Module 3A- Les 3 combinatie keelpijn en allergische reactie

• Triage
• MBO
• Studiejaar 1

Triage Module 3A - Les 3

Keelpijn

Allergische reactie

                        

                                      2024-2025                   R. Koops

                                                                               

Wat gaan we vandaag doen?

Check voorbereiding - Medilect? Casussen? - zo niet - dit eerst maken op de gang

• Terugblik vorige les a.d.h.v. oefenvragen
• Keelpijn
• Allergische reactie
• Casuïstiek oefenen klassikaal mbv LessonUp

Vorige les

Hoesten en kortademigheid 

Vragen? 

Medilect maken: Hoesten + Kortademigheid en Keelklachten

Voorbereiden: keelklachten --> kom met gerichte vragen de les in!

Casus schrijven: kortademig en keelklachten

Huiswerk/voorbereiding niet ingezet/gemaakt, dan zul je de les moeten verlaten om hiermee aan de slag te gaan.

We spreken van acute hoest als het hoesten langer dan 2 weken aanhoudt

1. Waar
2. Niet waar

tot 3 weken = acuut

Iemand belt met de klacht hoesten en geeft aan dat er in het opgehoeste slijm duidelijk bloed aanwezig is. Welke actie zet jij in?

1. Je belt een ambulance, bloed ophoesten kan levensbedreigend zijn
2. Je maakt een spoedafspraak, dit moet binnen een uur beoordeeld worden
3. Je geeft binnen enkele uren een afspraak bij de HA
4. Je geeft zelfzorgadviezen, bloed in het slijm kan er gewoon bij horen

A: U1 wanneer het hevig/veel bloed ophoesten is - helderrood bloed, alleen maar bloed, kopjes vol - dit is hier niet het geval

C: Slijm met daarin overduidelijk bloed = matig bloed ophoesten - hierbij hoort urgentie U3

D: bloed ophoesten is alleen (mogelijk onschuldig) als het gaat om een enkel druppeltje of streepje bloed

Wat vraag ik om te achterhalen of de kortademigheid bij een baby hevig is of matig?

Wat ziet u precies - neusvleugelen/intrekkingen bij de ribben

Wat hoort u - kreunende steunende ademhaling - alarmerend! 

Bij hyperventilatie adviseer ik om 6 seconden in - en 3 seconden uit te ademen

1. Juist
2. Onjuist

3 seconden in en 6 seconden uit

Keelpijn

Vragen vanuit de voorbereiding? 

Keelpijn

Wie heeft er wel eens keelpijn gehad?

Vertel eens, wat voelde je? 

• Wat is meestal de oorzaak?
• Moet dit altijd behandeld worden met een kuur?  

Keelpijn is vervelend, maar kan bijna nooit kwaad. Meestal gaat het binnen

10 dagen over.

Meestal veroorzaakt door:

- Virus - verkoudheidsvirus 

- Heel soms door een bacterie

Het is meestal besmettelijk. Virus zit in speeksel, slijm en snot.

Antibiotica meestal niet zinvol (wel bijwerkingen)

We spreken van acute keelpijn wanneer de klachten korter dan 14 dagen bestaan

Welke ABCD vragen stel je bij keelpijn? 

Hoe vraag je dat?

A: airway bedreigd door zwelling keel?

- Hoe is de ademhaling? Hoort u de ademhaling piepen? (met name inademing)

- Kan de pt zijn/haar speeksel nog doorslikken of loopt het uit de mond?

Denk aan epiglottitis

WHAM

Wat ga je - wanneer de ABCD veilig is in je WHAM fase uitvragen? 

Wees nieuwsgierig en zorg voor een goed beeld in je hoofd van de situatie.

Vraag door 

Mooi om hier ook de hulpvraag aan te koppelen 

De triagewijzer - maak aantekeningen!

- Waarom stel ik deze vraag? 

- Hoe stel ik deze vraag? 

- Welke urgentie hoort er dan bij en

   snap ik ook waarom?

- Moeilijke woorden/begrippen? 

