2.4 vorming van gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

2.4 vorming van gedrag

LEERDOELEN

2.4

* je kunt toelichten dat gedrag deels erfelijk is bepaald 

* je kunt de dynamische relatie beschrijven tussen een organisme en zijn           omgeving

TO DO - voor de vakantie

do           * bespreken 2.4 

                * werken aan opdrachten 2.4, 2.5 en 2.6

  

vr             * werken aan opdrachten H2

ma          * bespreken 2.5 en 2.6

H3 beginnen we na de vakantie aan, MAAR bestudeer 3.1 al wel! NIEUW BOEK!

Wat is ook alweer een prikkel?

Wat is ook alweer homeostase?

Waar heb je zin in?

Hoe bereid ben je om deze les
goed mee te doen?
(stil zijn, luisteren, vragen stellen, beantwoorden)

1. helemaal niet
2. een beetje
3. best wel
4. heel erg

Licht je antwoord op de vorige vraag toe.

factoren die rol spelen bij gedrag

Erfelijk of aangeleerd: "Wat is de invloed van cross fostering op het gedrag van mannelijke muizen?"

californische muis

- heel agressief

- veel broedzorg

witvoetmuis

- minder agressief

- weinig broedzorg

erfelijk of aangeleerd

	minder	geen verschil	minder
	geen verschil	meer	geen verschil

witvoetmuis

opgevoed door 

californische muis

californische muis

opgevoed door 

witvoetmuis

agressie vs

indringer

agressie 

neutraal

broedzorg

Wat kun je uit het onderzoek concluderen?

conclusies onderzoek

• agressie en broedzorg zijn allebei beïnvloedbaar door omgeving tijdens ontwikkeling
• hoeveel het gedrag beïnvloed wordt door omgeving verschilt per soort

erfelijk of aangeleerd

erfelijkheid van eigenschappen

* stukken DNA die instructies bevatten die de ontwikkeling van gedrag beïnvloeden

* een gen kan invloed hebben op meerdere eigenschappen

* meerdere genen zijn van invloed op een eigenschap

gedrag: erfelijk of aangeleerd?

* gedrag wordt beïnvloed door genen én (alle factoren uit de) omgeving 

erfelijk of aangeleerd

erfelijk bepaald gedrag

zorgt voor een snelle, vaste reactie op prikkels, waardoor de overlevingskans kan toenemen 

aangeboren gedrag

* is voorspelbaar en effectief in situaties die onveranderd blijven 

Pak blz. 107 erbij.
Wat betekent de zwarte lijn in de grafiek van afbeelding 38?

SCHRIJF OP - BLZ 107

motivatie

* bereidheid om bepaald gedrag uit te voeren, bepaalt kans op gedrag 

* hoe groter interne en/of externe prikkels, hoe groter motivatie

adequaat gedrag

* vergroot kans op overleven + vergroot fitness (aantal nakomelingen)

* wordt doorgegeven via genen en leren

* frequentie gedrag neemt toe door natuurlijke selectie

BEGRIPPEN - schrijf over elk begrip twee dingen op

motivatie

voedingsgedrag

periodieke invloeden

voortplantingsprikkel

biologische klok

motivatie

    

voedingsgedrag

periodieke 

invloeden

voortplantings-

prikkel

biologische klok

*de bereidheid om een bepaald gedragssysteem uit te voeren

- voedingsdrag, voorplantingsdrang

*ontstaat doordat hormonen en zenuwen informatie over de toestand van het lichaam doorgeven aan de hersenen

*externe prikkels kunnen motivatie vergroten

*regelmatig terugkerende schommelingen van prikkelsterkten in het interne of externe milieu

- concentratieveranderingen van neurotransmitters veroorzaken slaapritme

*verandering van de concentratie geslachtshormonen

*externe prikkels zijn noodzakelijk (nestplaats, partner)

*erfelijk bepaald ritme in het leven (slaap, veranderingen levenscyclus)

TO DO - voor de vakantie

do           * bespreken 2.4 

                * werken aan opdrachten 2.4, 2.5 en 2.6

  

vr             * werken aan opdrachten H2

ma          * bespreken 2.5 en 2.6

H3 beginnen we na de vakantie aan, MAAR bestudeer 3.1 al wel! NIEUW BOEK!

2.4: 45, 48

2.5: 58, 63

2.6: 69, 76

Hoe heet dit beest?

sleutelprikkel

supranormale prikkel

De rode kleur in de bek van het koekoeksjong is een ... voor de heggenmus om het koekoeksjong te voeren, zelfs vaker dan zijn eigen jongen.

1. sleutelprikkel
2. impuls
3. prikkel
4. supranormale prikkel

SCHRIJF OP - BLZ 109

sleutelprikkel 

* prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij het vormen van gedrag

* door een sleutelprikkel komt erfelijk gedrag tot uiting

supranormale prikkel

* prikkel die een sterkere motivatie en grotere kans op respons opwekt

* deze respons is erfelijk bepaald en is voorspelbaar

Geef deze les beoordeling.

1. Onvoldoende!
2. Voldoende.
3. Goed.
4. Zeer goed!

TO DO - week 22 

di            * bespreken 6.4 + 6.5 gedrag: leren 

                * verwerking: maak opdrachten | begrippenlijst | mindmaps

woe       * 6.4: 31, 32, 34, 35

                * 6.5: 40, 41, 43, 44, 46, 48

                * 6.6: 51, 54, 57

DINSDAG 4 JUNI - SO begrippen deel II 

BEGRIPPEN BOEK 4A EN BOEK 4B TOT DE STREEP