Er komt kritiek van Nederlanders op het cultuurstelsel:
- de uitbuiting van de Javaanse boeren (boek Max Havelaar)
- liberalen wilden niet dat de regering bepaalde welke producten er verbouwd moesten worden.
Liberalisme: politieke stroming die zoveel mogelijk vrijheid wil voor de burgers en bedrijven.
1870: Cultuurstelsel wordt afgeschaft