Kwijlen U1 (+inspiratoire stridor) 

Epiglottitis - ontsteking strottenklepje

Duidelijke problemen met openen mond U3

Peritonsillair abces

Verandering in spraak/stem

‘Aardappelstem’ in combinatie met ziek zijn en mond niet goed kunnen openen – U3

Denk aan ernstige infectie/angina/laryngitis (ontsteking strottenhoofd)

Roodvonk - huiduitslag

-Bacteriële infectie (streptokokken groep A)

Symptomen: Verlies van eetlust, snel oplopende koorts, keelpijn, pijnlijke klieren in de hals, soms overgeven en buikpijn

Typisch verloop/kenmerken:

- Tong wordt eerst wit en daarna (na 3

  dagen) rood, dik en bobbelig

  (frambozentong)

Op dag 2 van de infectie ontstaat rode uitslag op de borst, rode puntjes op een rode achtergrond, ruw, niet jeukend

De uitslag verspreidt zich over het lichaam, alleen de huid rondom de mond blijft bleek

Na 3-5 dagen verdwijnt de koorts

Enkele dagen later verdwijnt ook de huiduitslag

2-3 weken daarna kan de huid (met name handen en voeten) vervellen

U4 - duur klachten - langer dan 10 dagen zonder verbetering. normale verwachting is binnen 14 dagen over.

Adviezen - U5 

Wat leg je uit over keelpijn?

Welke zelfzorg adviezen geef je mee? 

Wat geef je voor verwachtingspatroon?

Wat wordt je vangnet? 

Zie thuisarts.nl 

Uitleg: 

Keelpijn gaat meestal vanzelf over binnen 10 dagen.

Een verkoudheidsvirus is vaak de oorzaak.

Antibiotica hebben bij keelpijn meestal geen zin. Ook hebben ze nadelen.

Advies:

Drink regelmatig koud water. Hierdoor kan de pijn minder worden.

Zuig op een snoepje. Ook hierdoor kan de pijn minder worden. Het helpt niet tegen de keelontsteking.

U hoeft geen speciale zuigtabletten te kopen. Het is niet zeker of ze beter helpen dan andere snoepjes en ze zijn wel duurder. Gebruik geen zuigtabletten met NSAID's (zoals flurbiprofen). Ze hebben ook bijwerkingen. Kijk op de verpakking om te controleren wat er in een zuigtablet zit.

Rust genoeg uit. Zeker als u koorts heeft en u zich niet lekker voelt.

Praat zo weinig mogelijk. Als u wel praat, praat dan gewoon en ga niet fluisteren.

Evt: niet roken

Contactadvies:

Bel direct uw huisarts of huisartsenpost als 1 van deze dingen voor u klopt:

U ademt snel of moeilijk.

U maakt een piepend of gierend geluid bij het ademhalen.

U kunt niet meer drinken of slikken.

U gaat kwijlen.

U kunt uw mond niet goed meer open doen.

U voelt zich steeds zieker.

U heeft ernstige pijn aan 1 kant van uw hoofd (zoals oorpijn of pijn in uw hals).

U heeft minder weerstand. Bijvoorbeeld door een chronische ziekte of medicijnen.

Bel op werkdagen uw huisarts als 1 van deze dingen voor u klopt:

U twijfelt of u veilig een NSAID kunt gebruiken.

U heeft langer dan 3 dagen koorts.

Uw keelpijn duurt langer dan 10 dagen zonder verbetering

U denkt dat uw keelpijn misschien door een soa komt.

Mw. Peters belt naar de praktijk. Ze geeft aan keelpijn te hebben. Bij navraag kan ze de mond niet meer goed openen. Welke urgentie zet je in?

1. U4
2. U2
3. U1
4. U3

Dhr. Wal belt naar de praktijk.
Je kunt hem nauwelijks verstaan en daarbij hoor je een Inspiratoire stridor. Je zet een U1 in.
Welke tussentijdse adviezen geef je deze pt. tot de amb. komt?

