Gaswisseling en uitscheiding Les 3: Water

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Basis van al het leven: water

§13.3 Uitscheiding van water en andere stoffen

Afgelopen week

Ademhalen: adembewegingen, ademvolume, vitale capaciteit, longcapaciteit.

Kieuwen: tegenstroomprincipe.

Zelfstandig: gaswisseling in longblaasjes, diffusie,

regeling ademhaling. 

Deze les

Water: opname door 'drinken', osmose. 

Planten: 

verdamping via bladeren (zweten) en 

fotosynthese.

Mensen

temperatuur regeling (zweten), 

nieren (met afvalstoffen). 

Planten

Planten hebben water nodig voor fotosynthese.

Bij opname CO2 via huidmondjes ook verdamping water.

Planten

Mogelijke oplossingen:

 - minder huidmondjes

- tijdelijk huidmondjes sluiten

- waslaag over bladeren

- alleen in de nacht huidmondjes openen.

Toepassen

Maak §13.3 

opdr. 1 t/m 5

Planten en mensen

Hebben water nodig voor fotosynthese en

om warmte kwijt te raken: zweten. 

Daarnaast verliezen ze water als ze CO2 opnemen. 

Waar gebruiken mensen water voor?

Mensen

Voor 60% water.

Met name bloed en weefselvloeistof/lymfe.

Drink 2 Liter water per dag.

Water is belangrijk oplosmiddel.

Mensen

Spijsvertering gebruikt water: 

6-8 Liter. Gelukkig veel geresorbeerd. 

Via nieren scheidt je afvalstoffen uit, opgelost in water, per dag 180 Liter voorurine.

Temperatuurregeling, zweten: 100ml tot 10 liter per dag.

Ademhaling: waterdamp (0,3 liter)

Mensen

Spijsvertering: 0,1L (was 10L)

Via nieren: 1,5L (was 180L)

Ademhaling: waterdamp (0,7 liter)

Totaal 2,3L per dag (zonder zweet).

Zweten: 100ml tot 10 liter per dag (normaal 0,8L).

Nieren en lever

De afvaldienst lichaam: nieren + lever.

Lever regelt onschadelijk maken en extra opname/afgifte stoffen.

Breekt ook stoffen af, bij eiwitten komt ureum vrij (stikstof)

Hypothalamus en hypofyse regelt water.

Nieren en lever

De afvaldienst in je lichaam: nieren en lever.

Lever controleert op giftige stoffen en hoeveelheid van stoffen. Regelt onschadelijk maken en extra opname/afgifte stoffen.

Hypothalamus en hypofyse regelt water.

Nieren en lever

De afvaldienst in je lichaam: nieren en lever.

Nieren filteren het bloed. Er vindt terugresorptie plaats van nuttige stoffen. 

Hoeveelheid water wordt geregeld door hormoon uit hypofyse.

Toepassen

Aan de slag:

 §13.3 opdr. 6 t/m 16