Par. 3.4 Koningstijd, Republiek, keizertijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Leerdoelen opschrijven

4. Waarom brak er in Rome een burgeroorlog uit?

5. Hoe werd Rome toch weer een monarchie?

Klaar? Lees "Burgeroorlog" op blz. 63 

1. Hoe werd Rome een Republiek?

2. Hoe werd de Republiek bestuurd?

3. Wat was de invloed van het volk op het bestuur in de Romeinse Republiek?

Studiewijzer

6-7/02: Par. 3.3 Leven aan de noordgrens

09/02:  Par. 3.3 Leven aan de noordgrens

13-14/02: Par. 3.4 Koningstijd, republiek, keizertijd

16/02: Par. 3.4 Koningstijd, republiek, keizertijd

20-21/02: Par. 3.5 Een rijk, twee keizers

23/02: - 

Voorjaarsvakantie

06-07/03: Par. 3.5 Een rijk, twee keizers

09/03: Par. 3.5 Een rijk, twee keizers. PO inleveren.

13-14/03: Par. 3.6 Romeinen, joden en christenen. 

16/03: Par. 3.6 Romeinen, joden en christenen

20-21/03: Voorbereiden toetsweek.

23/03: Studiedag

TOETSWEEK 3

Toetsweek 3

SV: par. 5.1

H3 uit het Feniks boekje

Vandaag:

1. Uitleg par. 3.4 

2. Leerdoelen antwoorden

3. Opdrachten maken en bespreken (1hv1)

- 1vs1: twt bespreken

4. Afsluiten

Huiswerk bespreken

Werkboekje par. 3.4 opdrachten 56, 57, 58, 61 en 66. 

Het Romeinse Rijk

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Terugblik par. 3.3: Leven aan de noordgrens

De Romeinen veroverde de oude Griekse gebieden = hellenisme!

Grieks-Romeinse cultuur (klassieke cultuur) werd verspreid door heel Europa:

• Badhuizen, aquaducten, bruggen, bibliotheken, thermen, amfitheater.
• Verharde wegen, stenen huizen, luxe serviezen, glaswerk.
• Dokters
• Nieuwe landbouwmethoden
• Beeldkunst: perfect en gespierd.
• Bouwkunst: perfecte vormen, zoals rechthoeken, driehoeken en zuilen.

Romeinse koninkrijk

 (753 v.C. - 509 v.C.)

Laatste Etruskische koning van Rome was Tarquinius Superbus.

Van Koningstijd naar Republiek

Superbus werd verjaagd door de Romeinen (te arrogant en wreed) = MONARCHIE werd afgeschaft!

• Macht mocht niet bij één persoon rusten.
• Macht mocht niet erfelijk zijn. 
• Rome werd een REPUBLIEK: regelmatig leiders kiezen en de macht wordt gedeeld. Het leiderschap is niet erfelijk! 

Door wie en hoe werd Rome in de Republiek bestuur?

Romeinse senaat

De Romeinse Senaat

Senaat: vergadering van alle rijke mannen van Rome, de senatoren (soort Tweede Kamer).

De Romeinse Republiek: bestuur

Consuls: leidden de senaat en voerden de besluiten van de senatoren uit. Elk jaar koos het volk 2 consuls. 

Andere bestuursfuncties: alleen voor mannen en niet langer dan 1 jaar. 

Senaat: vergadering van alle rijke mannen van Rome, de senatoren (soort Tweede Kamer). Ze gaven alleen advies, maar werd mestaal opgevolgd. 

- Democratie?

- Armen en vrouwen? 

Het Romeinse volk...

De rijkste mensen hadden de meeste invloed.  De rest van het volk waren ontevreden over het nieuwe bestuur en gingen te staken!

Resultaat: opkomst van het volkstribunen: om de gewone mensen te beschermen en te steunen! 

Hoe? Elk volkstribuun had veto-recht (alle beslissingen tegenhouden).

