1.3: Nederland breidt zijn macht uit

Paragraaf 1.3

Nederland breidt zijn macht uit

1 / 19

Slide 1: Slide

GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 3

This lesson contains 19 slides, with text slides.

Items in this lesson

Paragraaf 1.3

Nederland breidt zijn macht uit

Slide 1 - Slide

Kolonie: Overzees gebied dat door

Nederlanders werd bestuurd.

Slide 2 - Slide

Leerdoelen:

Aan het eind van deze les kun je:
uitleggen waarom het cultuurstelsel vervangen door een vrije economie
uitleggen of de vrije economie een verbetering of verslechtering was voor de bevolking van Nederlands-Indië
uitleggen hoe Nederland zijn macht uitbreidde

Slide 3 - Slide

Hoe werkt het cultuurstelsel?

20% van de grond
koffie, suiker, tabak, thee, indigo
Doel: kolonie winstgevend maken

Plantloon (laag!)
Herendiensten

Slide 4 - Slide

Bestuur tijdens het cultuurstelsel

Nederland laat het bestaande, inlandse (Javaanse) bestuur intact

Nederland plaats boven en naast dit inlandse bestuur, een eigen, binnenlands, bestuur met Nederlandse ambtenaren

Gouverneur-Generaal

Gouverneur

Resident

Binnenlands bestuur

Assistent-resident

Regent

Inlands bestuur

Districtshoofd

Onderdistrictshoofd

Dorpshoofd

Verdeelt het werk en betaalt het plantloon uit

Hoogste ambtenaar in Nederlands-Indië

Hoofd van een provincie

Controleur

↓

Javaanse vorsten

Slide 5 - Slide

Groeiende kritiek op het cultuurstelsel

uitbuiting Javaanse boeren
regering bepaalde welke producten verbouwd moesten worden: geen vrije economie
volgens Multatuli was Nederland een roofstaat

Slide 6 - Slide

Negatieve gevolgen voor Java

Uitbuiting door eigen Javaanse vorsten (regenten)

Plantloon is laag
Beste land moest voor het cultuurstelsel worden gebruikt
Hongersnoden

Slide 7 - Slide

Max Havelaar

Max Havelaar, of de koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij.

Boek van Multatuli (Latijn voor: 'ik heb veel leed gedragen'), pseudoniem van Eduard Douwes Dekker

Belangrijkste protest tegen het cultuurstelsel

Slide 8 - Slide

Liberalen in Nederland aan de macht (1848) - kritiek op cultuurstelsel

Liberalen willen

Economische en persoonlijke vrijheid

Particuliere ondernemers
De regering moest niet bepalen wat er verbouwd en verhandeld moest worden.
Met een vrije economie zou er Nederlands-Indië meer verdiend kunnen worden.

Slide 9 - Slide

Liberalen willen persoonlijke vrijheid: het cultuurstelsel lijkt op slavernij en dwangarbeid

Slide 10 - Slide

Ondernemers in Indië

Liberalen willen niet dat de overheid zich met de economie bemoeit

Steeds meer wetten maken vrij ondernemerschap mogelijk: Mijnwet (1850), Agrarische wet (1870), Suikerwet (1871)
Gevolg: steeds meer ondernemers gaan naar Indië: plantages en mijnbouw

Slide 11 - Slide

🏵

🌴

🕳

🌴

🕳

🛢

Koffie

☕️

⚽️

🌴

🍚

🖇

🚬

🌴

🚬

Goud

🏵

🌴

🛢

🌴

☕️

🛢

🌴

🍭

🏵

☕️

Palmolie

🌴

Tabak

🚬

Aardolie

🛢

Suikerriet

🍭

Kolen

🕳

Rubber

⚽️

Rijst

🍚

Tin

🖇

Thee

🍵

Slide 12 - Slide

Koelies

Plantages hebben arbeiders nodig.

Contractarbeiders worden voornamelijk uit China gehaald voor verbouwen van koffie, suiker, tabak, thee, indigo

Deze contractarbeiders worden koelies genoemd.
Zij tekenen een contract, werden vooruitbetaald maar konden dit niet terugbetalen door de lage lonen.

Slide 13 - Slide

Behandeling van de koelies

Koelies werken keihard voor een laag loon

Koelies worden zeer slecht behandeld (lijfstraffen) en het sterftecijfer is hoog.

Opstanden worden keihard neergeslagen, koelies zijn rechteloos.

Slide 14 - Slide

Vanaf 1870: Nederland breidt zijn macht uit

Grote vraag naar grondstoffen uit Nederlands-Indië (olie, tin, rubber)

Bouw van het Suez-kanaal zorgt voor goede én veel kortere route naar Nederlands-Indië

Modern-imperialisme: uitbreiding van het aantal kolonies door Europese landen

Slide 15 - Slide

Nederlands Imperialisme

Nederlandse versie van het modern imperialisme

Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) beschermde plantage-eigenaren en veroverde steeds meer gebieden die onder Nederlands bestuur kwamen.

Slide 16 - Slide

Atjeh-oorlog 1873-1903

Conflict met Atjeh (onafhankelijk gebied op het eiland Sumatra): piraten uit Atjeh vielen Europese schepen aan. Nederland begint de bloedige Atjeh-oorlog.

Slide 17 - Slide

Johannes van Heutsz

Generaal-Majoor die de oorlog in Atjeh won voor Nederland

Tussen 1904 en 1909 Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië

Zorgde ervoor dat steeds meer vorsten zich gingen onderwerpen aan het Nederlandse gezag
In 1910: heel Nederlands-Indië in bezit van Nederland

Slide 18 - Slide