Aanhalingstekens en hoofdletters les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Spelling

hoofdletters

en

leestekens

oelen hoofdletters

• Je weet wanneer je een hoofdletter moet gebruiken.
• Je weet wanneer je géén hoofdletter moet gebruiken. 
• Je kunt uitleggen, met behulp van de regels, wanneer je wel/geen hoofdletter moet gebruiken. 

Doelen 

• Je weet wanneer je een punt moet gebruiken.
• Je weet wanneer je een komma moet gebruiken.
• Je weet wanneer je aanhalingstekens moet gebruiken.
• Je kunt bovenstaande leestekens correct gebruiken in een zin. 

Met of zonder hoofdletter?

1. Pinksteren
2. pinksteren

Met of zonder hoofdletters?

1. havo
2. HAVO

Met of zonder hoofdletter?

1. aardrijkskunde
2. Aardrijkskunde

Met of zonder hoofdletter?

1. de volkskrant
2. de Volkskrant

Met of zonder hoofdletter?

1. maandag
2. Maandag

Met of zonder hoofdletter?

1. December
2. december

Met of zonder hoofdletter?

1. vmbo
2. VMBO

Wanneer een hoofdletter?

• Begin van een zin
• Bij (aardrijkskundige) namen
• Officiële feestdagen
• Historische gebeurtenissen
• Instellingen of bedrijven

bij aardrijkskundige namen

• landen, plaatsnamen, rivieren, bergen, hemellichamen
  => ook afleidingen
  Zuid-Afrika   /   Zuid-Afrikaans
  Middellandse Zee   /   Middellandse Zeegebied
  

bij namen

• mevrouw De Vries
• mevrouw M. de Vries
• Miep de Vries
• mevrouw De Vries-van der Kist

Wanneer geen hoofdletter?

• dagen
• maanden
• seizoenen
• windstreken

Pasen / paasviering

• Pasen
  religieuze feesten
• paasviering
  afleidingen van die religieuze feesten
  
• Kerstmis <=> kerstvakantie

Wie was dat?

Bij brailleschrift denk je aan ----->

en niet aan de meneer die het heeft ontwikkeld. Daarom een kleine letter.

Zie ook: een fles bordeaux uit Frankrijk / de streek Bordeaux

Wat is de juiste spelling?

1. engelse drop
2. Engelse drop

Wat is de juiste spelling?

1. jarik de boer
2. Jarik De Boer
3. Jarik de Boer
4. jarik De Boer

Hoe schrijf je deze naam goed?
mevrouw h. de jong

mevrouw H. de Jong

mevrouw De Jong

(de eerste letter van een naam schrijf je met hoofdletter => mevrouw H. de Jong, ze staat onder de 'J' in het telefoonboek )

Let dus op het verschil

Schrijf deze zin met alle leestekens en hoofdletters:
hij zei in mei leggen alle vogels een ei

Hoe zit dat? 

Hoofdletters in namen 

• persoonsnamen beginnen met een hoofdletter, zoals in: Joost
• Als er een voorletter of voornaam bij staat, schrijf je voorvoegsels met kleine letters: Joost van der Wal, de heer J. van der Wal, mevrouw K. van der Wal-ten Napel

• staat er een aanspreekvorm voor (zoals meneer, dokter) schrijf je het eerste voorvoegsel met een hoofdletter:

de heer Van der Wal

mevrouw Van der Wal-ten Napel

Welke is goed?

1. 😉 is een veelgebruikte emoticon.
2. 😉 Is een veelgebruikte emoticon.

Hoe zit dat?

Hoofdletters aan het begin van de zin.

In principe begint elke zin met een hoofdletter. Twee uitzonderingen:

1. Begint de zin met een apostrof, dan krijgt het tweede woord een hoofdletter.
   ‘s Ochtends om 8.15 uur moesten we ons op het veld verzamelen.
2. Begint de zin met een symbool of cijfer, dan volgt er geen beginhoofdletter.
   5 mensen waren afwezig bij de les in TEAMS.
   # betekent hashtag. 

Welke is goed?

1. Ik woon in het Zuiden van Amsterdam-zuid.
2. Ik woon in het zuiden van Amsterdam-Zuid.
3. Ik woon in het Zuiden van amsterdam-zuid.
4. Ik woon in het Zuiden van Amsterdam-Zuid.

Hoe zit dat? Hoofdletters in windrichtingen.

Namen van windrichtingen schrijf je niet met een hoofdletter, tenzij ze deel uitmaken van een aardrijkskundige aanduiding.

Dus: zuiden

en Zuid-Afrika

Welke is goed?

1. Met Pinksteren ben je vrij op maandag: Pinkstermaandag
2. Met pinksteren ben je vrij op maandag: Pinkstermaandag
3. Met pinksteren ben je vrij op maandag: pinkstermaandag
4. Met Pinksteren ben je vrij op maandag: pinkstermaandag

Hoe zit dat? Hoofdletter bij religieuze feesten

Namen van (religieuze) feestdagen schrijf je met een hoofdletter: Pasen, Suikerfeest, Moederdag, Kerstmis.

Bij samenstellingen met religieuze feesten / afleidingen schrijf je geen hoofdletter: paasmaandag, eerste kerstdag, kerst

Wel een hoofdletter

Geen hoofdletter

naam schip

naam straat

naam school

naam planeet

namen van periodes

politieke stroming

soortnaam

namen die je aan een persoon doen denken

Wanneer gebruik je aanhalingstekens?

Aanhalingstekens:

• bij directe rede of citaat
• De leerling zei: "Ik ben echt op tijd, mevrouw!"
• X De leerling zei dat hij echt op tijd is. 


• bij titels van b.v. boeken => De griezelbus (Lees jij 'De griezelbus' ook?)
• Als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis => schrijf je 'scan' met een c of met een k? 
• Cynisch: Die 5-0 nederlaag is een 'prima' resultaat.
• Let op: gedachten staan niet tussen aanhalingstekens! De leerling dacht: het is wel oké om te laat te komen.

Aanhalingstekens of niet?
Joep zei dat hij moe was

1. Geen aanhalingstekens
2. Wel aanhalingstekens

Staan de aanhalingstekens goed?

'Dat vind ik stom', zei Marie.

1. goed
2. fout

Aanhalingsteken of niet? Maria denkt: ik wil daar ook graag bij zijn.

1. wel
2. niet

Staan de aanhalingstekens juist?
Schijf je 'boekentas' of 'boeketas'?

1. juist
2. onjuist

Extra uitleg

Voor wie wil...

Zie volgende slides en SOM