Verhaalanalyse 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Verhaalanalyse 4VA

Les 2

30 september 2022

Programma (1) 

Les 1 

- Uitleg + oefenen eerste deel literaire begrippen

- Samen kort verhaal lezen 

- Zelf toetsvragen ontwikkelen (in groepjes) 

Les 2 

- Uitleg + oefenen tweede deel literaire begrippen 

- Samen kort verhaal lezen 

- Zelf toetsvragen ontwikkelen (in groepjes) 

Programma (2)

Les 3:

- Zelfontwikkelde toets maken en nakijken  

- Werken aan PO1 

Les 4: 

- Samen een kort verhaal bespreken

- Werken aan PO1  

Vorige week

Personages

Tijd

Spanning/open plekken

Personages/tijd/
open plekken?

Vandaag

Ruimte en handeling

Perspectief

Thematiek 

Ruimte en handeling

Handeling = Wat er gebeurt.

Ruimte  = De plek waar het gebeurt.

Maar ook: het weer, seizoen, verleden/toekomst 

"Decor" 

Ruimte en handeling

Expliciet  

Impliciet 

Expliciet

Op de eerste verdieping bewoonde Eline twee kamers, gescheiden door een portière: een slaapkamer en een ruim boudoir. (...) Het was er bont en vol. Haar piano stond schuin in een hoek......

Impliciet 

Ik had de man, die één tafel verder tegenover mij zat, reeds een paar keer aangekeken. Hij zag er voorspoedig en burgerlijk uit, als een man van zaken. 

(...)

'Kelner', vroeg hij opeens, 'heb je echte Guinness stout?'

Op welke locatie bevindt het verhaal zich?

Ruimte en handeling

Overeenkomst: Ruimte en handeling passen bij elkaar.

Contrast: Ruimte en handeling passen niet bij elkaar.

Overeenkomst: bang en verdrietig op een donker kerkhof 

Contrast: Bang en alleen op een tropisch eiland met witte stranden en palmbomen 

Ruimte en handeling

Overeenkomst: Ruimte en handeling passen bij elkaar.

Contrast: Ruimte en handeling passen niet bij elkaar.

Overeenkomst: bang en verdrietig op een donker kerkhof 

Contrast: Bang en alleen op een tropisch eiland met witte stranden en palmbomen 

Perspectief 

Ik - perspectief

Personaal (hij/zij-) perspectief

Auctoriaal (alwetend) perspectief 

Vraag leerlingen: Welke kenmerken hebben deze perspectieven? 

Betrouwbaar of niet betrouwbaar?

'Ik ben...' Maar voor ze haar naam zei, bedacht Kaat dat Pim hun op het hart had gedrukt nooit hun echte naam te geven. Dus zei ze maar niets. 'De volgende keer moet je gewoon een blokje om lopen als het te riskant wordt, en het dan opnieuw proberen,' zei Judith, terwijl ze haar bril terug op haar neus schoof. Ze was nogal lang en slungelig, en had donkerbruine krullen. Kaat knikte. Ze ademde een paar keer diep in en probeerde de sombere gedachten van zich af te schudden. Ze moest zich niet van alles in het hoofd halen.

Ingekort fragment uit 'Noem geen namen' van Astrid Sy.

1. De ik-verteller
2. De personale verteller
3. De auctoriale verteller
4. Ik weet het niet

Weer haalde Vedder zijn schouders op. 'Wat vind je ervan?'

Wat ik ervan vond? Ik vond er alles van. Alles. Het was geweldig. Het was enorm. Het was adembenemend. Het was onmogelijk. 'Prachtig,' zei ik. 'Het is prachtig. Hoe wist je dat dit een van mijn favoriete kunstwerken was?'

Fragment uit 'Mijn nacht met Vedder' van Buddy Tegenbosch.

1. De ik-verteller
2. De personale verteller
3. De auctoriale verteller
4. Ik weet het niet

Vanuit welk perspectief wordt dit verhaal verteld?

1. ik-verteller
2. personale verteller
3. auctoriale/alwetende verteller
4. ik weet het niet

Thematiek 

Op zoek naar betekenis en "extra lagen"

Persoonlijk! Wat zie/denk jij? 

(wel beargumenteren:) 

Motieven 

Abstracte motieven 
(ongrijpbaar)

(verboden) liefde

Verraad, wraak 

Motieven

Leidmotieven
(tastbaar) 

herhalen zich!

Maar wat betekenen ze? Interpretatie van de lezer!

Motieven

Klassieke motieven

 

(verhaalelementen
die zich blijven herhalen)

Boze stiefmoedersprookje 

Icarus vloog te dicht bij de zon. (hoogmoed komt voor de val) 

Thema 

De kortste aanduiding van het centrale probleem waar het verhaal over gaat. 

Het dagboek waar een hoofdpersoon telkens in schrijft is een voorbeeld van een:

1. Abstract motief
2. Leidmotief
3. Klassiek motief

"Wraak" is een:

1. Abstract motief
2. Leidmotief
3. Klassiek motief

"Eenzaamheid" is een:

1. Abstract motief
2. Leidmotief
3. Klassiek motief

Een verhaal waarin een leerling uiteindelijk zijn meester verslaat is een voorbeeld van een:

1. Abstract motief
2. Leidmotief
3. Klassiek motief

'Een onbekende trekvogel' Kader Abdolah

 Kader Abdolah debuteerde met De adelaars (1993), een verhalenbundel die gaat over het leven als politiek vluchteling. In negen verhalen beschrijft Abdolah hoe het is om te leven in grenshospita en opvangcentra: een leven zonder vaste plek, met mensen die aankomen en weggaan. Mensen die zich ontheemd voelen en verlangen naar hun land van herkomst.

Hoe zou je deze schrijver omschrijven?

Welke motieven kun je verzinnen rond het thema 'vluchteling'? 

Luister naar het korte verhaal 'Een onbekende trekvogel' van Kader Abdollah 

De sfeer in 'Een onbekende trekvogel' is niet erg positief en een beetje somber. Schrijf minimaal vier zinnetjes of woorden waaruit dat blijkt.

3 minuten de tijd

De ik-figuur in het verhaal voelt zich verbonden met de trekvogels. Welke overeenkomsten zijn er tussen de trekvogels en de ik-figuur?

3 minuten 

Aan de slag 

In groepjes van 3/4  -> één persoon schrijft.

Lees/scan 'Een onbekende trekvogel' nog eens. 

Overleg en ontwikkel vragen over ruimte, perspectief en thematiek.

Stel vragen waarvan het antwoord beargumenteerd moet worden!

Kies de beste drie vragen (en antwoorden!) en lever bij mij in.