2122 Huiswerkles 5H Rechtsstaat 1

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

DE RECHTSSTAAT

- Wat houdt dat in?

- Waarom is het goed dat we een rechtsstaat hebben?

Leerdoelen zelfstandige les

- Je weet welke kenmerken een Rechtstaat heeft

- Je weet wat voordelen van een Rechtstaat zijn

- Je kan de kenmerken van een Rechtstaat herkennen in de actualiteit.

Denk terug aan het Landenspel van vorige les. Welke kenmerken van een rechtstaat kun je je herinneren?

Zwakke Rechtstaat

Sterke Rechtstaat

Welk land heeft volgens jou de sterkste Rechtsstaat? Zet deze landen op volgorde van zwak naar sterk.

Nederland

Verenigde staten

Indonesie

Denemarken

Venezuela

Lees 'Regels en wetten' en 'Wat is rechtvaardig? p. 28-29 en bron 1 op p. 30. Noem een rechtsnorm die vroeger anders was dan nu.

5 kenmerken van een rechtsstaat:

1. Grondwet – Hierin staan de belangrijkste wetten en grondrechten. 

2. Legaliteitsbeginsel – Je kunt alleen gestraft worden voor iets dat in de wet staat. 

3. Burgers hebben gelijke rechten – Iedereen is gelijk volgens de wet. 

4. Machtenscheiding – Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht zijn gescheiden 

5. Onafhankelijke rechtspraak – De rechter is onafhankelijk

Zoek online een definitie van 'staat'. Leg hieronder in je eigen woorden uit wat een 'Rechtsstaat' volgens jou is.

Grondwet

De volgende filmpjes en vragen gaan over de grondwet.

Machtenscheiding

Lees 'verdeling van de macht' p. 32-33

En beantwoord de volgende (sleep)vragen.

Trias Politica

Scheiding der machten

Sleep de juiste afbeelding naar elke macht

Wetgevende 

macht

Uitvoerende 

macht

Rechterlijke

macht

Trias Politica, drie machten:

wetgevende

uitvoerende

rechterlijke

wie?

wie?

wie?

wat ze doen:

wat ze doen:

wat ze doen:

wetten handhaven

parlement + ministers

rechters

zij die de wet overtreden bestraffen

wetten maken

de regering (ministers)

Lees: Hoe was het vroeger?

Absolute monarchie

Franse revolutie: meer macht voor volk, minder koning

1848: NL eerste grondwet

Daarna: steeds meer wetten & meer overheid

Leg uit wat een absolute monarchie is.

Hebben we in Nederland een monarchie?

1. Ja, een absolute monarchie
2. Ja, een monarchie maar met een grondwet
3. Nee, we zijn een republiek
4. Nee, want we zijn een rechtsstaat

Check je kennis

Er volgen nu 10 stellingen. Welke stelling past bij een rechtsstaat en welke niet? 

Ministers bemoeien zich met lopende rechtszaken.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Ook de koning moet zich aan de wet houden

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Een politicus moet voor de rechtbank verschijnen. De minister van justitie wil dat de zaak niet doorgaat en belt met de Officier van Justitie.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Politieagenten die verdacht worden van een misdrijf moeten voor de rechter komen.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Eén politieke partij wil alle andere partijen verbieden.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Het maakt niet uit of een rechter lid is van een politieke partij.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Een rechter vindt de wet niet streng genoeg. Hij besluit een verdachte een hogere straf te geven dan in de wet staat.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

De verdachte van een moord wordt door de rechter vrijgesproken. De Tweede Kamer is het hier niet mee eens en eist van de minister van justitie dat de verdachte wordt gestraft.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

De minister-president is aangeklaagd. Een meerderheid van het parlement beslist dat hij niet vervolgd mag worden.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

De Tweede Kamer kan niet tijdens een strafproces de wet wijzigen, om een verdachte een hogere straf te geven.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Toepassing

Kijk het volgende fragment van 'Zondag met Lubach' en beantwoord daarna de vragen in de slides.

Leg kort uit over welk probleem het in het fragment gaat.

Welke kenmerken van een rechtsstaat komen volgens Lubach in de knel?

Waarom is het raar dat Geert Wilders de Hongaarse president Orbàn als voorbeeld ziet?

Reflectie

Beantwoord deze (laatste) vragen over wat jij vond van deze les.

Hoe lang heb je over de les gedaan

1. Minder dan 20 min
2. 20-40 min
3. 40 min-1 uur
4. Meer dan een uur

Hoe moeilijk vond je de les? (0=veel te makkelijk, 100=veel te moeilijk)

0100

Hoe goed begrijp je nu wat een Rechtstaat is? (0=helemaal niet, 100=heel goed)

0100

Tot volgende week!