Descartes

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Descartes

Spoorboekje

- Rationalisme en empirisme

- Descartes en kennis in vier stappen

Rationalisme en empirisme

- Rationalisme = alle kennis komt voort uit het denken

- Empirisme = alle kennis komt voort uit de waarneming

- Pragmatisme = iets is kennis als het werkt

- Scepticisme = twijfelen of we wel kennis kunnen hebben

Plato is een

1. Empirist
2. Pragmatist
3. Rationalist
4. Scepticist

Aristoteles is een

1. Scepticist
2. Empirist
3. Pragmatist
4. Rationalist

Stap 1: waar moet ik aan twijfelen

1. Waarnemingen --> ik neem soms dingen waar die niet kloppen (een gebroken stok in het water)

2. aan mijn eigen bestaan --> het kan zijn dat ik droom

3. wiskundige en meetkundige principes --> misschien word ik bedrogen door een demoon.

Stap 2: waar ik absoluut zeker van ben

"Er is een onbekende bedrieger. Uiterst machtig en uiterst slim, die mij ontzettelijk bedriegt. Zonder twijfel ben ik er dan ook, als hij mij bedriegt. En laat hij me bedriegen zoveel als hij kan; hij zal het nooit gedaan krijgen dat ik niets ben, zolang ik zal denken dat ik iets ben. Daarom moet ik, na alles uit en te na hebben overdacht, tenslotte vaststellen dat deze uitspraak: ik denk, ik ben, noodzakelijk waar is, zo vaak als ze door mij gedaan wordt, of zo vaak als ik mij die uitspraak in mijn geest bedenk".

Stap 3: het idee van God

Derde meditatie: ik heb een idee van een perfect wezen (God) --> iets perfects kan niet uit iets minder perfects voorkomen --> ik ben niet perfect, want ik twijfel aan alles --> God moet buiten mijn geest om bestaan.

Vijfde meditatie (ontologisch godsbewijs): God is een perfect wezen. Bestaan is een perfectie. Dus God moet noodzakelijkerwijs bestaan.

Stap 4: de buitenwereld

Door de waarneming heb ik het idee dat de buitenwereld bestaat en God heeft dit vermogen gecreëerd.

Bestaat de externe werkelijkheid niet --> dan misleidt God mij.

Maar God is een perfect wezen, dus die misleidt mij niet.

Dus de buitenwereld bestaat.

Descartes is een

1. Rationalist
2. Empirist
3. Pragmatist
4. Scepticist

Volgende les

Meer inzicht verkrijgen in welke rol het verstand speelt in het tot stand komen van kennis.

Lees: 237 t/m 244

We gaan met name inzoomen op het bijenwas fragment op pag. 241 en 242,  dus lees dat gedeelte meerdere malen!