H4 Grammatica woordsoorten - tussenwerpsel

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H4 Tussenwerpsel

Aan het einde van de les kan ik verschillende soorten tussenwerpsels herkennen. 

Herhaling

* Wederkerend voornaamwoord (wed. vnw.)

   Onderwerp van het werkwoord 'komt terug':

     - Ik verslaap me (= verplicht wederkerend)

     - Hij wast zich (= toevallig wederkerend)

   Let op: bijv. je, me, enz. kunnen ook andere voornaamwoorden zijn!

    (je boek, laat me)

Wederkerig voornaamwoord (wedig. vnw.)

   Elkaar (of mekaar, elkander)

Bij het schillen van de aardappels heb ik me gesneden.
Wat is 'me'?

1. wederkerig voornaamwoord
2. wederkerend voornaamwoord
3. geen van beide

U heeft mij een lolly gegeven.
Wat is het woord 'mij' in deze zin?

1. wederkerend voornaamwoord
2. wederkerig voornaamwoord
3. geen van beide

Dit woord is het enige wederkerige voornaamwoord:

1. me
2. elkaar
3. zich
4. ons

Welke van de onderstaande voorbeelden bevat een wederkerend voornaamwoord?

1. Die broer van jou
2. Ik schaam me
3. Ik lees ze niet
4. Hij heeft geleerd

Theorie 

- Uitroepen en klanknabootsingen noemen we tussenwerpsels (TW)

Tussenwerpsels kun je indelen in vier groepen: 

1. van bevestiging en ontkenning: ja, jawel, nee; 

2. van emotie (verbazing, schrik, pijn etc.): au, ach, hoera, bah, foei etc. 
3. van sociaal contact: hoi, houdoe, goedenavond etc. 

4. van klanknabootsing: miauw, waf, brr, plof, tuut etc. 

Theorie 

Sommige woorden kunnen behalve als tussenwerpsel ook als een andere woordsoort voorkomen, zoals een bijwoord (bw) of een zelfstandig naamwoord (zn) 

1. Gelukkig, dit karweitje zit erop! (TW)
2. We hebben vandaag gelukkig kunnen uitrusten. (BW)

1. Top, je hebt de toets foutloos gemaakt! (TW)

2. Je kunt niet zomaar de top van de berg beklimmen. (ZN)

Theorie

Zo herken je tussenwerpsels: 

1. het zijn uitroepen of klanknabootsingen;

2. staan vaak van de rest gescheiden door een komma (,), meestal aan het begin of einde van een zin.

Laat hem nu toch eens een keer met rust, verdorie!

Heeft hij dat warempel weer gedaan!

Shit, nu ben ik mijn boek alweer vergeten!

Huiswerk

Digitale boek

H3 wederkerend / wederkerig: leren theorie en maken opdr. 1

H4 tussenwerpsel: leren theorie en maken opdr. 1 en 2