Les 1A Lassen en lasprocessen

• PIE
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Handvaardigheidsopleiding Basisboek 1-2

Hoofdstuk 1A

1. Lassen en lasprocessen

1.1  Lassen, vroeger en nu

1.2 Begrippen en definities

1.3 Indeling lasprocessen

1.4 Korte uitleg verschillende            lasprocessen

1.5 Vragen

1.1 lassen, vroeger en nu.

Meer dan 4000 jaar geleden werd er al gelast. Het oudste lasproces is het vuurlassen of wellen. Hierbij verhitte men twee stukken ijzer in een vuur, zodat het metaal witheet en zacht werd (deegachtig). 

Daarna legde men de hete, deegachtige stukken op elkaar en verbond ze aan elkaar door te hameren. In figuur 1.1 zie je dit proces afgebeeld.

1.2 Begrippen en definities

Zoals in elk vak zijn er in de lastechniek een aantal begrippen die typisch zijn voor het vak. Sommige begrippen zijn heel nauwkeurig omschreven, zodat iedereen weet wat er bedoeld wordt. 

Dat noemen we dan een definitie. 

We zullen nu een aantal begrippen en definities behandelen die elke lasser moet kennen.

1.2 Begrippen en definities

Lassen:

Er zijn verschillende definities voor dit begrip; dit is er één van:

Lassen is het verbinden van materialen, waarbij het materiaal op de verbindingsplaats in vloeibare- of deegachtige toestand wordt gebracht, terwijl al of niet materiaal van dezelfde of ongeveer dezelfde samenstelling wordt toegevoegd.

1.2 Begrippen en definities

Wat betekent deze definitie nu eigenlijk? 

Er staan drie dingen:

- Lassen is het verbinden van materialen.

- De plek waar de materialen aan elkaar worden gelast wordt zó heet, dat die plek smelt (het       

   materiaal wordt vloeibaar) of bijna smelt (het materiaal wordt deegachtig).

- Soms wordt er bij het lassen extra materiaal toegevoegd dat (bijna) dezelfde samenstelling  

   heeft als het materiaal dat gelast wordt. Dit is het lastoevoegmateriaal.

1.2 Begrippen en definities

Solderen

Solderen werd 3000 jaar voor Christus al toegepast bij het maken van zilveren en gouden siervoorwerpen.

Ook hier één van de definities:

Solderen is het verbinden van (al dan niet onderling verschillende) materialen door middel van een gesmolten metaal of legering met een lager smeltpunt of smelttraject dan de te verbinden materialen.

1.2 Begrippen en definities

Of, in een aantal kortere zinnen:

- Solderen is het verbinden van materialen door middel van een metaallegering (het soldeer).

- De materialen die aan elkaar worden verbonden kunnen onderling hetzelfde zijn 

   (bijvoorbeeld twee stukken blik). Maar het kunnen ook verschillende materialen zijn 

   (bijvoorbeeld een zilveren knopje wordt gesoldeerd aan een gouden ring).

- Bij het solderen bestaat de verbinding (het soldeer) altijd uit een materiaal dat eerder smelt 

   dan de materialen die aan elkaar worden verbonden.

1.2 Begrippen en definities

Het grote verschil:

Het grote verschil tussen lassen en solderen is dat men bij solderen de te verbinden basismaterialen zelf niet smelt. 

Ze worden met behulp van een toevoegmateriaal aan elkaar bevestigd. 

Dit toevoegmateriaal smelt eerder dan de te verbinden materialen.

1.2 Begrippen en definities

Smeltlassen:

Een mogelijke definitie is:

Smeltlassen is het verbinden van materialen, waarbij de materialen op de verbindingsplaats aan elkaar worden gesmolten zonder gebruik te maken van mechanische druk.

Bij het smeltlassen maakt men het metaal plaatselijk vloeibaar (smelten), en niet alleen maar deegachtig. Bovendien oefent men geen druk uit op de verbindingsplaats.

1.2 Begrippen en definities

Druklassen

Druklassen is het verbinden van materialen, waarbij het materiaal op de verbindingsplaats in vloeibare of deegachtige toestand wordt gebracht en waarbij druk wordt uitgeoefend om de verbinding tot stand te brengen.

Druklassen is ontstaan uit de eerste vorm van lassen, het vuurlassen of wellen. Men brengt het metaal in een deegachtige toestand. Vervolgens last men het onder druk (vroeger waren dit hamerslagen) aan elkaar.

1.3 Indeling lasprocessen

In de vorige paragraaf leerde je dat bij het lassen de metalen hoog worden verhit en soms worden gesmolten. Voor het lassen is er dus (veel) warmte nodig. De warmte die nodig is voor het lassen kan op verschillende manieren worden ontwikkeld, bijvoorbeeld door elektriciteit of door een chemische reactie.

Zoals je in de eerste paragraaf al zag, zijn er in de loop van de tijd verschillende lasprocessen ontstaan. We hebben er een aantal genoemd.

1.3 Indeling lasprocessen

Je kunt de lasprocessen op verschillende manieren indelen. Ten eerste kun je ze verdelen in

smeltlaspocessen en druklasprocessen.

De smeltlasprocessen kun je verder verdelen in elektrische processen en processen die geen gebruik maken van elektriciteit (bijvoorbeeld autogeen lassen). Ook de druklasprocessen kun je verder onderverdelen, maar daar gaan we nu verder niet op in

1.3 Indeling lasprocessen

In figuur 1.2 staan de verschillende las- processen die in deze lesstof voorkomen op een rij. 

In de laatste kolom zie je de lasproces- nummers van deze lasprocessen. 

Deze nummers worden internationaal gebruikt.

1.5 Vragen

Beantwoord de 7 vragen om te controleren of je de theorie goed hebt begrepen.

Veel succes!

1. Wat is het verschil tussen lassen en solderen?

2. Noem twee grote groepen lasprocessen.

3. Noem 3 booglasprocessen

4. Hoe worden het smeltbad en de overgaande druppels beschermd bij de volgende lasprocessen?
Booglassen met beklede elektroden,
TIG lassen en onder poeder lassen

5. Geef de lasprocesnummers van TIG-lassen met toegevoerde draad, MAG-lassen met metaalpoeder
gevulde draad en BMBE-lassen.

6. Wat verstaat men onder smelt lassen?

7. Wat verstaat men onder druklassen?