Thema 1 - Verbranding en ademhaling

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 1

Verbranding en ademhaling

Basisstof 1

- Je kunt uitleggen dat planten bij de fotosynthese energie vastleggen in glucose

- Je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrijkomt

Stofwisseling

• Stoffen omzetten in andere stoffen
• Fotosynthese
• Afbraak van glucose (verbranding)

Wat is fotosynthese?

Wat heb je niet nodig voor fotosynthese?

fotosynthese:

koolstofdioxide + water + licht => glucose + zuurstof

Mineralen zijn nodig om van glucose eiwitten en vetten te maken, maar dat is geen fotosynthese

1. zuurstof
2. zonlicht
3. water
4. koolstofdioxide

Fotosynthese is:

1. Het proces waarbij een plant zuurstof en glucose maakt.
2. Het proces waarbij een plant koolstofdioxide en water maakt.
3. Wanneer de plant ademt.

Basisstof 2

- Je kunt het verband uitleggen tussen verbranding in cellen en lichamelijke activiteit

- Je weet dat bij verbranding zuurstof wordt verbruikt en koolstofdioxide ontstaat

Verbranding

• Wat is er nodig om een vuur te laten branden?
• Wat ontstaat er als een vuur brandt?

Wat is nodig voor verbranding?

1. lucifer
2. vuur
3. zuurstof

Verbranding in cel

• Mitochondriën
• Brandstof
• Verbrandingsproducten
• Energie
• Waar hebben we energie voor nodig?

bij verbranding

1. verbruik je energie
2. krijg je energie
3. kost energie
4. komt energie vrij

Basisstof 3

- Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel benoemen met hun kenmerken en functies

Bronchiën

Luchtpijp vertakt zich in twee bronchiën, elk gaat naar een long

Luchtpijptakje

Kleine vertakking van de bronchiën

Neusholte

Bedekt met neusslijmvlies. Maakt lucht vochtig en verwarmt het. Stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven plakken. Trilharen verplaatsen het slijm naar de keelholte, waar het wordt ingeslikt. Reukzintuig waarschuwt voor stinkende gassen.

Luchtpijp

Kraakbeenringen zorgen dat luchtpijp altijd open staat. Bedekt met slijmvlies.

Hoe wordt dit gedeelte van het ademhalingsstelsel genoemd?

1. Bronchiën
2. Longblaasjes
3. Luchtpijp
4. Strottenhoofd

Wat hoort er niet bij je ademhalingsstelsel?

1. neusholte
2. slokdarm
3. longblaasjes
4. bronchiën

Verslikken

• Strotklepje zorgt dat voedsel niet in luchtpijp terecht komt
• Huig sluit neusholte af
• Als een van de twee dit niet doet, kun je je verslikken

Basisstof 4

- Je kunt de verschillen noemen tussen ingeademde lucht en uitgeademde lucht

- Je kunt beschrijven hoe een inademing en een uitademing tot stand komen

Gaswisseling

In de longblaasjes vindt gaswisseling plaats.
Gaswisseling is....

1. Koolstofdioxide in je bloed en zuurstof eruit
2. De verbranding van zuurstof en het ontstaan van koolstofdioxide
3. Het wisselen van rode en witte bloedcellen
4. Zuurstof in je bloed en koolstofdioxide uit je bloed

Borstademhaling

Tussenribspieren spannen aan, ribben en borstbeen bewegen omhoog, borstholte wordt groter. Tussenribspieren ontspannen, ribben en borstbeen bewegen omlaag, borstholte wordt kleiner.

Buikademhaling

Middenrif trekt samen en beweegt omlaag, borstholte wordt groter. Middenrif ontspant en beweegt omhoog, borstholte wordt kleiner.

Basisstof 5

- Je kunt uitleggen wat je zelf kunt doen om je luchtwegen gezond te houden

Deze stof blijft aan de binnenkant
van je luchtwegen kleven,
beschadigt de luchtwegen (rokers
-hoest)en kan longkanker veroorzaken

1. Nicotine
2. Koolstofmonoxide
3. Teer

Bij hooikoorts kan het slijmvlies in de luchtwegen opzwellen door een ontsteking.

1. Juist
2. Onjuist

• Stofwisseling, fotosynthese, verbranding, energie
• Ademhalingsstelsel, functies, verslikken
• Gaswisseling in longblaasjes
  
• Borst- en buikademhaling
  
• Hooikoorts (VG: astma, COPD)
• Tracheeën, kieuwen, luchtzakken