Les 9.5 Water winnen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Les 9.5 water winnen

Planning

• Bespreken practicum
• Nakijken 3, 4, 6, 7, 9 en 10 (blz 213)
• Les 9.5 water winnen
• Opdrachten maken

nakijken: 3, 4, 6, 7, 9 en 10 (blz 213)

3

• C 

4

• D

6

• a) Kwik-ionen zijn ionen van het zware metaal kwik. Kwik is een giftige stof.
• b) Kim moet het zout natriumcarbonaat gebruiken. Bariumcarbonaat lost niet op in water, dus kun je het niet gebruiken om kwik-ionen te verwijderen.
• c) Na₂CO₃(s) --> 2 Na⁺(aq) + CO₃²⁻(aq)
• d) Hg²⁺(aq) + CO₃²⁻(aq) --> HgCO₃(s)
• e) filtreren of bezinken en afschenken. 

7

• C

9

• C

10

• Je wilt de nitraat-ionen verwijderen door een slecht oplosbaar nitraatzout te vormen. Aangezien de nitraat-ionen met geen enkel positief ion een slecht oplosbaar zout vormen, kun je nitraat-ionen niet met behulp van een neerslagreactie verwijderen.

Les 9.5 water winnen

Water ontharden

• Hard water bevat een hoge concentratie calcium- en/of magnesium-ionen. (Ca2+ en/of Mg2+)
• 4 verschillende manieren om van hard water zacht water te maken: 

1. Verhitten
2. Ontharder toevoegen
3. Ionen wisselaar gebruiken
4. Ontharden met groene zeep

Water ontharden: 1. verhitten

• Bij het koken van water ontstaat kalkaanslag (ketelsteen), maar het water wordt wel zachter. 

Water ontharden: 2. Ontharder toevoegen

• Een ontharder bevat een negatief ion dat met Ca2+ een slecht oplosbaar zout vormt (neerslagreactie). 
• De neerslag kan je met filtratie verwijderen. 

Water ontharden: 3. Ionenwisselaar gebruiken

• Een ionenwisselaar kan ionen tegen elkaar uitwisselen.
  
• Na enige tijd wisselen.   

Water ontharden: 4. groene zeep

• Groene zeep schuimt slecht in hard water. De calciumionen reageren met de zeep-ionen.
  
• Groene zeep is natriumstearaatoplossing: Na+ (aq) + C17H35COO- (aq)
  

• Reactievergelijking:
  
• Ca2+ (aq) + 2 C17H35COO- (aq) --> Ca(C17H35COO)2 (s)
  
• De gevormde neerslag: kalkzeep
  

Schadelijke stoffen

• MAC-waarde: maximaal aanvaardbare concentratie. 
• In drinkwater wordt er rekening gehouden met de concentratie van de stoffen. 

Maken: 4, 6, 10, 11 en 12

12c hoef je niet te maken. 

4

• a) maximale aanvaardbare concentratie van een stof
• b) van giftige stoffen

6

• Verhitten, waardoor calciumcarbonaat vooraf al neerslaat.
  
• Ontharder toevoegen, die calcium-ionen wegneemt.
  
• Ionenwisselaar gebruiken, die calcium-ionen uitwisselt tegen natrium-ionen.
• Groene zeep toevoegen, die met calcium-ionen tot kalkzeep neerslaat.

10

• De maximaal toegestane hoeveelheid pesticiden is veel lager dan die van ijzer. Pesticiden zijn dus veel giftiger dan ijzer..

11

• a) kalkzeep
• b) B
• c) Keukenzout is NaCl. Magnesium-ionen en calcium-ionen vormen een goed oplosbaar zout met chloride-ionen. Dus keukenzout kun je niet gebruiken.

12

• a) C
• b) Volgens BINAS tabel 40 zijn oplosbare kwikverbindingen zeer giftig. Van deze stoffen mogen er slechts geringe hoeveelheden in drinkwater aanwezig zijn.
• c) -
• d) 200 mL = 0,2 L
• In drie glazen drinkwater mag dus maximaal 3 × 0,2 × 0,001 = 0,0006 mg kwik-ionen aanwezig zijn.