5 havo 13.3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

13.3 Uitscheiding van water en andere stoffen

In de proefopstelling bevindt zich aanvankelijk in de klok 6 liter water. Nadat de proefpersoon zo diep mogelijk heeft ingeademd en daarna via het slangetje zo diep mogelijk heeft uitgeademd, daalt de waterstand tot er nog 1 liter water in de klok aanwezig is.

Met deze demonstratie wordt aangetoond dat bij de proefpersoon

1. een hoeveelheid lucht in de longen achterblijft
2. de longinhoud precies 5 liter bedraagt
3. de minimale hoeveelheid te verversen lucht 1 liter bedraagt
4.  de maximale hoeveelheid te verversen lucht 5 liter bedraagt

Huidmondjes

Planten ademen via hun huidmondjes

Overdag verbruikt de plant veel CO2, dus is de concentratie CO2 in de plant laag
Via diffusie komt CO2 door de huidmondjes het blad in

Overdag produceert de plant veel zuurstof, dus de concentratie zuurstof in de plant is hoog
Via diffusie gaat zuurstof door de huidmondjes het blad uit.

Planten

‘s Nachts maakt de plant geen zuurstof. (Waarom niet?)

De plant verbruikt ‘s nachts wel zuurstof. (Waarvoor?)

‘s Nachts maakt de plant geen zuurstof. Waarom niet?

1. Geen fotosynthese want geen licht
2. Geen fotosynthese want geen water
3. Geen verbranding want huidmondjes dicht
4. Geen verbranding want geen CO2

De plant verbruikt ‘s nachts wel zuurstof. Waarvoor?

1. Opslaan voor fotosynthese
2. Fotosynthese in maanlicht
3. Verbranding
4. Huidmondjes open houden

Planten

Planten hebben water nodig voor fotosynthese.

Bij opname CO2 via huidmondjes ook verdamping water.

Dit kan een probleem zijn!

                               Een cel met veel water in de                                  Een cel met weinig water in de

                               vacuole (turgor) zet uit                                             vacuole (plasmolyse) krimpt

Planten

Mogelijke oplossingen:

 - minder huidmondjes

- tijdelijk huidmondjes sluiten

- waslaag over bladeren

- alleen in de nacht huidmondjes openen.

Planten en mensen

Planten hebben water nodig voor fotosynthese en

om warmte kwijt te raken: zweten. 

Daarnaast verliezen ze water als ze CO2 opnemen. 

Waar gebruiken mensen water voor?

Mensen

Voor 60% water.

Met name bloed en weefselvloeistof/lymfe.

Concentratie opgeloste stoffen moet ongeveer gelijk blijven.

Drink 2 liter water per dag.

Mensen

Spijsvertering gebruikt water: 

6-8 Liter. Gelukkig veel geresorbeerd. 

Via nieren scheidt je afvalstoffen uit, opgelost in water, per dag 180 Liter voorurine.

Temperatuurregeling, zweten: 100ml tot 10 liter per dag.

Ademhaling: waterdamp (0,3 liter)

Mensen

Spijsvertering: 0,1L (was 10L)

Via nieren: 1,5L (was 180L)

Ademhaling: waterdamp (0,7 liter)

Totaal 2,3L per dag (zonder zweet).

Zweten: 100ml tot 10 liter per dag (normaal 0,8L).

https:

homeostase =Het vermogen om het inwendig milieu (lichaamsvloeistoffen) voor de cellen zo constant mogelijk te houden

Nieren en lever

De afvaldienst lichaam: nieren + lever.

Lever regelt onschadelijk maken en extra opname/afgifte stoffen.

Breekt ook stoffen af, bij eiwitten komt ureum vrij (stikstof)

Nieren en lever

De afvaldienst in je lichaam: nieren en lever.

Nieren filteren het bloed. Er vindt terugresorptie plaats van nuttige stoffen. 

Hoeveelheid water wordt geregeld door hormoon uit hypofyse.

Planten in het tropisch regenwoud hebben:

1. veel huidmondjes om het vocht kwijt te raken
2. weinig huidmondjes om het vocht kwijt te raken

Op welke wijze zijn de huidmondjes aangepast bij landplanten in een droog milieu?

1. veel huidmondjes
2. weinig huidmondjes
3. huidmondjes aan de bovenkant van het blad

Hoe wisselen planten gassen uit?

1. Via diffusie door de huidmondjes
2. Via osmose door de huidmondjes
3. Via diffusie
4. Via osmose

Welke stof wordt via de huidmondjes opgenomen?

1. Koolstofdioxide
2. Mineralen
3. Water
4. Suikers

Na het drinken van brandnetelthee heeft iemand een verhoogde urineproductie. De concentratie opgeloste stoffen is in zijn urine minder dan wanneer hij dezelfde hoeveelheid gewone thee had gedronken. Beide hoeveelheden thee bevatten evenveel opgeloste stoffen. De totale hoeveelheid opgeloste stoffen die in 1 uur na het drinken van de thee in de urine wordt uitgescheiden, blijkt na het drinken van brandnetelthee even groot te zijn als na het drinken van gewone thee.
Is de concentratie van opgeloste stoffen in het bloed bij iemand na het drinken van brandnetelthee kleiner dan, gelijk aan of groter dan wanneer hij eenzelfde hoeveelheid gewone thee met dezelfde concentratie van opgeloste stoffen had gedronken?

1. Kleiner
2. Gelijk
3. Groter

Waar wordt de temperatuur geregeld?

1. Hersenstam
2. Ruggenmerg
3. Kleine hersenen
4. Hypothalamus