1. Laat patiënt rustig liggen, niet zitten. Inspanning voorkomen. Laat de patiënt niet alleen. De mondholte met rust laten.
2. Laat patiënt rustig liggen, niet zitten. Inspanning voorkomen. Laat de patiënt niet alleen. De mondholte open houden met je vingers.
3. Laat patiënt rustig zitten, niet liggen. Inspanning voorkomen. Laat de patiënt niet alleen. De mondholte met rust laten.
4. Laat patiënt rustig zitten, niet liggen. Inspanning voorkomen. Laat de patiënt niet alleen. De mondholte open houden met je vingers.

Je kan naast koud drinken en evt. op een snoepje te zuigen ook pcm adviseren bij keelpijn.
Welke hoeveelheid adviseer je bij volwassenen?

1. 2dd4
2. 4dd2
3. 3dd2
4. 2dd3

Allergische reactie

Onderwerpen zijn:

• ABCDE vraag
• Urticaria
• Hooikoorts
• Insectenbeet
• Eikenprocessierups
• Tekenbeet (deze vervolgd)
• Anafylactische shock (deze vervolgd)

Allergische reactie

Wie heeft er wel eens een allergische reactie gehad?

Hoe uitte zich dat?

Wat heb je daartegen gedaan?

Mestcellen voeren een beschermende en verdedigende taak uit in ons lichaam. Een mestcel is één van de soorten witte bloedcellen die worden gemaakt in ons beenmerg. 

Urticaria worden veroorzaakt door stoffen die vrijkomen uit zogenaamde mestcellen. Mestcellen zijn onder andere aanwezig in de huid, slijmvliezen en longen en bevatten blaasjes die boordevol zitten met verschillende stoffen, zoals histamine.

Bij een insectensteek bijvoorbeeld zullen mestcellen in de huid ervoor zorgen dat het gif zich niet te ver in het lichaam kan verspreiden door plaatselijke zwelling en roodheid op de plek van de steek. De zwelling van de neus bij hooikoorts is een ander voorbeeld van de werking van mestcellen die in het neusslijmvlies zitten.

Klachten:

bij een allergie zijn bijvoorbeeld jeuk of vlekjes op de huid (bobbeltjes= papels, verdikkingen, zwellingen, blaasjes , blaren, rode uitslag), dikke oogleden, tranende ogen, kriebel in de neus, tintelingen van de tong, hoesten en niezen.

Je bent dan allergisch voor iets, zoals stuifmeel (hooikoorts), schimmels, huidschilfers van dieren, huisstofmijt, make-up of bepaalde voeding (pinda's, eieren).

Het lichaam reageert dan overdreven op een stof.

Advies om erachter te komen:

Schrijf op welke klachten je krijgt op welke momenten. Zo kom je te weten waar u allergisch voor bent.

Zorg ervoor dat je niet in contact komt daarmee.

Met medicijnen kun je de klachten ook verminderen.

Adviezen:  bijv. bij pollen ->  ramen dicht etc. 

Of lokale zwellingen na een insectensteek-> lokale allergische

reactie 

Medicatieallergie ->  bijv. AB reactie 

Voedselallergie->  kijken of je er achter kunt komen waar je op reageert. Bij heftige allergie samen met de specialist 

Contactallergie (contacteczeem)->

Op stoffen, latex, rubber

Bij makeup/cremes etc op klein stukje huid uitproberen. 

Zonneallergie-> Door reactie op de zon

ABCDE vraag

Wat zou je in kunnen zetten als ABCDE vraag bij een casus over  een allergische reactie ? Kun je dit toelichten? 

A  kwijlen , slikklachten

B – ademhaling normaal? Kortademig/benauwd/geluiden bij ademhaling? snel ontstaan? 

C - klam zweten, hartkloppingen, flauwvallen, collapsneiging

D- reactie AVPU – bewustzijn checken

E – omgeving veilig?

Kortademig? Snel ontstaan?

Symptomen van anafylaxie?

Bekend met allergie?

Moeite met slikken?

Korte WHAM vragen: 

Waar gestoken? Wanneer gestoken:

Hoe ziet het er nu uit? 

Reactie laten omschrijven. .hoe heftig? 

