H8.2 + H8.3 Radioactief verval en straling gebruiken

Hst 8 Straling en atomen
  • Jas in de kluis
  • Mobiel in de bak
  • Spullen op tafel; 
      boek & schrift, 
      schrijfspullen, 
      rekenmachine
  • Tas op de grond


1 / 35
next
Slide 1: Slide
NatuurkundeMiddelbare schoolvmbo k, gLeerjaar 3

This lesson contains 35 slides, with interactive quizzes, text slides and 3 videos.

Items in this lesson

Hst 8 Straling en atomen
  • Jas in de kluis
  • Mobiel in de bak
  • Spullen op tafel; 
      boek & schrift, 
      schrijfspullen, 
      rekenmachine
  • Tas op de grond


Slide 1 - Slide

Planning tot PTA
  • Vorige  week (30 mei):         H8.1 Atomen als stralingsbron
  •  Deze week (5 juni):               H8.2 radioactief verval
  •                                                        H8.3 Straling gebruiken
  • Week 3 (12 juni)                       H8.4 Bescherming tegen straling
  •                                                        Herhaling H5 Licht en H8 Atomen en straling
  • Week 4 (19 juni)                      Diagnostische toets
  •                                                        PTA H5 en H8 op 22 juni 2023

Slide 2 - Slide

Leerdoelen vandaag
Ik kan beschrijven wat radioactiviteit is en hoe ik dit kan meten

Ik kan het verschil omschrijven tussen stabiele en instabiele kernen

Ik kan berekenen  hoe de activiteit van radioactief materiaal in een bepaalde tijd afneemt (halfwaardetijd)

Slide 3 - Slide

Vandaag
korte herhaling 8.1 het Atoom en Isotopen
Korte instructie H8.3  α- β- en γ-straling
Instructie H8.2 Radioactief verval 
Demo radioactief materiaal

Slide 4 - Slide

Samengevat

Slide 5 - Slide

Isotopen
  • Hetzelfde atoom, dus gelijk aantal protonen, maar verschillend aantal neutronen hebben

  • het atoomnummer is hetzelfde, maar het massagetal is anders bij isotopen

  • de chemische eigenschappen van zwaardere isotopen zijn bijna hetzelfde!
          => moeilijk van elkaar te scheiden
grootste getal = Protonen + Neuronen = massagetal
kleinste getal = Protonen = atoomnummer

Slide 6 - Slide

Soorten kernstraling

- Alfa straling 
  • afsplitsen He-atoom
- Bètastraling
  • afsplitsen Elektron 
- Gammastraling
  • geen deeltje; elektromagnetische straling

Slide 7 - Slide

Activiteit meten
Activiteit = aantal kernen dat per seconde verandert

Activiteit wordt gemeten in becquerel (Bq)

Activiteit kun je meten met een geigerteller (= dosistempometer). 
Radioactief verval
Bij radioactief verval ontstaat een nieuwe atoomkern met een ander aantal neutronen en protonen

Slide 8 - Slide

Halveringstijd (halfwaardetijd)
Na de halveringstijd:
- is de helft van de instabiele atoomkernen verdwenen 
(deze zijn vervallen en een ander soort atoom geworden)

- is de hoeveelheid straling ook met de helft verminderd            (er blijven steeds minder instabiele kernen over)

Slide 9 - Slide

Halfwaardetijd





Halfwaardetijd Cu-28: 50 min
Halfwaardetijd Uranium-235: 704 miljoen jaar

Slide 10 - Slide

IJzer-55 heeft een halfwaardetijd van drie dagen.

Hoeveel radioactiviteit is er na zes dagen nog over?

A
de helft
B
een kwart
C
een achtste
D
niets meer

Slide 11 - Quiz

Wat is de halveringstijd van de volgende stof.

Slide 12 - Open question

Juist/onjuist:

Hoe hoger de waarde van de activiteit van een radioactieve bron, des te schadelijker de straling?
A
Ja dit is juist
B
Nee dit is onjuist
C
Dat kun je niet zeggen aan de hand van de activiteit alleen

Slide 13 - Quiz

Welke deeltjes binnen het atoom zorgen NIET voor de massa?
A
De protonen
B
De neutronen
C
De elektronen

Slide 14 - Quiz

Radium (Ra)
* Ra-226 ; protonen 88, neutronen ...
  • neutronen 138  (226 - 88 = 138)
* Halveringstijd: 1600 jaar
* Vervalproduct: Radon-222 
* meten met geigerteller (dosestempometer); [Bq] Becquerel
  • geeft aantal kernen aan dat in 1 seconde vervalt (=> straling vrij)

