Lezen 5, les 2 (verbanden deel 1)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 3

Lezen 5, les 2

• Uitleg oorzaak/gevolg en doel/middel (10 min)
• Uitleg Inleiding/kern/slot ( 10 min)
• Uitleg Inleiden en afsluiten (10 min)
• Opdracht (niet af = huiswerk) (18 min)

Lesdoelen

- Je kent de tekstverbanden oorzaak-gevolg en doel-middel en je weet welke signaalwoorden daarbij horen.

- Je herhaalt de tekstverbanden opsomming en tegenstelling

- Je weet hoe een tekst ingeleid kan worden

- Je weet hoe een tekst afgesloten kan worden

Oorzaak - Gevolg

De oorzaak is iets dat gebeurd is voordat de situatie (het gevolg) plaatsvond.

Het wordt echter niet altijd in die volgorde opgeschreven.

Ik had een onvoldoende voor mijn toets, dat kwam doordat ik niet goed geleerd had.

doordat = signaalwoord voor oorzaak-gevolg tekstverband

Doel - middel

Het middel gebruik je om het doel te bepalen

Signaalwoorden: waarmee, door middel van, om te

Er ligt overal sneeuw.

Hij zette een muts op, zodat zijn oren niet zouden bevriezen.

De kinderen rolden een sneeuwbal, om een sneeuwpop te maken.

Wat is GEEN signaalwoord voor
doel-middel?

1. waarmee
2. even ... als
3. zodat
4. door middel van

Welk signaalwoord hoort bij:
Oorzaak - Gevolg

1. neem nou
2. eerst
3. bovendien
4. daardoor

In welk antwoord lees je een
oorzaak-gevolg?

1. Mijn oom kwam in een lange file terecht. Daardoor kwam hij te laat op zijn werk en miste hij een belangrijke afspraak.
2. Het lijkt me niet verstandig die cd nieuw te kopen.Je zou bijvoorbeeld eens op Marktplaats kunnen kijken, waar ontzettend veel cd’s voor heel lage prijzen worden aangeboden.
3. Evert is een ontzettend avontuurlijke vent. Zijn vriend daarentegen is een enorme huismus die er geen behoefte aan heeft bijzondere dingen te beleven.
4. Jeremy wilde niet naar de dierentuin, Jorrit wilde niet naar het bos en Anke wilde niet naar het strand. Kortom, we konden het niet eens worden over wat we gingen doen.

Welk tekstverband herken je?
Eerst zet je saldo op je ov-chipkaart, daarna activeer je de kaart en vervolgens kun je inchecken en naar je werk reizen.

1. tijdsvolgorde (chronologie)
2. oorzaak-gevolg
3. Opsomming

In de achtbaan zat een stevige band, daarmee werd Suus werd aan haar stoel vastgemaakt.

1. doel/middel
2. oorzaak/gevolg
3. opsomming
4. vergelijking

Signaalwoorden voor oorzaak/gevolg zijn:

1. maar, echter
2. doordat, daardoor, als gevolg van
3. ten eerste, verder, ook

Welk tekstverband herken je? Door een goede concentratie, kun je sneller je werk afmaken.

1. tijdsvolgorde
2. voorwaarde
3. doel-middel

Welke signaalwoorden horen er bij een oorzaak-gevolg tekstverband?

1. doordat, daardoor, met als gevolg
2. ten eerste, daarna, vervolgens, tot slot
3. maar, echter, toch, integendeel
4. zoals, bijvoorbeeld, zo, ter illustratie

3 delen van een tekst

Een tekst bestaat uit 3 delen:

• Inleiding
• Middenstuk/kern
• Slot

Teksten inleiden

Een schrijver kan zijn tekst op verschillende manieren inleiden. Soms kiest hij voor een combinatie. 

• Het onderwerp aankondigen (= vertellen waar de tekst over gaat)

• Een kort grappig of bijzonder verhaaltje (= anekdote) vertellen 
• Een of meer vragen stellen.
• De aanleiding voor het schrijven noemen (= vertellen waarom je schrijft)

Teksten afsluiten

Een schrijver kan zijn tekst op verschillende manieren afsluiten. Soms kiest hij voor een combinatie.

• Conclusie
• Samenvatting
• Advies

Opdracht: 

 Zoek op internet (tip: Nu.nl) verschillende 
nieuwsberichten en haal 5 
verbanden eruit. (WORD)

• Inleveren via ELO - Opdrachten - Lezen 7, les 2

Verzin zelf een zin waarin een oorzaak en gevolg verband wordt genoemd

Op welke manieren kan een schrijver de tekst inleiden?

Ik ben altijd heel zuinig omgegaan met mijn fiets, dus hij ziet er nog heel goed uit.

Als ik dit jaar genoeg geld heb gespaard, koop ik die nieuwe mountainbike. 

Je hebt een speciaal snoertje nodig om een iPhone op te laden. 

Net als Nederland heeft Duitsland te maken met een steeds ouder wordende bevolking

Door de hevige onweersbui zijn er bomen omgevallen. Sommige kwamen op de daken van huizen terecht, waardoor bewoners veel kosten hebben.

 Bij daglicht hebben dingen kleur, bijvoorbeeld gras dat groen is. 

Mourat houdt van voetbal en games. Ook gaat hij graag uit

Mourat houdt van voetbal en games. Ook gaat hij graag uit