Urticaria 

Een niet gevaarlijke vorm van allergie die we vaak zien in de praktijk :

• Wat is de andere naam ? 
• Welke vragen stel je om een erkend beeld te krijgen?
• Waardoor ontstaat dit?
• Welke adviezen kun je geven?

Netelroos oftewel galbulten

Vragen tijdens triage om een erkend beeld te krijgen:

Lijkt het of u in de brandnetels heeft gelegen? Ziet het er uit als een soort muggenbulten?

Jeukt het? Ja

Is het besmettelijk? Nee!

Bij netelroos heb je plotseling jeukende rode bulten op uw huid.

Het kan komen door virussen, voeding, medicijnen of insectenbeten.

De bulten verdwijnen vanzelf binnen uren tot dagen.

Stress, hitte, pijnstillers en alcohol kunnen de jeuk erger maken.

Medicijnen (antihistaminica) kunnen de jeuk minder maken.

Bel direct de huisarts als u in korte tijd veel bulten krijgt met benauwdheid of dikke lippen, ogen, tong of keel.

Advies: 

Draag luchtige, los zittende kleding.

Hoe moeilijk het ook is: probeer niet te krabben. Krabben maakt de jeuk erger.

Vermijd hitte of snelle temperatuur verandering. Dit wekt meer reactie op.

MED: antihistaminicum (cetirizine, loratadine. Dit kan je ook slikken bij zwangerschap. Bij borstvoeding advies: Loratadine

Hooikoorts

Hooikoorts is een allergie voor stuifmeel (=pollen) van grassen of bomen.

 

Je niest veel, krijgt een verstopte neus, jeukende of tranende ogen, je kan het benauwd krijgen en last van moeheidsklachten.

Je kunt bijvoorbeeld ook allergisch zijn voor katten of huisstofmijt. Dit kunnen dezelfde klachten geven.

Hooikoortsklachten krijg je alleen als grassen en bomen bloeien.

Hooikoorts door bomen begint in februari of maart. Tussen maart en eind mei heb je vaak de meeste klachten.

Hooikoorts door gras begint in april of mei. Tussen mei en augustus heb je vaak de meeste klachten.

De klachten ontstaan als er stuifmeel in je ogen, neus, mond, keel of luchtpijp komt. Hierdoor worden de slijmvliezen dikker en gaan ze meer slijm maken.

Hooikoorts is vervelend, maar niet gevaarlijk. De klachten verdwijnen vanzelf weer als het stuifmeel uit de lucht verdwenen is.

Klachten:

• jeukende neus
• een verstopte neus
• een snotneus of loopneus
• niezen
• jeukende ogen
• tranen
• een droge keel, soms met kriebelhoest
• een vol gevoel in je hoofd
• moe zijn
• benauwd zijn of moeilijker ademen
• piepend geluid bij het ademen
• een gevoel alsof je koorts hebt. Je zou kunnen denken dat je van hooikoorts ook koorts krijgt, maar dat is niet zo.

Adviezen hooikoorts

Blijf dan zoveel mogelijk binnen.

Hou de ramen dicht, ook 's nachts. 

Doe de ramen open als het regent of net geregend heeft.

Draag buiten een bril of zonnebril.

Ga niet zelf grasmaaien.

Laat je was binnen drogen. Buiten komt er stuifmeel in.

Medicatie kan uit neusspray bestaan en/of medicatie antihistaminicum. Zie Thuisart.nl (hooikoorts)

• Med: cetirizine of loratadine  (OTC)
• Recept neusspray ; bv. fluticason

Bij droog en zonnig weer zit er veel stuifmeel in de lucht.

Tips als je ergens naartoe wilt gaan, bijvoorbeeld met vakantie:

• Aan zee en hoog in de bergen heb je minder klachten, omdat daar minder stuifmeel in de lucht zit.
• In de herfst en winter heb je ook minder klachten. En als het regent of net geregend heeft.

Insectenbeet

• Welke geven het meeste overlast?
• Welke vragen stel je om een erkend beeld te krijgen?
• Wat doen we met een angel die er nog in zit?
• Welke adviezen kun je geven?
• Wat is je vangnet?

