Gs 8: Nederlands-Indië

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 8:  Burgers en stoommachines

                                                                          19e eeuw                        1800-1900

Regels

• Bij binnenkomst ga je zitten en pak je je spullen.
• Je laptop laat je dicht op tafel liggen.
• Als je wat wilt vragen steek jij je vinger op
• Als de docent praat zijn de leerlingen stil 
• Je behandeld een ander zoals je zelf behandeld wilt worden. Dat betekent met fatsoen en respect. 

Aantekeningen

Zie je dit potloodje? Dan neem je de dikgedrukte en onderstreepte zin over in je schrift.

Te weinig tijd? De les wordt met je gedeelt, kan je tijdens zelfstandig werken verder met overnemen.

Deze les

Nederlands-Indië

• Herhaling vorige les en criteria bespreken
• Leer je over Nederlands-Indië.
• Leer je over de uitbuiting van de koloniën.
• Leer je de begrippen ‘kolonie, cultuurstelsel, ethische politiek en nationalisme’ uit.

Wat betekent het begrip Modern-imperialisme.

1. Verovering van Europa en Amerika door Afrikaanse landen tussen 1870 en 1914
2. Verovering van Afrika en Azië door Europese landen tussen 1870 en 1914
3. De diefstal van grondstoffen en land van Afrikanen
4. De industrialisatie van Afrika en Azië mogelijk gemaakt door de Europeanen.

Wat zijn grondstoffen?

1. natuurlijk materiaal dat de basis vormt voor een product
2. Onnatuurlijk materiaal dat de basis vormt voor een product
3. Producten als lakens, hoefijzers, brood en ander verwerkt materiaal.
4. ruw materiaal dat nog bewerkt moet worden om er een product van te maken

Modern imperialisme

In de negentiende eeuw werd door de industrialisatie, het uitbreiden van het grondgebied steeds belangrijker voor Europa en gebeurde dit steeds meer en steeds sneller.

• Grondstoffen nodig (rubber/olie)
• Afzetmarkt vergroten om producten te verkopen
• Groter rijk om belangrijker te zijn in de wereld

Modern-imperialisme: Verovering van Afrika en Azië door Europese landen tussen 1870 en 1914 voor grondstoffen en voor een afzetmarkt van producten.

Nederlands-Indië

In de 16e zette de eerste Hollandse handelaren voet aan wal in Indonesië, zij kwamen daar om te handelen in specerijen. 

• VOC 
• Handelsposten 
• Kolonie: Overzees gebied dat door een ander land wordt bestuurd. 
• Monopolie op de specerijenhandel

De kolonie leverde veel winst op voor de Nederlandse schatkist.

Nederlands-Indië

In een poging de opbrengsten uit de koloniën te vergroten, voerde Nederland in 1830 het Cultuurstelsel in. Boeren moesten 20 % van de grond verplicht gebruiken voor het verbouwen van koffie, thee en suiker.

• Producten als belasting leveren aan de Nederlandse regering.
• Wie geen grond bezat werd verplicht om maximaal 66 dagen per jaar 

      voor de regering te werken

Cultuurstelsel: (1830-1870) gedwongen verbouwing van bepaalde producten in Nederlands-Indië om producten voor de wereldmarkt te krijgen.

• Indonesië is ongeveer 50x groter dan Nederland. 

Nederlands-Indië

Voor Nederland pakte het nieuwe stelsel zeer gunstig uit. Nadat de boeren hun producten hadden geleverd, zorgde de Nederlandse Handel Maatschappij (NHM) voor vervoer en verkoop. Geen andere bedrijven waren toegestaan. 

De winst belandde vervolgens in de Nederlandse schatkist. 

Batig slot: De winst die voortkwam uit het cultuurstelsel in Nederlands-Indië en ten goede kwam aan de Nederlandse schatkist.

Nederlands-Indië

Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw waren er echter steeds vaker protesten te horen. De Indonesische bevolk werd uitgebuit en mishandeld.

• Multatuli's boek 'Max Havelaar' 
• Eduard Douwes Dekker 
• Kritiek op het beleid 
• De overheid deed niks om uitbuiting te voorkomen.

Steeds meer mensen gingen pleiten voor afschaffing van het Cultuurstelsel. In 1870 werd de gewasverplichting opgeheven en het Cultuurstelsel hield daarmee op te bestaan.

Nederlands-Indië

Aan het einde van die eeuw begon men in Nederland te beseffen dat het zo niet door kon gaan. De gedachten in Nederland was dat de Indische bevolking zou moeten worden opgevoed. In 1901 werd de Ethische politiek afgekondigd.  

• Armoedebestrijding
• Volksonderwijs              groei nationalisme in Indonesië 
• Aanleg van irrigatiewerken 

Ethische politiek: Nederlandse koloniale beleid vanaf 1901 met als doel de koloniale bevolking te ontwikkelen en te helpen zodat zij politiek en economisch zelfstandig konden worden.

Wat betekent het begrip 'kolonie'

1. Binnenlands (provincie) gebied dat door een dezelfde land wordt bestuurd.
2. Overzees gebied dat door de inheemse mensen wordt bestuurd
3. Overzees gebied dat door een ander land wordt bestuurd.

Wat betekent het begrip 'Cultuurstelsel'

1. Overzees gebied dat door een ander land wordt bestuurd.
2. De winst die voortkwam uit het cultuurstelsel in Nederlands-Indië en ten goede kwam aan de Nederlandse schatkist.
3. Nederlandse koloniale beleid vanaf 1901 met als doel de koloniale bevolking te ontwikkelen en te helpen
4. gedwongen verbouwing van bepaalde producten in Nederlands-Indië om producten voor de wereldmarkt te krijgen.

Welk begrip pas het beste bij de omschrijving?

De winst die voortkwam uit het cultuurstelsel in Nederlands-Indië

1. Ethische politiek
2. Cultuurstelsel
3. Batig slot
4. Kolonie

Welke schrijver en boek uitte kritiek op het cultuurstelsel?

1. Schrijver Max Havelaar met het boek 'Multatuli'
2. Schrijver Multatuli met het boek 'Max Havelaar'
3. Schrijver Eduard Douwes Dekker met het boek 'Multatuli'

Opdrachten van de week

Maak de werkdoelen bij:

• Modern imperialisme
• Nederlands-Indië

Beantwoorde criteria in je schrift

(verschillend per kleur) 

Aan de slag! 

•     Ga naar de learning portal en maak de opdrachten. Daarna beantwoord de criteria die hoort bij het leerdoel in je schrift

se se Je mag zachtjes samenwerken. Je maakt wel je eigen werk. Hierbij mag je muziek luisteren.

            Als je klaar bent, dan laat je je werk zien voor feedback.