Politiek 5.1 Kabinet en Regering

• Mask
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

WERK & MEDIA

Les X: Titel les

Maatschappijleer

HB3B

5.1 Kabinet en Regering

Maatschappijkunde 2023-2024

Kader 4

POLITIEK

Wat gaan we doen

• Herhalen vorige les (H4 Politieke Stromingen)
• H5.1: Kabinet & Regering
• Zelfstandig werken

Na deze les kun je:

• Uitleggen waaruit het kabinet (ministers + staatssecretarissen) en de regering (de koning + ministers) bestaan
• Uitleggen hoe het kabinet gevormd wordt

Liberalisme

Liberalisme

Komt op voor:

• Werkende burgers en ondernemers
• Bedrijven

Rol van de overheid:

• Passief; alleen zorgen voor veiligheid

Waarden:

• Economische vrijheid
• Persoonlijke vrijheid

Doel:

• vrijheid voor mensen om te doen en laten wat ze willen

Liberalisme

Sociaal-Democratie

Komt op voor:

• Arbeiders
• Mensen met minder geld en kansen 
  

Rol van de overheid:

• Actief; ongelijkheid tegengaan

Waarden:

• Gelijkwaardigheid
• (Internationale) Solidariteit 
  

Doel:

• Eerlijke verdeling van inkomens, kennis, macht
• Bescherming kwetsbare groepen

Liberalisme

Christen-Democratisch 

(Confessionalisme)

Komt op voor:

• Gezinnen met kinderen
• Christelijke instanties (zoals scholen)

Rol van de overheid:

• Beperkt; alleen als het niet anders kan

Waarden:

• Geloof
• Naastenliefde en samenwerking

Doel:

• Samenleving waar mensen goed voor elkaar zorgen

Rentmeesterschap

(zorgen voor de aarde & natuur)

Liberalisme

Ecologisme

Komt op voor:

• De natuur, dieren
• Minderheden en kwetsbare groepen  

Rol van de overheid:

• Actief (lijkt op sociaal-
  democratisch) 

Waarden:

• Duurzaamheid, milieuvriendelijkheid
• Sociale rechtvaardigheid  

Doel:

• Nieuwe balans tussen mensen en omgeving 

Liberalisme

Populisme

Komt op voor:

• "Het volk" (de gewone burgers) 
  

Rol van de overheid:

• Politieke elite is niet 
  te vertrouwen
• >> Referendum! 

Waarden:

• Vaderlandsliefde
• Wil van het volk  

Doel:

• Geld & aanzien voor charismatische leider
• Bescherming van de "eigen groep"

gewone burgers = wit, lage inkomens / opleidingsniveau

Liberalisme

Nationalisme

Komt vooral op voor:

• Nederlanders
• Historische of mythische personen  
   

Rol van de overheid:

• Zelfbestuur: geen bemoeienis van de EU

Waarden:

• Vaderlandsliefde
• Onafhankelijkheid (van bijv. de EU)  

Doel:

• Behoud van culturele
  tradities en gewoonten 

Liberalisme

Extremisme

Rol van de overheid:

• Democratie werkt hun doelen tegen

Waarden:

• Rechts-extremistisch
  of links-extremistisch
• Geweld is geoorloofd  
  

Doel:

• Radicaal andere samenleving

Combineer de politieke partij met de juiste ideologie

Christendemocratisch

Liberaal

Sociaaldemocratisch

H5 Kabinet en Regering

Drie bestuurslagen

Regering = de koning + de ministers

Kabinet = de ministers + de staatssecretarissen

Coalitie = twee of meer partijen 

die samen de regering vormen

Huidige coalitie (Kabinet Rutte 4):

Welke politieke stroming is niet vertegenwoordigd in het laatste Kabinet?

(Kabinet Rutte 4 = VVD, D66, CDA, ChristenUnie)

1. Sociaaldemocratisch
2. Liberalisme
3. Christendemocratisch

De coalitie heeft een meerderheid in de Tweede Kamer nodig

In totaal: 150 zetels

De coalitie heeft er minstens 76 nodig (de helft +1)

Zo kan hun beleid (plannen voor de toekomst van Nederland) goedgekeurd worden door de Tweede Kamer

De rest van de zetels is voor de oppositie, partijen die niet in de regering zitten.

Kabinetsformatie

1. Onderzoek

2. De informatie

3. De formatie

4. De beëdiging

Kabinetsformatie

1. Onderzoek: Tweede Kamer discussieert over verkiezingsuitslag, informateur wordt aangesteld

Kabinetsformatie

2. De informatie: informateur voert gesprekken met politieke partijen. De coalitiepartijen stellen een regeerakkoord op

Regeerakkoord = plannen voor het regeringsbeleid voor de komende jaren

Kabinetsformatie

3. De formatie: leider van de grootste partij wordt formateur en overlegt met coalitiepartijen over de verdeling van ministers en staatssecretarissen

Kabinetsformatie

4. De beëdiging: de koning beëdigt het kabinet, de ministers en staatssecretarissen worden officieel benoemd. Kabinet wordt vernoemd naar de minister president (bijvoorbeeld: Rutte 1, Rutte 2, Rutte 3, Rutte 4) 

Eindexamenvraag (2021)

Lees de tekst

In het regeerakkoord is afgesproken dat de gezondheid van de

Nederlander bevorderd moet worden door middel van een Nationaal

Preventieakkoord. Het akkoord is erop gericht roken, overgewicht en

problematisch drinken aan te pakken. 

Vraag 23 (Eindexamen 2021): Wie hebben in het regeerakkoord afgesproken dat de gezondheid van de Nederlander bevorderd moet worden?

1. de coalitiepartijen
2. de leden van de Eerste Kamer
3. de minister-president en de koning
4. de oppositiepartijen

Stap 1 van de kabinetsformatie

Stap 2 van de kabinetsformatie

Stap 3 van de kabinetsformatie

Stap 4 van de kabinetsformatie

De formateur kiest de ministers en staatssecretarissen.

De Tweede Kamer benoemt een informateur. Hij of zij kijkt welke partijen kunnen en willen samenwerken.

De partijen stellen een regeerakkoord op.

De Koning benoemt het nieuwe kabinet.

Regering

Kabinet

Staats-

Secretarissen

Koning

Ministers

Parlement

Regering

Kabinet

Tweede Kamer

Eerste Kamer

Koning

Minister-president

Ministers