Het Ottomaanse Rijk probeert zichzelf staande te houden tegen de invloeden van Frankrijk en Groot-Brittannië en kiest daarom de kant van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije (Centralen)
Hiermee wordt het Ottomaanse Rijk ook een vijand van Groot-Brittannië
Slide 3 - Slide
Slide 4 - Slide
Belofte maakt schuld... (2)
Groot-Brittannië kan elke hulp (geld, goederen en soldaten) in het gebied goed gebruiken...
...en gaat dingen beloven aan verschillende groepen in het Ottomaanse Rijk. Ze stoken de groepen op tegen hun Ottomaanse meesters
Slide 5 - Slide
1915: McMahon-Hussein-correspondentie
Britten beloven, als ze helpen de Ottomanen te verslaan, onafhankelijkheid voor de Arabieren
1917: Balfour-verklaring
Britten beloven de Joden, een Joods nationaal tehuis in Palestina, in ruil voor steun aan de Britten. Mits niet ten koste van inheemse bevolking
Slide 6 - Slide
...maar beloven het gebied ook aan zichzelf!
1916: Sykes-Picot-verdrag
Frankrijk en Groot-Brittannië willen het gebied na overwinning helemaal niet weggeven aan andere landen of volken: ze willen het zelf houden.
De dubbele beloften uit 1915 en 1917, in combinatie met dit verdrag is de basis voor de huidige problemen in het Midden-Oosten
Slide 7 - Slide
Na de Eerste Wereldoorlog (1919)
Onderhandelingen in Versailles
Zowel Palestijnse Arabieren als Joden gaan er vanuit dat de beloften worden ingelost: een eigen staat
Onderhandelaars (lees: Frankrijk en Groot-Brittannië) vinden dat het Midden-Oosten nog niet klaar is voor onafhankelijkheid
Slide 8 - Slide
Mandaatgebieden in het Midden-Oosten
Slide 9 - Slide
Vrede van Versailles (1919)
Het Midden-Oosten wordt voorlopig bestuurd door de Volkenbond (voorloper van de Verenigde Naties)
De Volkenbond geeft Frankrijk en Groot-Brittannië de opdracht het gebied te besturen: mandaat
Van de Volkenbond moet Groot-Brittannië zich aan de Balfour-verklaring houden, niet aan de afspraken die gemaakt zijn met de Arabieren
1922: Mandaatgebied Palestina
Slide 10 - Slide
Mandaatgebied
Palestina
1922-1948
Groot-Brittannië moet het gebied
namens de Volkenbond besturen
Slide 11 - Slide
Joodse immigratie – Palestijnse problemen (2)
Grote immigratie en Joodse landaankoop zorgen voor irritatie en angst bij de Palestijnse Arabieren
In het gebied ontstaan rellen
Joden vinden dat de Britten niet genoeg doen tegen het Arabische geweld en richten daarom hun eigen 'leger' op: Hagana
Slide 12 - Slide
Joodse immigratie - Palestijnse problemen (1)
Door de Britse toezegging van een Joods nationaal tehuis: veel Joodse immigranten (ongeveer 40.000) naar Palestina
Welgestelde Joden kopen veel grond van Arabische grootgrondbezitters: Palestijnse Arabieren worden van hun land gezet
Slide 13 - Slide
MacDonald White Paper (1939) (1)
Een White Paper (Nederlands: witboek) is een regeringsplan
Hierin stonden de plannen van de Britse regering voor Palestina
Binnen tien jaar zou er zelfbestuur komen voor Palestina. Joden en Arabieren zouden dit samen uitvoeren, over een gemengd Arabische-Joodse staat.
Slide 14 - Slide
MacDonald White Paper (1939) (2)
De Joodse immigratie werd beperkt tot 15.000 mensen per jaar, voor de komende vijf jaar. Daarna mocht de Arabische bevolking hierover beslissen.
De landaankoop door Joden werd beperkt.
Britten verlaten het gebied binnen tien jaar
Slide 15 - Slide
Gevolgen van het Witboek
De timing was zeer ongelukkig: de situatie voor Joden in Europa werd steeds gevaarlijker (Kristallnacht en de Holocaust), terwijl de mogelijkheden om te migreren/vluchten steeds moeilijker werd
Joden waren zeer teleurgesteld: dit was in strijd met de Balfour-verklaring uit 1917
Palestijnse Arabieren waren ook teleurgesteld, wijzen het plan af
Slide 16 - Slide
Na de Tweede Wereldoorlog
Veel Joden willen weg uit Europa, zelfs na de oorlog was er veel antisemitisme
Emigreren naar Palestina was moeilijk: de Britten hielden vast aan hun Witboek
De Hagana hielp met illegale emigratie naar Palestina
Slide 17 - Slide
Steeds meer spanningen in Palestina
Joodse migranten worden onderschept op zee en teruggestuurd
Sommigen worden vastgezet in kampen op Cyprus
Reactie: extremistische Joden (Irgoen) plegen aanslagen op Britse doelen in Palestina
Slide 18 - Slide
Tweestaten-oplossing (1947)
De Britten hebben het mandaatgebied niet meer onder controle. Het gebied wordt overgedragen aan de Verenigde Naties (VN)
De VN komt met een Verdelingsplan: het gebied wordt verdeeld in een Joodse- en Arabische staat. Jeruzalem komt onder bestuur van de VN te staan.