Slide 15 - Slide

Zelfstandig werken
Lees eerst H8.2 goed door 
en maak de volgende opgaven:

GT: opg 1 t/m 9 (p. 211)
Kader: opg 1/ t/m 13 (p. 208)

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Video

Halfwaardetijd





Halfwaardetijd Cu-28: 50 min
Halfwaardetijd Uranium-235: 704 miljoen jaar

Slide 18 - Slide

Slide 19 - Slide

Hst 8 Straling en atomen
  • Jas in de kluis
  • Mobiel in de bak
  • Spullen op tafel; 
      boek & schrift, 
      schrijfspullen, 
      rekenmachine
  • Tas op de grond


Slide 20 - Slide

Vandaag
Herhaling vorige les
Instructie H8.3 Straling gebruiken (vervolg)

Slide 21 - Slide

Leerdoelen vandaag
  • Ik kan drie soorten straling benoemen die door radioactieve stoffen uitzenden 

  • Ik kan verschil tussen het doordringend vermogen van de 
       α-,  β- en γ-straling uitleggen 

  • Ik kan beschrijven hoe kankergezwellen inwendig of uitwendig worden        bestraald

Slide 22 - Slide

Isotopen
  • Hetzelfde atoom, dus gelijk aantal protonen, maar verschillend aantal neutronen hebben

  • het atoomnummer is gelijk, maar massagetal is verschillend

  • de chemische eigenschappen van zwaardere isotopen zijn bijna hetzelfde!
          => moeilijk van elkaar te scheiden
grootste getal = Protonen + Neuronen = massagetal
kleinste getal = Protonen = atoomnummer

Slide 23 - Slide

Soorten straling
- Alfa straling; α-straling
  • afsplitsen He-atoom

- Bètastraling; β-straling
  • afsplitsen Elektron 

- Gammastraling; γ-straling
  • geen deeltje; elektromagnetische straling

Slide 24 - Slide

α-straling
Afsplitsing van :
He-4  
(2 protonen + 2 neutronen)

 Alfastraling (α-straling) kan niet ver in stoffen doordringen.
 => laag doordringend vermogen

Hoge energie en dus sterk ioniserend!!!

Slide 25 - Slide

β-straling
Afsplitsing van: 
elektronen

Bètastraling (β-straling) heeft een groter doordringend vermogen dan alfastraling. 


Slide 26 - Slide

γ-straling
Afsplitsing van:
Elektromagnetische straling

Gammastraling (γ-straling) heeft een hoog doordringend vermogen

Om mensen tegen deze straling te beschermen, wordt lood en beton gebruikt. 

Slide 27 - Slide

Toepassing bestraling
Uitwendig: 
Ioniserende straling buitenaf voor : 
kanker beschadigd de kankercel => sterft af.


Inwendig:
Bestraling van binnenuit voor onderzoek of bestraling

Slide 28 - Slide

Slide 29 - Video

Voorbeeld toepassing bestraling
Uitwendig: 
Ioniserende straling buitenaf voor: 

Inwendige bestraling:
  • Voor bestraling: bv prostaatkanker 
  •      - Jodium-125, Halfwaardetijd van 60 dagen
  • Voor onderzoek: bv tumor in maag-darmstelsel
     - dmv tracer (radio-actieve stof) => opname lichaam => kanker cellen         zichtbaar maken

Slide 30 - Slide

Slide 31 - Video

Zelfstandig werken (K)
Maak opgaven H8.2 verder af: 
opg 1/ t/m 13 (p. 208)

Lees eerst H8.3 goed door en maak
opg 1/ t/m 11 (p. 219)

Donderdag paragraaf 8.2 en 8.3 af!!!
timer
10:00

Slide 32 - Slide

Zelfstandig werken (GT)
Maak opgaven H8.2 verder af: 
opg 1 t/m 9 (p. 211)

Lees eerst H8.3 goed door en maak
opg 1/ t/m 12 (p. 223)

Donderdag paragraaf 8.2 en 8.3 af!!!
timer
10:00

Slide 33 - Slide

Alfa straling
Bètastraling
Gammastraling
- Klein doordringend vermogen
- straling door afsplitsen He-kern

- Groter doordringend vermogen dan alfa
- afsplitsen elektron
- Groter doordringend vermogen dan Beta
- elektromagnetische straling

Slide 34 - Slide

bestraling buitenaf (uitwendig)   






  • je bent zelf niet radioactief 
  • kankercellen kapot maken   
  • geen langdurige effecten achteraf
bestraling binnenuit (inwendig)






  • je wordt zelf radioactief
  • kankercellen kapot maken
  • je bent nog een tijd lang radioactief


Slide 35 - Slide