Uitdieping: waterdampcyclus + Verdieping: het versterkt broeikaseffect

• Aardrijkskunde
• Secundair onderwijs

Uitdieping:

Het systeem valt in het water?!

🕮p.12-13

Maak twee causale diagrammen met onderstaande begrippen. Plaats de begrippen op een logische en gestructureerde plek dat past naast de andere begrippen. 

Trek pijlen tussen de begrippen om de richting aan te geven. 

Zet een + of een - om aan te geven of het ene een positief of negatief effect heeft op het andere.

Causaal diagram 1:

verdamping

broeikasgassen

opwarming van de aarde

waterdamp in de atmosfeer

temperatuur

Causaal diagram 2:

verdamping

wolkenvorming

opwarming van de aarde

waterdamp in de atmosfeer

temperatuur

reflectie op wolken

Causaal diagram 1

Causaal diagram 2

Negatieve terugkoppeling

Positieve terugkoppeling

Causaal diagram 1

In dit geval zorgt waterdamp dus voor een STIJGENDE / DALENDE temperatuur. Het proces VERSTERKT ZICHZELF / ZWAKT AF. Hier spreken we van een POSITIEVE / NEGATIEVE terugkoppeling.

Causaal diagram 2

In dit geval zorgt waterdamp dus voor een STIJGENDE / DALENDE temperatuur. Het proces VERSTERKT ZICHZELF / ZWAKT AF. Hier spreken we van een POSITIEVE / NEGATIEVE terugkoppeling.

Samengevat

Stijging temperatuur (aarde) → Meer verdamping → meer stralen afgeweerd → AFKOELING

= Negatieve terugkoppeling

Stijging temperatuur (aarde) → Meer verdamping → meer stralen teruggekaatst → OPWARMING

= Positieve terugkoppeling

Waarom is het dus geen probleem dat er meer waterdamp in de atmosfeer zit? Leg ook de link met de watercyclus.

Antwoord (b p.13)

Waterdamp (H2O) blijft niet in de atmosfeer hangen. Wanneer waterdamp condenseert, valt het in de vorm van regen weer op de aarde. De cyclus wordt dus niet verstoord. 

(CO2 blijft wel aanwezig en stapelt zich op in de dampkring. Dan is er wel een verstoring van de cyclus.)

Samenvatting      🕮p.13

Hoewel waterdamp een broeikasgas is, is het minder schadelijk voor het natuurlijk broeikaseffect wanneer er te veel waterdamp in de atmosfeer is. Waterdamp heeft dankzij de wolkenvorming ook een verkoelend effect. Daarnaast komt waterdamp weer op natuurlijke wijze uit de atmosfeer als neerslag.

Wanneer een proces zichzelf versterkt, spreken we van een positieve terugkoppeling. Wanneer een proces zichzelf afzwakt, spreken we van een negatieve terugkoppeling. Waterdamp heeft zowel een versterkend, als verzwakkend effect. Hierdoor blijft het uiteindelijke resultaat hetzelfde. 

Verdieping: het versterkt broeikaseffect

Verdieping: 

het versterkt broeikaseffect

Geen SP-leerstof

phet.colorado.edu

https://phet.colorado.edu/sims/html/greenhouse-effect/latest/greenhouse-effect_all.html?locale=nl

Noteer drie oorzaken die de klimaatopwarming op het milieu heeft.

climatechallenge.be

Directe gevolgen klimaatopwarming

Bedenk zelf minstens drie oplossingen om de de klimaatopwarming af te remmen. Maak gebruik van de vorige afbeelding.

Welke impact denk je dat de klimaatopwarming op de mens heeft?

climatechallenge.be

Gevolgen voor mens en natuur

Ecologische voetafdruk

Doe de ecologische voetafdruktest: https://voetafdruktest.wwf.nl/

Wat kan jijzelf doen om je ecologische voetafdruk te verminderen?

Welke gassen dragen bij aan het vasthouden van warmte in de atmosfeer en zorgen voor het broeikaseffect?

1. koolstofdioxide
2. waterdamp
3. lachgas
4. stikstofgas

Met name CO2 heeft de eigenschap het binnenvallende zonlicht vrijwel ongehinderd door te laten, terwijl tegelijkertijd de warmte-uitstraling vanaf het aardoppervlak wordt tegengehouden. Koolstofdioxide beschermt de aarde zo tegen afkoeling.

Juist

Fout

Antwoord: juist

Zonder dit broeikaseffect zou de oppervlaktetemperatuur op aarde gemiddeld -18 °C zijn; feitelijk is zij echter +15 °C.

Als er meer CO2 in de dampkring terecht komt, zal de temperatuur op aarde toenemen. Dit verschijnsel van opwarming noemt men het versterkt broeikaseffect.

Antwoord: juist

Zonder dit broeikaseffect zou de oppervlaktetemperatuur op aarde gemiddeld -18 °C zijn; feitelijk is zij echter +15 °C.

Als er meer CO2 in de dampkring terecht komt, zal de temperatuur op aarde toenemen. Dit verschijnsel van opwarming noemt men het versterkte broeikaseffect.

Bij de verbranding van fossiele brandstoffen komt het broeikasgas CO2 vrij. Dat is slecht voor het klimaat. Wat zijn fossiele brandstoffen?

1. benzine
2. biobrandstof
3. waterstof
4. kerosine

Fossiele brandstoffen 

zijn koolstofhoudende 

verbindingen, die onder hoge druk 

en temperatuur gedurende miljoenen jaren 

in de aardkorst zijn gevormd, uit resten van plantaardig 

en dierlijk leven. Fossiele brandstoffen zijn aardolie (benzine, kerosine) en aardgas, en verder steenkool en bruinkool.

Hoeveel jaar moet je vegetarisch eten om de CO2 -uitstoot van een vliegreis naar Thailand (retour Brussel – Bangkok) te compenseren?

1 jaar

2 jaar

3 jaar

4 jaar

5 jaar

6 jaar

https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/retourtje-thailand-dat-is-6-jaar-lang-geen-vlees-eten~b9a42487/?referrer=https://lens.google.com/ 

Door de opwarming van de aarde zet het opgewarmde oceaanwater uit en smelten de gletsjers en ijskappen af. Hoeveel en hoe snel gaat de zeespiegel stijgen?
Wat is de voorspelling van de zeespiegelstijging in 2100 volgens het meest pessimistische uitstootscenario van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change)?

010

Bij het meest pessimistische uitstootscenario gaat het om bijna een meter zeespiegelstijging in 2100. Voor het hoogste uitstootscenario gaat het in het jaar 2300 om 1,9 tot 7 meter zeespiegelstijging.

https://climatechallenge.be/nl/themas/de-waargenomen-veranderingen

Thema 1 zit er op. Neem je cursusbundel erbij en bedenk een vraag voor de syntheseproef.
(meerkeuze, open, juist/fout, ...)

De info uit 'Verdieping: het versterkt broeikaseffect' is geen leerstof voor de syntheseproef.