Slide 19 - Slide
'De erfenis'
Slide 20 - Slide
De eerste jaren van de staat Israël (1)
Het Verdelingsplan brengt geen rust: geweld tussen Joden en Palestijnse Arabieren blijft.
Grote groepen Palestijnse Arabieren vluchten weg uit het gebied.
Slide 21 - Slide
De eerste jaren van de staat Israël (2)
14 mei 1948: David Ben Goerion roept de Joodse staat Israël uit,
15 mei 1948: de laatste Britten vertrekken uit het mandaatgebied Palestina
16 mei 1948: de Arabische landen Egypte, Syrië, Libanon en Jordanië vallen Israël aan
Slide 22 - Slide
De eerste jaren van de staat Israël (3)
De Verenigde Staten erkennen Israël snel: een niet-Arabische, democratische bondgenoot in het Midden-Oosten is voor hen erg belangrijk
De Verenigde Staten zijn een belangrijke bondgenoot (en kunnen wapens leveren)
Slide 23 - Slide
Arabisch-Israëlische Oorlog (1948-1949)
Israël: de Israëlische Onafhankelijkheidsoorlog
Palestijnen: al-Nakbah ('de Ramp')
Israël wint de oorlog en verovert veel gebieden: ook gebieden die door de VN aan de Palestijnse Arabieren waren toegezegd
Ruim 700.000 Palestijnse Arabieren vluchten uit Israël. Arabische landen blijven zich verantwoordelijk voelen voor Palestijnen
Slide 24 - Slide
Wat volgt is een periode van veel spanningen in de regio
Slide 25 - Slide
Zesdaagse Oorlog, 1967 (2)
Israël vreest een aanval van drie kanten door Egypte, Jordanië en Syrië
Israël besluit niet af te wachten en valt zelf aan
Slide 26 - Slide
Zesdaagse Oorlog, 1967 (3)
Het sterke en moderne Israëlische leger verplettert in 6 dagen Egypte, Jordanië en Syrië
Israël bezet grote stukken land: Sinaï en Gazastrook (van Egypte), Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem (van Jordanië) en de Golan (van Syrië)
veel gevluchte Palestijnen nu onder Israelisch bestuur
Slide 27 - Slide
Bezette gebieden
onderhandelingen: Erkenning van de staat Israel door Arabische landen zou leidden tot teruggave
Geen oplossing voor Palestijnen, dus Arabische landen weigeren
Israel bouwt nederzettingen in bezette gebieden tegen alle internationale regels in
Slide 28 - Slide
Jom Kipoeroorlog, 1973 (1)
Oorlog in 1973 waarbij Egypte en Syrië onverwacht Israël aanvallen
Jom Kipoer (Grote Verzoendag) is een Joodse feestdag: veel Israëlische soldaten zijn op verlof
Slide 29 - Slide
Jom Kipoeroorlog, 1973 (2)
Met veel moeite, en hulp van de Verenigde Staten, lukt het Israël om de troepen van Syrië en Egypte te verdrijven.
Verenigde Naties grijpen, na drie weken, in op het moment dat Israël delen van Syrië en Egypte wil veroveren.
Slide 30 - Slide
Geweld als oplossing?
Gevluchte Palestijnen gaan ook strijden voor hun rechten
Palestijnse strijdgroepen gaan samenwerken in de PLO (Palestijnse Bevrijdingsorganisatie), opgericht in 1964, (leider: Yasser Arafat)
Doelen: de vernietiging van de staat Israël, verdrijving van de Israëli's en redding van de Palestijnen (eigen Palestijnse staat)
Slide 31 - Slide
Dit kan volgens de PLO alleen
met geweld worden bereikt:
aanslagen, gijzelingen en kapingen
Slide 32 - Slide
Intifada
Palestijnen uit bezette gebieden zelf komen ook in opstand
tegen onderdrukking door Israelische leger dat de baas is in bezette gebieden en toename nederzettingen
ontstaan Hamas
Slide 33 - Slide
Hamas
islamitische verzetsbeweging vanuit de bezette gebieden
nieuwe tactiek: zelfmoordaanslagen, vanaf 1994 regelmatig gebruikt
Slide 34 - Slide
Vrede?
Deel Arabische landen heeft vrede gesloten met Israel
Ook PLO sloot vrede met Israel;
1993 Oslo-akkoord = overeenstemming over 2 staten oplossing
maar mislukt door wederzijds wantrouwen
Slide 35 - Slide
oslo akkoord
Slide 36 - Slide
tot op heden...
strijd gaat door
Israel sterkste partij
bezette gebieden omgeven door muren, steden meer nederzettingen