feiten en argumenten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Programma

Argumentatie

Argumentatie (1)

H3 Lezen - Argumentatie (1)

De schrijver van een overtuigende tekst wil de lezer overtuigen van zijn standpunt of mening. Hij onderbouwt zijn standpunt: hij legt met argumenten uit waarom hij dat standpunt heeft.

Standpunt + argument noemen we een argumentatiestructuur.

Standpunt: Pizza is mijn lievelingseten.

Argument 1: ?

Argument 2: ?

H3 Lezen - Argumentatie (1)

Er zijn twee soorten argumenten: 

• feitelijke (objectieve) argumenten; 
• waarderende (subjectieve) argumenten.

H3 Lezen - Argumentatie (1)

Feitelijke argumenten:

• deze argumenten kun je controleren; 
• deze argumenten zijn waar of niet waar. 

Voorbeeld:

De iPhone 11 kun je het beste bij Tele2 kopen. Daar is hij volgens iPhone Deals het goedkoopst.

!

Wat is het standpunt en wat is het argument? Kun je dit argument controleren?

H3 Lezen - Argumentatie (1)

Waarderende argumenten: 

• deze argumenten kun je niet controleren;
• over deze argumenten kun je van mening verschillen.

Voorbeeld:

Iemand die steelt van zijn baas moet een taakstraf krijgen. Je gaat toch niet stelen als je vindt dat je te weinig verdient?!

!

Wat is het standpunt en wat is het argument? Kun je dit argument controleren?

H3 Lezen - Argumentatie (1)

Er zijn twee soorten argumenten: 

• feitelijke argumenten; 
• waarderende argumenten.

Let goed op: Een feitelijk argument hoeft niet waar te zijn. Het gaat erom dat de spreker het claimt als een feit. Een waarderende uitspraak geeft aan of iets onwenselijk, goed of slecht, mooi of lelijk is. Er zit een waardering in.

H3 Lezen - Argumentatie (1)

Een schrijver kan zijn standpunt met één of meer argumenten onderbouwen. Er zijn verschillende argumentatiestructuren:

• enkelvoudige argumentatie;
• nevenschikkende argumentatie;
• onderschikkende argumentatie;
  
• onder- en nevenschikkende argumentatie.

H3 Lezen - Argumentatie (1)

Enkelvoudige argumentatie: een schrijver onderbouwt zijn mening (standpunt) met een argument. 

                                               mening

                                                     ↑

                                             argument

Zij moet de opvolgster worden van onze coach, want zij heeft al veel ervaring.

H3 Lezen - Argumentatie (1)

Nevenschikkende argumentatie:
een schrijver gebruikt meer argumenten om zijn mening kracht bij te zetten.

                                          mening

                                               ↑

                      argument 1 ↔ argument 2

Die vrouw moet aangenomen worden als kleuterleidster. Ze heeft veel ervaring (1) en ze kan goed met kinderen omgaan (2).

H3 Lezen - Argumentatie (1)

Onderschikkende argumentatie: een schrijver kan een argument onderbouwen met een ondersteunend argument. Oftewel: het ene argument ondersteunt een ander argument.

                                 mening

                                      ↑

                               argument

                                       ↑

                               argument

Je moet minder patat met frikadellen eten.

Dit kost je veel geld in de week en je komt al niet uit met je zakgeld.

Hij is immers veruit de beste in de debatten.

Ik denk dat Mark Rutte de verkiezingen weer gaat winnen.

standpunt

feitelijk argument

waarderend argument

Je kunt er beter niet aan deelnemen.

De kans is erg klein dat je iets wint bij de Postcodeloterij. 

standpunt

feitelijk argument

waarderend argument

nevenschikkende argumentatie

onderschikkende argumentatie

Stelling: De Paarse Vrijdagkrant is een leuke krant

Want de artikelen spreken me aan.

Er worden meer dan 30.000 exemplaren gedrukt.

Waarderend argument

Feitelijk argument

 Basisschema's

Enkelvoudige argumentatie

Nevenschikkende argumentatie

Onderschikkende argumentatie

dus lijkt het mij verstandig om scooters te verbieden.

Je loopt met een scooter een grotere kans op een ernstig ongeluk dan op een fiets

standpunt

feitelijk argument

waarderend argument

Standpunt: Leiden is een prima stad om een excursie voor CKV te organiseren.

In Leiden kan je zeer diverse musea en galeries bezoeken. 

Leiden heeft een interessante binnenstad.

Waarderend argument

Feitelijk argument

Argumentatie deel 2

- tegenargumenten en weerlegging

Tegenargumenten

Met een tegenargument ontkracht je een standpunt, je maakt dat standpunt minder aanvaardbaar. 

Voorbeeld: 

De kans is groot dat ze je na je overlijden als orgaandonor zullen gebruiken (standpunt); ze zitten immers te springen om donororganen (argument).

Slechts één op de vijfduizend overledenen wordt gebruikt als orgaandonor (tegenargument). 

Weerleggingen

In een weerlegging toon je aan dat de argumenten van de tegenstanders niet kloppen.

Voorbeelden: 

1. Het is fijn dat de aarde opwarmt (standpunt), want dan kunnen we in ons eigen land lekker veel zonnen (argument voor). Maar de kans dat je huidkanker krijgt, wordt daardoor wel een stuk groter (argument tegen). Als je je echter genoeg insmeert met zonnebrandolie en niet te lang in de zon blijft, is er niets aan de hand (weerlegging).

2. Amsterdam is de mooiste stad van Nederland (standpunt). Dat komt door de grachten (argument). Het is daardoor wel druk met toeristen (tegenargument). Dit levert echter wel geld op voor de ondernemers aan die grachten (weerlegging).

Tegenargumenten en weerleggingen

Soms kan een schrijver er ook voor kiezen zelf een tegenargument in zijn tekst te zetten, om vervolgens dit tegenargument te weerleggen.

Waarom zou hij dit doen?

Weerlegging

1. Laten zien dat een argument/argumentatie niet juist is.
2. Extra, nauwkeuriger omschreven informatie bij een onderwerp
3. Het verduidelijken van iets door meer details te geven en/of de mening iets minder scherp te maken.
4. Formulering van een probleem met de bedoeling het te gaan oplossen

Een uitspraak of bewering over een bepaald onderwerp

Die onderbouwen het standpunt. Het is het antwoord op de vraag: waarom heb ik deze mening.

Het standpunt en de argumenten waarmee je het standpunt ondersteunt of ontkracht.

Argumenten tegen het standpunt, het ontkracht je standpunt.

Een tegenargument ontkrachten. Zo maai je het gras voor de voeten van de tegenstanders weg.

Standpunt/stelling

Argumenten

Argumentatie

Tegenargument

Weerlegging

Argument

Standpunt

Tegenargument

Weerlegging

Er moet meer geïnvesteerd worden in windenergie

want windenergie is schoon

Windmolens vervuilen het landschap

Plaats de windmolens op zee

tegenargument

weerlegging

Er zijn tegenwoordig veel meer buizerds dan een jaar of tien terug

 Zonder insecticidengebruik kunnen er misoogsten voorkomen.

Er zijn weer dode buizerds gevonden. Er moeten echt minder insecticiden gebruikt worden.

tegenargument

weerlegging

Door een hond uit het asiel te halen, geef je hem een kans op een beter leven.

Asielhonden zijn soms vals en agressief. Het is dus verstandiger je hond niet uit het asiel te halen.

Argumentatie (1) 
oefenen 

Maak oefening 1 en 3 t/m 8 vanaf blz. 14 van het oefenboek. Gebruik blz. 100 van het handboek.