Week 21- Leerjaar 2 §5 Tussenletters in samenstellingen+ §6 aan elkaar of los - 2ha

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

week 21 les 1+2 - 2ha

Eerste lesuur

• 10 minuten stillezen
• Samenstellingen
  
• Uitleg
  
• Zelf oefenen

Tweede lesuur

• 10 minuten stillezen
• Uitleg §6 Aan elkaar of los?
• Nieuwsquiz

Samenstellingen

Lesdoelen

Na deze les: 

• Heb je de theorie van tussenletters in samenstellingen geleerd. 
• Heb je geoefend met de spelling van samenstellingen. 

Een samenstelling: twee (of meer) woorden die samen één woord worden

Hoe schrijf je de samenstelling van
liefde+verdriet

1. liefdeverdriet
2. liefdenverdriet
3. liefdesverdriet
4. liefdverdriet

Hoe schrijf je de samenstelling van
varken+staart

1. varkensstaart
2. varkenstaart
3. varkestaart
4. varkesstaart

Hoe schrijf je de samenstelling van
zon+schijn

1. zonnesschijn
2. zonschijn
3. zonnenschijn
4. zonneschijn

Tussenletter 's' in samenstelling

• Als je een -s tussen de twee delen hoort, schrijf je die ook:

jongensdroom

stationsweg 

• Begint het rechterdeel van het woord ook met een s vervang het dan met een ander woord.

varkensstaart

varkenshok

Tussenletter 'n' in samenstelling

Als het eerste deel van de samenstelling een meervoud op -en heeft, dan schrijf je dat ook in de samenstelling.

Dus:

beukennootje

fietsenstalling

Uitzonderingen

Je schrijft géén tussen -n of -s als het linkerdeel:

- geen meervoud heeft: tarwebrood, hellevuur

- uniek is, er is er maar één van: zonnebank, maneschijn 

- het (ook) een meervoud op s heeft: horlogebandje,  groentesoep

- geen zelfstandig naamwoord is (zn:) hogeschool (b.n.w.), huilebalk (w.w.)

- aangeeft hoe groot, goed, klein, stom iets is (=versterkend): reuzeleuk, apetrots

- versteende uitdrukking is: bullebak, schattebout, elleboog (woorden waren vroeger samenstellingen maar tegenwoordig komen losse delen niet meer voor in onze taal)

Maak een samenstelling van de woorden:
stoel + dans

Maak een samenstelling van de woorden:
huis + markt

Maak een samenstelling van de woorden:
maan + schijn

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
breedtestraal

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
zonnebril

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
dieptepunt

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
reuzegroot

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Maak een samenstelling van de woorden:
bezoeker + centrum

Maak een samenstelling van de woorden:
pakje + avond

Maak een samenstelling van de woorden:
lengte + verschil

Zelf oefenen

Wat: Lees de theorie van cursus 7 §5 spelling en maak de opdrachten van  §5 (1 t/m 5) p. 256-257

Hoe:  Individueel in je boek of op je laptop, maar je mag op fluisterniveau overleggen met degene die naast je zit. 

Hulp: Theorie uit je boek of internet en buur.

Uitkomst: Je hebt geoefend met de tussenletters in samenstellingen

Tijd:  15 minuten

Klaar?

Huiswerk of pak je leesboek

week 21 les 3+4 - 2ha

Eerste lesuur

• 10 minuten stillezen
• Terugblik samenstellingen
  
• Uitleg
  
• Zelf oefenen

Tweede lesuur

• 10 minuten stillezen
  
• Zelf oefenen §5
• Nieuwsquiz

Lesdoelen

Aan het eind van deze les..

• .. ken je de regels voor los of aan elkaar schrijven van woorden.

Het belang..

Dameshakken

of 

Dames hakken

De regels

Je doet dit bij:

- Samenstellingen die bestaan uit twee of drie woorden.

Bijv.:  Schoenenwinkel, frietkraam, warmwatervoorziening etc.

                     (2)                         (2)                           (3)

De regels

Je schrijft twee of meer woorden aan elkaar als zij een begrip vormen.

Je doet dit bij:

- Woorden die beginnen met er, hier, daar, waar + voorzetsel

Bijv.:  Daarom, waarover, erop, eronder etc.

De regels

Je doet dit bij:

- Getallen tot en met duizend

Bijv.:  vierentwintig, drieënveertigduizend, tweehonderd

De regels

Je doet dit bij:

- Veel samengestelde werkwoorden

Bijv.:  opzoeken, meewerken, koffiedrinken

De regels

Je doet dit bij:

- Veel samengestelde bijvoeglijke naamwoorden

Bijv.:  hoogbegaafd, veelbelovend, donkergrijs, laaggeplaatst