De macht van leger commandanten

Vanaf de 1ste v.Chr.: legercommandenten werden machtiger dan de senaat. 

Ze probeerde via de volksvergadering wetten aangenomen te krijgen. Ze kozen onderwerpen die dicht bij het volk lag (verdeling van de grond, gratis graan).

Die wetten werd ingediend door een volkgstribuun. 

Vorige les...

• Superbus werd verjaagd. De monarchie wordt afgeschaft. 
• Het ontstaan van de Republiek, die werd bestuurd door twee consuls (leidden de senaat en voerden de besluiten van de senatoren uit) en de senaat (vergadering van alle rijke mannen van Rome, de senatoren). 
• Het volk kwam in opstand. Het gevolg hiervan is de opkomst van het volkstribunen, die hadden veto-recht. 
• Vanaf de 1ste v.Chr.: legercommandenten werden machtiger dan de senaat. 

Burgeroorlog

Burgeroorlog: oorlog tegen twee of meerdere groepen uit hetzelfde land of van hetzelfde volk. 

Oude Rome: De generaals vochten tegen elkaar. De generaal die de oorlog won, werd "consul zonder collega" of dictator, voor zes maanden. 

Van Republiek naar Keizerrijk

Dictator / tiraan

Alleenheerser dat aan de macht gekomen was niet door uitverkiezing en evenmin door erfrecht, maar door een staatsgreep, steunend op een lijfwacht of militie (eigen leiger)

Staatsinrichting

• Monachie: koning of een keizer zijn de baas. 
• Democratische monachie: koning of koningin, maar de volksvertenwoordiging is de baas. Ook de regering (de ministers) moeten doen wat de volksvertenwoordiging wil. Nederland is een constitutionele democratie!
• Moderne Republiek: president gekozen door het volk, maar moeten hun macht delen met de regering en het parlement.

Julius Caesar 

Schakkelde alle andere legercommandanten en werd 'consul zonder collega', in andere woorden:  didactor voor het leven!

EN TOEN... werd hij vermoord door andere senatoren. 

Feiten en meningen 

Feit: Julius Ceaser werd vermoord.

Mening: Iedereen kan een andere mening hebben over zijn dood.

Na de dood van Julius Caesar... 

Brak opnieuw burgeroorlogen uit: 

• Aanhangers van Caesar vs zijn moordenaars.
• Aanhangers van Caesar onderling, zoals Octavianus en Marcus Antonius.

Octavianus aan da macht: hij versloeg Marcus Antonius en Cleopatra. 

Begin van het Keizertijd 

"Heeft de Republiek gered" en gaf de macht terug aan de senaat. Uit dankbaarheid kreeg de hij van de senaat de eretitel "Augustus" (verheven) en veel privileges en rechten: 

• Opperbevelhebber van het leger, met toezicht van het schatkist.
• Hoogste priester
• Jarenlang consul
• Veto-recht in het volkstribuun
• Egyptische graanvoorraad was zijn privé bezit! (zo regelde hij dat Rome altijd eten had)

Hij had ALLE macht!

De Keizertijd 

De senaat, de consuls en het volkstribuun bleef bestaan, maar de keizer was de baas (ook na de dood van Octavianus).

De keizers benoemden hun eigen mensen voor politieke posities (om provincies te besturen, voor financiën en rechtspraak).

Zo ontstond naast de senaat een apart keizerlijk bestuur met een soort ministeries.

De Keizertijd 

De meeste keizers zorgde ervoor dat ze een goede band hadden met de senaat en met het leger en dat ze populair waren bij de bevolking. 

De volksvergadering had geen macht meer. Het volk liet zijn mening horen bij gladiatorenspelen en wagenrennen. 

Leerdoelen antwoorden

4. Waarom brak er in Rome een burgeroorlog?

5. Hoe werd Rome toch weer een monarchie?

TWT bespreken (1vs1)

Afsluiten

Wat heb je vandaag gedaan en geleerd?