AFP 2.2.12 longonderzoeken , Astma en COPD

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Periode 2

Leerjaar 2

Lesindeling 

1. Welkom + Osiris
2. Herhaling vorige les
3. Lesindeling en lesdoelen 
   
4. Presentaties onderzoeken 
5. Astma en COPD
6. Afsluiting en huiswerk 
   

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

1. Vertellen welke longonderzoeken er bestaan, wat deze inhouden en bij welke aandoeningen deze worden toegepast. 
2. De opgedane kennis van longaandoeningen toepassen op een casus uit de praktijk.
   

Vorige les

Wat zijn de symptomen van een bronchuscarcinoom?

Wat gebeurt er bij een pneumothorax?

Wat zijn de behandelmethoden van een pneumothorax?

Wat is het verschil tussen een droge en een natte pleuritis?

Onderzoeken (deel 1)

1. Longfunctieonderzoek
2. Bronchoscopie
3. Echografie
4. Röntgenfoto

Overzicht onderzoeken (1)

Longfunctieonderzoek: bij ademhalingsklachten (COPD/astma)

• Kwaliteit van ademhaling wordt met computer in kaart gebracht

Bronchoscopie: bij longontsteking of verdenking longkanker

• Er wordt binnen in de longen gekeken, eventueel met spoeling en biopsie
• Wordt door patiënten als vervelend ervaren

Echografie: onderzoek van klachten aan de pleura (moeilijk door lucht)

• bewegend beeldmateriaal dmv geluidsgolven

Onderzoeken (deel 2)

5. CT-scan
6. MRI
7. Long-scintigrafie

Overzicht onderzoeken (2)

CT scan: Computertomografie: bij verdenking longkanker

• Plakjes van het lichaam worden inzichtelijk gemaakt dmv röntgenstraling

MRI-scan: Magnetic Resonance Imaginging: niet voor longklachten (evt. uitzaaiingen)

• Gebruik van magnetische velden
• Maakt veel lawaai, kan claustrofobisch aanvoelen voor patiënt

Long-scintigrafie: bij vermoeden van longembolie

• Inzicht in doorbloeding en ademhaling van longen dmv radioactieve stof

Astma

Astma: Voortdurende kleine ontstekingen van bronchiën

• Door allergische en andere prikkels (rook, huisdieren, warmte/kou)
• Te vroeg geboren baby's, rokende ouders, beroepsziekten, erfelijkheid
  

Symptomen:

• Benauwdheid, kortademigheid
• (Slijm) Hoesten
• Piepende ademhaling
• Gebrek aan energie

Te vroeg geboren kinderen hebben vaak onderontwikkelde longen. Deze achterstand kan vaak niet meer ingehaald worden. 

Beroepsziekte: schilders die vaak in aanraking komen met verf

moeilijk te diagnosticeren onder de 4 jaar, omdat kinderen dan sowieso vaak verkouden zijn (slijm ophoesten, benauwd, kortademig). Pas daarna komen de klachten aanvalsgewijs en worden uitlokkende factoren duidelijker. 

Om de symptomen beter te begrijpen...

De wanden van de bronchiën zijn al meer verdikt dan bij mensen zonder astma. Bij een aanval (uitgelokt door allergenen, inspanning of temperatuur), spannen de spieren zich daar bovenop extra aan. De lucht moet nu met kracht uit de longen geperst worden (piepende ademhaling)

Astma (2)

Diagnostiek: 

• Vaak hoesten en/of kortademigheid
• Allergische klachten (eczeem, hooikoorts etc.)
• Piepende uitademing!
• Uitademing duurt langer (longfunctieonderzoek)
• Luchtwegverwijders verbeteren klachten
• Evt. Bloedonderzoek

Behandeling: Prikkels vermijden (huisdieren, huisstofmijt), medicijnen 

Medicijnen: luchtwegverwijders en ontstekingsremmers

Schema invullen

COPD: Chronische bronchitis

COPD: Chronic Obstructive Pulmonary Disease

• Chronische bronchitis + longemfyseem

Chronische bronchitis: Continue ontsteking bronchiën

• Meestal door roken (soms acute bronchitis of zeldzame longziekte)
• Continu veel slijmproductie -> veel hoesten (vooral 's ochtends)
• Gezwollen bronchiën, soms koorts 
• Samentrekken van spiercellen (net als astma)

Bij rokers zijn vaak de trilharen ook beschadigd, waardoor het ophoesten van slijm niet goed meer lukt en er nog meer gehoest wordt.

Piepende ademhaling net als bij astma door gezwollen bronchiën en samengetrokken spiercellen. 

behandeling: stoppen met roken, luchtwegverwijders, corticosteroïden tegen ontsteking, antibioticum bij koorts

COPD: Longemfyseem

Longemfyseem: Steeds meer longblaasjes gaan kapot

• Door roken (soms als beroepsziekte)
• Er ontstaat 'dode ruimte'
• Benauwdheid/kortademigheid
• Hoesten, vermoeidheid

Diagnostiek: 

• Luisteren naar de longen
• Evt. Bronchoscopie

COPD: Longemfyseem (2)

Behandeling:

• Stoppen met roken!
• Lichaamsbeweging voor conditie
• Fysiotherapie om slijm op te hoesten
• Luchtwegverwijders
• Antibiotica bij longontsteking
• Toedienen van zuurstof
• Longtransplantatie

Prognose is niet best als je blijft roken...

Schema invullen

Astma en COPD

Astma en COPD: Vernauwing (obstructie) van de luchtwegen

Astma:

• Vaak normaal longfunctioneren tussen aanvallen door
• Oorzaak: allergie
• Begint op jonge leeftijd
• Normale levensverwachting

COPD:

• Verminderde longfunctie tussen aanvallen door
• Oorzaak: roken
• Begint na 40e
• Vroeger overlijden

Beide lijken veel op elkaar! Er is geen zwart-wit onderscheid, maar veel overlap

Aan de slag:

Expert College

Toepassing van kennis

Toepassen van kennis (1)

 Meneer Frens is 38 jaar en belt naar de praktijk. Sinds vorige week is hij zwaar verkouden en gisteren moest hij enorm hoesten en gaf hij slijm op. De vader van dhr. Frens is op 50-jarige leeftijd overleden aan longkanker. Meneer wil graag bij de huisarts op bezoek komen en dat de huisarts hem antibiotica voorschrijft.

Wat ga je vragen?

Dhr. Frens heeft geen koorts

- is niet kortademig of benauwd

- wel bang voor longkanker

- rookt zelf niet

- geen bloed bij het slijm

Toepassen van kennis (2)

Mw. Kasmi (74 jaar) belt naar de praktijk, ze voelt zich ziek en had een longontsteking. Hiervoor heeft zij  1,5 week geleden een antibioticakuur gekregen. 

Ze voelt zich weer ziek, bij navragen blijkt dat zij haar kuur 

3 dagen heeft gebruikt. Nu wordt ze weer zieker. 

Leg uit aan mw Kasmi waarom zij de kuur moet afmaken. 

Wat doe je? 

'sterke' bacteriën kunnen overleven als je en kuur niet afmaakt, die kunnen zich vervolgens weer vermeerderen. 

Huiswerk

• Ga verder met jouw lijst van moeilijke woorden uit de lesstof. Geef de naam in het Nederlands en in het Latijn.
  
• (Af)maken Expert College: Longkanker
  
• (Af)maken Expert College: Kortademigheid