Muggen, vlooien, wespen, dazen, horzels, bijen, mieren, teken, bedwantsen en steekvliegen zijn insecten die bijten of steken. Ze steken om zich te verdedigen of omdat ze zich voeden met menselijk bloed.

Adviezen:

Insectenbeten kunnen jeuk, pijn en een bult geven.

Na de steek:

 10 minuten koelen (natte doek of met cold-pack)

MED: antihistaminicum (cetirizine, loratadine. Dit kan je ook slikken bij zwangerschap. Bij borstvoeding advies: Loratadine

Muggenbulten ( bij kinderen kunnen dit heftige lokale reacties zijn)

Steken van de Blinde daas-> vieze diepe steek, zorgt vaak voor infectie-> wondroos

Gestoken door een bij

De angel uit de huid halen. Probeer de angel eruit te schrapen: met de nagel, de rand van een bankpas, de stompe kant van een mes of een pincet, of duim en wijsvinger

Soms hangt er nog een klein gifzakje aan de angel. Pas dan op dat je niet in het zakje knijpt. Dan kan er namelijk meer gif in uw huid spuiten.

Je hoeft een beet niet uit te zuigen. Het is niet bekend of dit helpt tegen de jeuk, pijn, plek of bult.

Na de steek:

 10 minuten koelen (natte doek of met cold-pack)

Bel direct uw huisarts:

• Bij een steek in de tong of keel als u overgevoelig bent voor insectenbeten
• Tong of keel wordt dik
• Benauwd wordt na de steek
• Stem klinkt plots hees
• Duizelig of valt flauw
• Erge krampen in buik of vaker braken
• Als je snel huiduitslag of jeuk krijgt over je hele andere plaatsen dan waar u gestoken bent

Eikenprocessierups

• Wat geeft dan precies de jeuk/klachten?
• Wat voor klachten geeft dit?
• Welke adviezen geef je?
• Wat is je vangnet?

De eikenprocessierups kan in de zomer in eikenbomen zitten. Vooral in de maanden mei, juni en juli.

De rupsen hebben brandharen. Dat zijn haartjes die jeuk en pijn kunnen geven. Deze brandharen kunnen jeuk, bultjes en oogklachten geven. Ze zijn zo klein dat je ze niet kunt zien. De brandharen waaien door de lucht in de buurt van de besmette bomen.
 

Blijf uit de buurt van eikenbomen met rupsen of rupsennesten.

Voorkomen:

Zorg dat hals, armen en benen bedekt zijn (lange broek, lange mouwen).

Doe een (zonne)bril op.

Ga niet op de grond zitten.

Raak de rupsen of hun (oude) nesten niet aan.

Weet dat er rupsen in een boom zitten, doen ze vaak een lint om de stam. 

Brandharen kun je uit kleding krijgen door die goed te wassen, als het kan op 60ºC.

Bij klachten:

Trek kleding uit waarin brandharen zitten.

Spoel de huid en ogen goed met lauw water.

Verwijder brandharen van de huid met plakband.

Niet wrijven of krabben!

De klachten gaan binnen 2 weken vanzelf over.

Bij veel jeuk kan een verkoelende zalf of crème met bijvoorbeeld menthol helpen (OTC)

Bel direct de huisarts als 1 of meer van de volgende dingen voor u kloppen:

• Ineens benauwd worden
• Oogleden, lippen en/of tong worden steeds dikker

Vervolg allergische reactie

De onderwerpen tekenbeet en anafylactische shock pakken we in week 11 op. 

Dit wordt een les van herhaling DM en allergische reactie met aanvulling tekenbeet, anafylactische shock en luizen

Huiswerk

Medilect maken: Allergische reactie of insectensteek 

Volgende week ( week 10) een KT1-toets van module 3A

Volgende les: basis diabetes

Binnen KT1-praktijk gaat dit over;

• Kortademig
• Hoesten
• Keelpijn
• Allergische reactie

Volgende les:

Diabetes (normaal voor de les voorbereiding maar gezien een uitval les dit en toets wordt dit na de DM les ingezet)