt. Zijn resultaten:
- kip 1 pikt kip 4
- kip 2 pikt kippen 1, 3 en 4
- kip 3 pikt kip 1 en 4
- kip 4 pikt niemand

Wat is de rangorde in deze groep?

1. kip 2 staat boven aan de rangorde, kip 4 onderaan
2. kip 4 staat boven aan de rangorde, kip 2 onderaan
3. de volgorde in rangorde is kip 3, 4, 2 en als laatste 1
4. de volgorde in rangorde is kip 2, 4,3 en als laatste 1

Wat weet je nog meer van taakverdeling en rangorde?

4.4 Samen leven

- Hoe vinden dieren een partner? 

-> balts(gedrag)

- Altijd een baas?

-> bij olifanten, pinguïns en mantelbavianen

baltsgedrag

Hoe vinden dieren hun partner?

- Baltsgedrag --> gedrag waarmee de partner wordt 'versierd'

- Kost veel energie

- overdreven signalen worden gebruikt

voorbeelden

Pauw --> grote staart

Katten --> Krols --> geur 

Honden -->  loops --> geur

Keizerspinguïns --> 'dans'

Visdieven --> 'cadeautjes'

Mensen --> 'versieren'

Zondag Valentijnsdag

Balts

balts leidt tot paring

na paring --> voor altijd samen leven

--> jongen samen groot brengen

--> gaan uit elkaar

Wat is baltsgedrag?

Wat is het doel van de balts?

1. Gezellige tijd hebben
2. Kennis maken
3. Voorbereiding op paren
4. Elkaar leren kennen

Altijd een baas

Olifanten

Pinguins 

Mantelbavianen

olifanten

kudde --> ongeveer 10 dieren (vooral vrouwtjes en jongen)

Matriarch --> geleid door vrouwtje --> meest ervaren en oudst

Groep te groot? --> splitst

Man (bullen) --> leven alleen of in kleine groepen (10 jaar)

Soms bij groep om te paren

Pinguïn

broedtijd --> kolonie (duizenden pinguïns)

Nadeel --> werken niet samen. Geen leider, elke familie verantwoordelijk voor zichzelf, Letten allen op eigen ei 

(grote groep minder kans jouw ei opgegeten)

Voordeel--> beter beschermt tegen vijanden. 

Samen aanvallen/ verdedigen

Mantelbavianen

grote groep --> honderden dieren

Elk mannetje eigen Harem --> vrouwtjes en jongen

Rangorde in de groep 

sterkste, grootste en agressiefste mannetje de baas

iedereen weet plek --> dreigen en vechten

Wat is een 'matriarch'?

1. Een moeder olifant
2. Een vrouwelijke olifant
3. De vrouwelijke leider van een groep olifanten
4. De olifant die voor de jongen in de groep zorgt

Wie beschermt het ei of de jong in een pinguïnkolonie?

1. iedereen
2. de mannetjes
3. de vrouwtjes
4. het stelletje

Wat is een Harem?

Zelf aan de slag