Overheid en risico, overheid en markt

Wat gaan we doen op donderdag 16 december:
- check huiswerk, Toepassen en Naar het examen
- planning:
   . volgende week: Introductie Module Economische groei 
   . 1e week januari herhalen Vraag en aanbod/Markt en overheid   
   .  vandaag: marktwerking en overheid:
      - een falende markt en instrumenten overheid
      - een ontbrekende markt en instrumenten overheid
      - marktwerking of niet?

1 / 33
next
Slide 1: Slide
EconomieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 33 slides, with interactive quizzes, text slides and 6 videos.

Items in this lesson

Wat gaan we doen op donderdag 16 december:
- check huiswerk, Toepassen en Naar het examen
- planning:
   . volgende week: Introductie Module Economische groei 
   . 1e week januari herhalen Vraag en aanbod/Markt en overheid   
   .  vandaag: marktwerking en overheid:
      - een falende markt en instrumenten overheid
      - een ontbrekende markt en instrumenten overheid
      - marktwerking of niet?

Slide 1 - Slide

- herkennen van een falende en een ontbrekende markt
- herkennen van een natuurlijk monopolie
- begrijpen en herkennen van processen van nationalisatie,
   verzelfstandiging, privatisering en liberalisering
- (her)kennen van vormen van marktwerking
- begrijpen van het principe van 'de onzichtbare hand' en
  de voordelen van een vrije markt
Leerdoelen

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Video

Waarom wil(de) de overheid meer marktwerking in de zorg?

Slide 4 - Mind map

Wanneer is er sprake van
een 'falende markt'?

Slide 5 - Mind map

--> De markt faalt:
      - prijzen zijn te hoog of te laag
      - (on)wenselijke producten
      - externe effecten
      - (on)gewenste machts- of monopolieposities
      - bescherming (eigen/essentiële) sectoren
--> Het 'natuurlijke' marktevenwicht is niet wenselijk
Een falende markt

Slide 6 - Slide


Wat zijn de (drie) manieren voor de overheid om het marktevenwicht te beïnvloeden?

Slide 7 - Open question

Overheidsingrijpen bij een falende markt
 1. prijsregulering (minimum- en maximumprijzen)
 2. (belasting)heffing of subsidie
 3. wet- en regelgeving

Slide 8 - Slide

Maar wat als er niet zozeer een falende markt is, maar überhaupt geen markt??

Met andere woorden als er sprake is van:

Ontbrekende markten??

Slide 9 - Slide

Maar wat als er niet zozeer een falende markt is, maar überhaupt geen markt??

Met andere woorden als er sprake is van:

Ontbrekende markten in het geval van:
- collectieve goederen
- (quasi-) collectieve goederen
- externe effecten

Slide 10 - Slide

Gaat het hier om een falende of een ontbrekende markt?
Falende markt
Geen markt
De markt van sneeuwschuivers en zoutstrooiers
De markt van  CO2-uitstoot
De markt van coronavaccins
De markt van vaccinatie- locaties voor corona
De markt van kolen(centrales)
De markt van sociale  huurwoningen
De markt van IC-bedden
De markt van frisdranken op school

Slide 11 - Drag question

Overheid creëert zelf een markt: 
 1. zelf goederen/diensten gaan produceren
 2. goederen/diensten gaan laten produceren
 3. internaliseren van externe effecten

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Video

Slide 14 - Video

Slide 15 - Video

Slide 16 - Video

Slide 17 - Video

Marktwerking = situatie dat er concurrentie is om de gunst van de vrager
1.  privatiseren (via de fasen: verzelfstandiging, liberalisering 
    en eigendomsoverdracht)
2. veilen van concessies (= alleenrecht voor een bedrijf om een
    aantal jaren een product op de markt te brengen)
3. uitbesteden (= overheid geeft opdrachten aan derden om 
    die uit te voeren)
4. consumenten informeren (zodat consumenten zelf beter
    kunnen oordelen)

Slide 18 - Slide

Slide 19 - Slide

Wie is de overheid eigenlijk?

Slide 20 - Slide

Slide 21 - Slide

Slide 22 - Slide

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Slide

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Slide

Slide 27 - Slide

Slide 28 - Slide

Een falende of ontbrekende markt
- Instrumenten overheid bij falende markt
- Instrumenten overheid bij ontbrekende markt 
- Principaal-agentmodel 
- Maatschappelijk krachtenveld (marktwerking, privatisering)
- Collectieve sector
- Doelstellingen economische politiek

Slide 29 - Slide

Wat zijn de drie instrumenten van de overheid bij een ontbrekende markt?

Slide 30 - Mind map

 1. zelf goederen/diensten gaan produceren
 2. goederen/diensten gaan laten produceren
 3. internaliseren van externe effecten
Instrumenten bij een ontbrekende markt (creëren van een markt)

Slide 31 - Slide

 1. prijsregulering
 2. heffingen en subsisdies
 3. wet- en regelgeving
Instrumenten bij een falende markt

Slide 32 - Slide

Slide 33 - Slide