T5 B2 Chromosomen (VWO3)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

 Chromosomen

THEMA 5 BASISSTOF 2

VWO 3

Herhaling B1

Genotype & Fenotype:

5.1.1 Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.

5.1.2 Je kunt uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben.

Een rups verandert tijdens zijn leven in een vlinder. Wat is er nu veranderd?

1. Alleen zijn genotype
2. Alleen zijn fenotype
3. Zowel zijn fenotype als zijn genotype

Fenotype: 

JA, de rups ziet er anders uit dan de vlinder. 

Genotype: 

NEE, het DNA van een organisme verandert (in principe) NOOIT. 

Inzicht: hoe zou het dan kunnen dat de rups er zo anders uitziet dan de vlinder, zonder dat de volgorde van het DNA is veranderd?

Aan de slag: 

Nakijken opdrachten B1. 

Tijd om vragen te stellen. 

Onthoudt welke opdrachten je lastig vond en geef ze aan mij door!

Klaar? Lezen T5 B2. 

Fluisteren

B2: Chromosomen

5.2.3 Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.

5.2.4 Je kunt uitleggen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

5.2.5 Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

Begrippen: 

Boek: (chromosomen)paren, geslachtschromosomen, varianten van een gen (allel), geslachtscel, meiose, variatie in genotypen

Module: mitose/celdeling, meiose, allel

Wat is een chromosoom?

= één opgerolde streng DNA

Hoeveel chromosomen hebben de meeste mensen? 

Wat is een chromosoom?

= één opgerolde streng DNA

Hoeveel chromosomen hebben de meeste mensen? 46

Chromosomen

23 paren chromosomen: van ieder paar één van je moeder, en één van je vader. 

22 van die paren voor mannen en vrouwen gelijk.

Paar 23 verschilt tussen mannen en vrouwen: gelijk (XX) of ongelijk (XY).  

Geslachtschromo-somen van een man of vrouw?

1. Van een man
2. Van een vrouw
3. Dat is niet te zeggen op basis van de afbeelding

Verschillende informatie

Wat is een gen? --> stukje DNA in chromosoom met informatie voor één eigenschap. 

Verschillende informatie

Niet voor iedereen hetzelfde stukje DNA: 

- Ene persoon: stukje DNA voor blauwe ogen

- Tweede persoon: stukje DNA voor bruine ogen

= Twéé varianten van één gen --> allelen

Geslachtscellen vormen

Lichaamscellen: 46 chromosomen

Zaadcellen en eicellen: 23 chromosomen --> van ieder paar één chromosoom

Moeilijk moeilijk: een mens heeft 46 chromosomen. Hoeveel VERSCHILLENDE geslachtscellen kan een mens vormen?

Variatie

Bij bevruchting: één van die 8 miljoen varianten van de eicel van een vrouw wordt bevrucht door één van die 8 miljoen varianten van de zaadcel van een man. 

Zo ontstaat héél veel variatie in genotypen èn fenotypen.

En daarom...

Is (vrijwel) iedere mens uniek. :) 

Aan de slag...

Tijdens de les: 

- Maken: begrippenlijst, mindmap,etc. 

- Maken: opdr. 1 t/m 4, 6, 8 t/m 10

(Module: opdr. 4 (rest is extra oefenmateriaal!))